Türkiye’de, okulöncesinde, köylerde 300, kentlerde 800 bin ilköğretimde, köylerde 2,3 milyon, kentlerde 8,5 milyon ve ortaöğretimde de köylerde 93 bin, kentlerde 2,5 milyon öğrenci okumaktadır (Milli Eğitim İstatistikleri: Örgün Eğitim 2010-1011).
Bu sayısal dağılıma karşın AKP, okulları kent dışına taşımak istiyor! Okulöncesi ve ilköğretim kurumlarında 9,3 milyon öğrenciyi mi kent dışına taşıyacak? İstanbul’da, kent içinde var olan 1527 ilköğretim okulunu, kent dışında bir yerleşkede toplayamayacağına göre, üçünü-beşini bir araya getirip yalnız ilköğretim için bilmem kaç tane yerleşke mi inşa edecek? İlköğretimle ortaöğretimi mi bir araya getirecek? Her yerleşke içine bir imam hatip okulu mu yerleştirecek?
Aslında okulların kent dışına taşınıp nasıl bir araya getirileceği pek önemli değil, okulöncesini ve ilköğretimi taşımasa bile, çünkü bu iş olacak iş değil. Ortaöğretim düzeyinde kent içinde okuyan 2,3 milyon öğrencinin devam ettiği 8459 lise var. Bunları kent dışına taşımak kolay mı? Bu durumda, AKP’nin okulları neden kent dışında toplamayı düşündüğü önemli oluyor!
AKP’nin bu düşüncesine bakıp da, sakın köy enstitülerini örnek aldıklarını sanmayın. Köy enstitüleri açıldığında nüfusun yüzde 80 kadarı köyde yaşıyordu bugün neredeyse tam tersi. Köy enstitüleri, köy okullarında çalışacak öğretmen yetiştirmek için kurulmuştu bugün, okulları ve öğretmeni köyden uzaklaştırmak için her yol deneniyor. Köy enstitüsünü kuranlar, yurtsever ve toplum severdi bunlar, parasalcı-İslam.
Köy enstitüleri, yoktan var edilen kurumlardı bunlar, var olanları yok ederek kent dışına taşıyacak! Neden? Öğrenci, öğretmen ve okullardaki diğer personel kolaylıkla okula gidip gelsin diye mi? Velilerin daha sık ve etkili bir biçimde okulla etkileşim içine girmesi için mi? Toplumun okul üzerindeki denetim ve gözetimini artırmak için mi? Çocuğunun başına istenmeyen bir olay gelmesi durumunda velinin anında çocuğunun yanında olması için mi? Okullarda yapılacak tiyatro ve müzik gösterisi gibi etkinlikleri velilerin rahatlıkla izleyebilmesi için mi? Ders saatleri dışında kalan zamanlarda, akşamları ve hafta sonları, toplum okulun olanaklarından rahatlıkla yararlanabilsin diye mi?
Köy enstitüleri, çoğunlukla enstitülülerin emek gücüyle ve devlete en az maliyetle yaratılmış kurumlardı! Bunlar, milyonlarca lira harcayarak ve de yandaşlarına kıyak çekerek yaptıracak!
Köy enstitüleri için öğrenciler beş kuruş ödemiyorlardı! Bunlar, yalnız veli/öğrenci için değil, öğretmenlere de, okullardaki diğer personele de daha çok masraf yaptıracak! Okul kent dışına taşınınca, okuluna yürüyerek giden yüz binler, yeni okuluna gidiş geliş için ücret ödeyecek, okuluna araçla gidenler de, mesafe artacağından daha fazla ödemede bulunacak. Öğlen yemeğini evinde yiyen yüz binler, bu kez ev dışında parayla karnını doyuracak!
Köy enstitüleri köylüye, yoksula ve dar gelirliye hizmet veren kurumlardı. Kent dışına taşınacak okullar ise, artan harcamalara dayanamayan yoksul ve dar gelirli çocuğun önünü kesecek! Okumak isteyen yoksul ve dar gelirli ne yapacak? Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği ile Çağdaş Eğitim Vakfı gibi bilimsel eğitimden yana olan kuruluşlar, haksız yere açılan davalarla hareket alanları daraltılmış olduğundan, ister istemez cemaatlere yanaşacak!
Okulları kent dışına taşımakla, bir yandan, ağabeylerinin ablalarının ve komşu çocuklarının okula gidiş-gelişlerini görüp bir an önce okula gitme özlemini duyan çocukların bu duyguyu yaşamaları ve dolayısıyla okula gitme özlemini duymaları engellenecek! Öte yandan da, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın camiyi çocuğa sevdirme projeleriyle ve gerektiğinde bisiklet gibi ödüllerle çocuk, okula yerine camiye gitmeyi özler hale getirilecek!
Köy enstitüleri cumhuriyet ilkelerinin benimsendiği ve bilimsel eğitimin yer aldığı kurumlardı! Kent dışına taşınacak okulların ne hale geleceğini kestirmek için Anadolu’da kent dışında kurulmuş Yatılı İlköğretim Bölge Okulları (YİBO)’yla üniversitelere bakmak yetiyor! YİBO’ların çoğu, bakanlığın okul, il ve ilçe müdürlüklerinde kadrolaşması nedeniyle, AKP teşkilatıyla, sakallı ve sarıklı kişilerle içli dışlıdır. Yıllar önce kent dışına kurulmuş üniversitelerin önemli bir bölümü, kent ile ticaret hacmi dışında eğitsel ve kültürel gelişim sağlayamasalar da, kendilerini yörenin muhafazakarlığına kaptırmış durumdadır. Bu üniversitelerin bir bölümünde yönetim bile cemaatler arasında bölüşülmüştür. Kent dışına taşınacak okullar da, bu YİBO’larla üniversitelere benzeyecek!
Köy enstitülerinde cumhuriyeti ve yurdunu seven öğrenciler yetiştirilmiştir. Velinin ve toplumun gözetiminden uzak olacak kent dışına taşınacak okullarda ise, öğrencinin cemaatleşmesi, evrim karşıtı ve Osmanlı hayranı olarak yetişmesi kaçınılmaz olacaktır.
Eh bir de, imam hatiplerle genel liseler bir araya getirilirse, değme gitsin! Okul yönetiminin ve okula hakim olanların delaletiyle, imam hatip anlayışının diğer liseliler arasında yaygınlaşması ve “Allahın için, din için, sevaba girmek için” ve de hatta “demokratik açılım için” kızlarımızın tesettüre girmesi kaçınılmaz olacak!
Halkın gözetim ve denetiminden kaçırıp okullar kent dışına bir taşınsa, AKP bir taşla iki kuş vurmuş olacak: Hem parasalcı düzen hem de İslamcı anlayış pekişecek!