Ağır akut solunum yolu yetersizliği sendromuna yol açan, SARS-CoV-2’nin neden olduğu Korona virüs hastalığı-2019 (COVID-19) salgını Wuhan’da başladı ve yakın zamanda bütün dünyaya yayıldı. Çin’de ve başka yerlerde taburcu edilmiş hastaların iyileştikten sonra testlerde pozitif sonuç verdiği bildirildi. Ancak iyileşme dönemindeki hastaların durumunun “tekrar kötüye gitme” veya “yeniden hastalığa bulaşma” risklerinin olup olmadığı henüz belirsizliğini korumakta.
Çinli bilim insanlarının yürütttüğü BioRxiv'de yayımlanan bir ön çalışmada, az sayıda makak ile hastalığa yeniden yakanlanma durumunda vücut tepksi inceleniyor. Kısaca SARS-CoV-2 ile enfekte olmuş ve iyileşip hastalık belirtilerini kaybetmiş makakların, yeniden hastalığa maruz bırakıldıklarında hastalığın nasıl seyrettiği takip ediliyor.
Hastalığa ilk yakalanma durumunda makaklarda kilo kaybı tespit edilirken enfeksiyonun hemen ardından virüsün esas olarak burun, gırtlak, akciğer ve bağırsakta çoğaldığı açıkça gözleniyor. Aynı zamanda virüsle ilk temastan sonraki 7 gün içerisinde de orta seviyede intestisyel pnömoni (akciğer iltihaplanması) saptanıyor.
Bir sonraki aşamada mevcut belirtiler ortadan kalktıktan ve ilgili bağışıklık antikor testleri olumlu sonuç verdikten sonra, enfekte olmuş makakların yarısı aynı dozda SARS-CoV-2 suşuna yeniden maruz bırakılıyor. Kayda değer düzeyde, ikinci infeksiyondan sonraki 5 gün içerisinde, virüsün ikinci dozuna maruz bırakılmış makakların vücut sıvılarından alınan örneklerde ve dokularında virüsün izine rastlanmadığı görülüyor.
Virolojik, radyolojik ve patolojik takiplerde de COVID-19’dan bir kere iyileştikten sonra, virüse yeniden maruz kalındığında, yeniden enfekte olma durumu gözlemlenmiyor. Bir kere iyileştikten sonra virüse ikinci defa maruz bırakılmış makaklarda hastalık, virüse ilk defa yakalanmış bireylerde görüldüğü gibi nüksetmiyor.
Bu bulguların hepsi bir arada düşünüldüğünde, sonuçlar ilk SARS-CoV-2 infeksiyonunun, virüsle tekrar karşılaşma durumunda tekrar bulaşmayı engellediğine işaret etmektedir. Bu da hastalığın seyrine ve aşı tasarlanmasında dair fikir vermekte, uygun kan dokusu aktarımlarıyla hastaların iyileşmesini sağlamanın mümkün olduğunu düşündürmektedir. Ancak çalışmanın ölçeği de düşünülünce, ikinci maruz kalışın düşük tepki ürettiği tezinin farklı biçimlerde test edilmesi gerekiyor.
Not: Makaklarla yapılan deneyin etik kurallara uygun tasarlanıp tasarlanmadığı bilinmemektedir.
Kaynaklar:
https://www.the-scientist.com/news-opinion/monkeys-develop-protective-an...
https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.03.13.990226v1
http://www.retas.de/thomas/travel/photo.php?album=india2007&chapter=agra...