Emperyalizmin iştahı

Musul meselesi yine gündemde, uzunca bir süre gündemde kalmaya devam edecek gibi.

Musul’da ne oluyor ki gündemde kalacak?

ABD, Irak merkezî hükümeti, Barzani’nin peşmergeleri ve adını bilmediğim bazı paramiliter gruplar IŞİD’ın gücünü kırmaya yönelik askeri operasyon yapıyorlar. Geçen hafta The New York Times IŞİD’ın boğma yöntemiyle diskalifiye edileceğini yazdı.

İyi ama bugüne kadar niçin yapmadılar? IŞİD bitecek mi?

Demokrasinin olmazsa olmazı seçimlere hürmet gösterdikleri için olmalı! IŞİD’a karşı şimdi güç kullanmaya karar verdiler. Zira ABD’de seçim var ve başarı hikâyesine ihtiyaç hâsıl olmuş…

Demek ki askeri müdahale seçime kadar sürecek, seçim öncesinde zafer ilan edilecek… Peki, operasyon sonrasında, yani seçim sonrasında, ne olacak?

Bir senaryo da biz yazalım: Koalisyon güçlerinin askeri müdahale süreci Musul’da yaşayan yaklaşık bir milyon insanı zor durumda bırakabilir. Onları seçime zorlayabilir. IŞİD mı? Koalisyon güçleri mi? Hangisini destekliyorsun? Müdahale öncesinde IŞİD ile temas içinde olanlar taraf mı değiştirecek? Moda oldu ya; milat belirlenebilir. ABD seçimleri öncesi ve sonrası diye… Öncesinde temas içinde olanlar affedilir, sonrasındakiler Musul kütüğünden silinir… Peki, seçim sonuçları beklenenden farklı çıkarsa ne olacak? IŞİD’ın insafsızlığına terk edilir mi? Olasılık dâhilinde, fakat öyle olmayacaktır. İşi alt emperyalizm heveslilerine ihale edebilirler; böylece savaş bölgeselleşir, herkesi yorar. Bir taşla çok kuş misali…

Son günlerde emperyalizmin iştahı, ona öykünenlerin ise ayranı kabardı galiba. Alt emperyalizm heveslileri başlangıç noktasındaki konumlarını dahi koruyamayabilirler; tek kazançlı çıkan emperyalizm olur. Emperyalizm bu, ona öykünen herkesi önce pohpohlar, sonra maymuna çevirir. Emperyalizmin yararlı bir iş yapacağını bekleyenleri de sükût-ü hayale uğratır. Senaryoya devam edelim; IŞİD’ı bitirmek istemeyen emperyalizm, IŞİD’a çıkış yolu bul ve Irak’tan çık git diyebilir.  IŞİD nereye yönelebilir? Bunu kestirmek kolay değil. Haydi, bir senaryo da bunun için… İki seçenek öngörebilir IŞİD. Türkiye’deki destekçilerinin tutumuna göre Türkiye’ye, eğer buradan umut bulamazsa Suriye’deki dostlarına yardıma gidebilir, Suriye’de mahcup olursa Suudi Arabistan’a yönelebilir.

Batı bunları destekleyebilir mi? Neden olmasın? IŞİD ABD ve Avrupa için halen kullanılabilecek bir araç. IŞİD radikal İslamcılar için bir çekim merkezi; Avrupa’da bulunan radikal İslamcıları oradan çıkarıp alıyor; halen iyi bir araç. Bugüne kadar Avrupa’dan Suriye’ye gitmelerine izin verdiler; IŞİD Suudi Arabistan’a yönelirse radikal İslamcıları oraya yönlendirmek zor olmasa gerek. Böylece Suudi yönetimini yola getirmek için de bir araç olabilir. Hatta ilerde İran’a karşı da kullanılabilir bir araç. Gelecek vaat ediyor. Emperyalizm bu kadar elverişli bir aracı erken yok etmek ister mi? Emperyalizm saf değildir, elbette her şeye muktedir de değildir. Emperyalizm çıkarları kesiştiği noktada herkesi kullanır, gerektiğinde onları dönüştürür veya onların kendilerini dönüştürmelerini teşvik eder. Elbette emperyalizm IŞİD’çi birinden liberal çıkaramaz; fakat gerektiğinde IŞİD’ı dönüştürüp devlet dışı sivil toplum kuruluşu olarak sunabilir.

Bütün bunların alternatifini sunamayanlar emperyalizmden medet umar. Emperyalizmin IŞİD’ı temizleyeceğini, tamamen bitirmediğinde onu Orta Doğu’da demokrasiye katkı sunmak üzere kullanacağını sanır. Nafile beklentiler; emperyalizm sorunu çözmez, Musul’da olacağı gibi, sorunu dönüştürür.