Anjiyojenez, kan damarları oluşumuna verilen isimdir. Bu süreç sıklıkla embriyonun gelişiminde, yetişkinlerdeyse doku onarım/yenileme sırasında gözlemlenir. Fakat tümör hücreleri bu biyolojik süreci gasp ederek, kanser hücrelerinin gelişip çoğalmasını sağlar. Tümör gelişimini destekleyen damar oluşum süreçlerinin anlaşılması kanser araştırmalarının potansiyel başlığı olarak karşımıza çıkıyor. Bu konuda bir araştırma da Agusta Üniversitesi ve Georgia Kanser Merkezi ortaklığında gerçekleşti. Oncotarget dergisinde yayımlanan makale, kan damarı oluşumu ve tümör hücreleri arasındaki ilişkiye tersten bakmaya çalışarak anti-anjiyojenez tedavilerinin önünü açmayı hedefliyor.
Araştırmada, 14 farklı insan tümörü– beyin, akciğer, böbrek, troid vs – ve 6 değişik hayvan kanser modeli incelenmiş. Gözlenen kanser hücrelerini besleyen damar ağlarının perisit hücrelerinde yüksek seviyede GT198 ifadesine rastlanmış. Ayrıca normal hücrelerin genelinde GT198 proteini hücre çekirdeğinde yoğunlaşırken, mutant ve hastalıklı hücrelerin sitoplazmasında toplandığı gözlenmiş.
Şekil 1: A) Değişik insan kanser türlerinde sitoplazmik GT198 gözlemi B) Kanser türlerinde gözlenen GT198-pozitif damar oranı (n = araştırma için gözlenen kanser vakasının sayısı) C) Farelere aşılanmış insan kanser türlerinde gözlemler
İncelenen insan tümörlerden biri olan ağız kanseri, klinik kayıtları mevcut 40 hasta üzerinden gözlemlenerek araştırmaya dâhil edilmiş. Hastalarda bulunan tümör ve komşu hücrelerde, kılcal damar perisitlerinin kalınlaştığı ve sitoplâzmalarındaki GT198 proteininin çok yükseldiği kaydedilmiş. Devamında daha küçük tümör düğümcüklerine (nodüllerine) doğru üreyen GT198-pozitif perisitleri, damarlardan kopmuşlar ve hatta ileri aşamalarda bu düğümcüklerde tümör hücrelerine dönüşmüşler. Araştırmacılara göre, bu gözlemler GT198’in (ve ifade edildiği perisit hücrelerinin) tümör hücrelerine sebep olduğunu ispatlar nitelikte.
Şekil 2: Şekillerde oklar GT198-pozitif hücreleri belirtir. Şekildeki kutular yan tarafta büyütülmüştür A) Ağız kanseri vakalarında komşu hücre B) kalınlaşmış perisitler C)kopan perisitler D)büyüyen GT198-pozitif tümör düğümcükleri E-F) Birincil tümör hücrelerinde durum G-H) Lenf metastazı I) GT198 ifadesinin tümör evrelerine göre dağılımı / Tüm evrelerde gözlemleniyor J) GT198 ifadesinin hücrelerdeki dağılım/Komşu hücrelerde daha yüksek K) GT198 ifadesinin sigara içme etmenine göre dağılımı L)GT198 ifadesinin lenf metastazına göre dağılımı M) İlerlemesiz sağkalım oranlarının aylara ve GT198 ifadesine göre dağılımı (n = araştırma için gözlenen vaka sayısı)
Araştırmada ayrıca hastalıkların seyri de GT198 etmenine göre incelenmiş. GT198 gen ifadesinin düşük ilerlemesiz sağ kalım değerleriyle ilişkili olduğu tespit edilmiş. Yani, GT198-pozitif perisitler tümör gelişimini desteklerken, hastalığın seyrini olumsuz etkiliyor.
Çalışma bu haliyle, tümörlerin kan damarı ürettiği gerçeğini yadsımadan kan damarlarının tümör oluşturma ihtimalinden bahsederek, süreci bir döngüye sokuyor. Yazarlardan Kanser Biyologu Dr Lan Ko’ya göre bu bakış açısı yeni olmakla beraber, aslında süregelen hikâyenin diğer yarısı. Bu bakış açısıyla, anjiyojenez kanser destek süreci işlevinin yanı sıra, yeni potansiyel hedef özelliği kazanmış oluyor. Diğer bir değişle, çalışma kanser vakalarının tedavisinde anti-anjiyojenez yöntemlerinin önemini vurguluyor.
Açıklamalar
GT198, DNA onarım ve kök hücre düzenleme genidir. Normal şartlarda vücut içerisinde düşük seviyelerde ifade edilir (expressed). Mutasyona uğradığında onkogen (kanser yapıcı gen) olabilir.
Perisitler, kılcal damarlarda bulunan, bağ doku kökenli, kasılma özelliğine sahip, başka dokulara dönüşme özelliği olan (kök-hücre), miyoepiteliyal hücrelerdir.
İlerlemesiz sağkalım, tedavi sırasında ve sonrasında hastanın durumu daha kötüleşmeden yaşadığı zaman süresidir.
Anjiyogjenez sürecinde karmaşık moleküler sinyalizasyon mekanizmasıyla kılcal damarlardan filizlenen endotel hücreleri ince borumsu yapılar oluşturur. Buradan görevi devralan perisitler, var olan yapıları sarmalayıp sabitleyerek mikro damarları oluştururlar.
İlgili Yayın:
Liyong Zhang, Yan Wang, Mohammad H. Rashid, Min Liu, Kartik Angara, Nahid F. Mivechi, Nita J. Maihle, Ali S. Arbab, Lan Ko. Malignant pericytes expressing GT198 give rise to tumor cells through angiogenesis. Oncotarget, 2017; DOI: 10.18632/oncotarget.18196
http://www.impactjournals.com/oncotarget/index.php?journal=oncotarget&pa...
Kaynak:
Medical College of Georgia at Augusta University. "Cells that make blood vessels can also make tumors and enable their spread." ScienceDaily. ScienceDaily, 19 June 2017. ">www.sciencedaily.com/releases/2017/06/170619120302.htm>.