On bir yıllık AKP iktidarı döneminde okullarda çocuklara dağıtılan, okutulan ya da yasaklanan kitaplar hep gündem oldu. Bir taraftan ciddi bir mali pazarı olan çocuk kitapları, diğer taraftan bu kitapların küçük yaşta çocukların akıllarına, duygularına dokunarak onları belli yönde şekillendirmesi konunun önemini artırıyor.
Geçtiğimiz günlerde “81 İl 81 Kitap Projesi” kapsamında İzmir’de Çiğli Kaymakamlığı’nın ilköğretim öğrencilerine dağıttığı kitaplarla gündeme gelen güncel bir örneğe bakalım. İnternet sitesinde verilen bilgilere göre Kaymakamlık, bütün ildeki resmi ve özel ilköğretim öğrencilerini kapsayan projede amacın “kitap okuma alışkanlığını kazandırma, devam ettirme ve geliştirme” olduğunu belirtmiş. Bu kapsamda, “okul kütüphanelerini zenginleştirmek, sınıf kitaplıkları oluşturmak, proje kapsamında her okulda öğretmenlerin, öğrencilerin ve yöneticilerin ayda en az 5 kitap okumalarını sağlamak” gibi kimsenin itiraz edemeyeceği hedefler belirlenmiş.
Uygulama kapsamında, her sınıfa iki adet 81 kitaplık okuma kitabı seti oluşturulması, her öğrencinin bu kitapları dönüşümlü olarak okuyacağı belirtilmiş. Uygulamada dikkat çeken bir nokta, kitapların alım finansmanında çeşitli kuruluşların dışında, öğrenci velileri ve öğrenciler tarafından da katkı alınacak olması. Peki, bu 81 kitaplık listede neler mi var? Eğitim Sen İzmir 2 No’lu Şube’nin yaptığı taramada, örneğin 3. Sınıf öğrencilerine dağıtılacak kitaplar arasında ağırlığın dünya masallarında olduğu görülürken, “Beni Seven Peygamberim” ve “Benim Güzel Allahım” gibi kitaplar da dikkat çekiyor. Ayrıca bir sınıf için oluşturulan 81 kitaplık listede, 45 kitabın bir yayınevinden, 24 kitabın da bir başka yayınevinden olduğu görülüyor. Kitapların binlerce farklı sınıfa gönderileceği düşünüldüğünde, kimi yayınevleri için çok büyük bir rant yaratıldığı ortada.
Kitaplarla din gibi bir soyut ve karmaşık bir sistemi sorgulayamayacak küçük yaşta çocuklara Sünni-Hanefi inancın, Said-i Nursi gibi din adamlarının propagandası yapılıyor. Daha önce AKP’li bir milletvekilinin ağzından kaçırdığı gibi amaç bütün okulları imam hatipleştirmek. Bu kitaplar okullara bizzat devlet kurumları eliyle dağıtılırken diğer taraftan en bilinen çocuk kitaplarından Şeker Portakalı’nı okutan öğretmene soruşturma açılıyor, yılların dünya klasiği Fareler ve İnsanlar sakıncalı bulunuyor. Bu projeyle AKP iktidarı, dindar nesiller yetiştirme yolunda yeni adımlar atarken, yandaşlara da yeni rant alanları açıyor.
Son yıllarda, ders programlarından ders kitaplarına, okul etkinliklerinden okutulacak kitaplara farklı araçları kullanarak, çocukların aklını küçük yaşlarda dini bilgiyle kuşatmak temel hedef haline gelmişken, ilerici öğretmenlere de büyük görev düşüyor. Öğretmenlerin çocuklara, onların düşünce dünyalarını zenginleştirmeye, akıllarını özgürleştirmeye, çok yönlü gelişimlerini sağlamaya yönelik kitaplar okutmak için adım atmaları gerekiyor. Bu noktada öğretmenlere rehber olacak üretimlerin de artması, yaygınlaşması önemli.
Bu anlamda önemli kaynaklardan biri Eğitim Sen’in desteklediği ve yayımladığı, Nabi Belekoğlu’nun koordinatörlüğünde eğitimcilerden oluşan bir ekiple yürüttüğü bir çalışmayla hazırlanan Okul Öncesi Çocuk Edebiyatı, İlköğretim Çocuk Edebiyatı, Gençlik Edebiyatı ve Genel Edebiyat Kitap Katalogları. Geçtiğimiz yıllarda basılan ve halen internet üzerinden de ulaşılabilir olan, farklı yaş gruplarına yönelik olarak yüzlerce kitabı tanıtan bu kaynaklar sadece öğretmenler için değil veliler için de oldukça değerli bir kaynak.
Bugün eğitimde gerici kuşatmanın üzerine gidebilmenin bir yolu da, çocuklarımıza zorla okutmaya kalktıkları gerici kitaplarının karşısına, ülkemiz ilerici eğitimcilerinin, çocuklara eşitliği ve özgürlüğü öğretecek kitapları ulaştırmasıdır. Bunun için hem öğretmenlerin daha fazla çaba göstermesi, hem de bahsettiğimiz türde yayınların sayısının artırılıp, yaygınlaştırılması gerekiyor.