Elektriğin perakende satışının özelleştirilmesinde ikinci perde de kapandı.
2009 ve 2010 yıllarında 20 dağıtım şirketinin özelleştirme ihaleleri yapılmış ve içlerinde en büyük dağıtım bölgesine sahip olanların da bulunduğu 7 ihaleye teklif veren şirketler - nedendir bilinmez - yükümlülüklerini yerine getirmemişler, toplam 342 milyon dolar tutarındaki teminatlarını yakarak ihalelerin iptal edilmesini sağlamışlardı. Basında, şirketlerin fiyatları dolduruşa gelerek uçurdukları, ekonomik kriz nedeniyle bekledikleri kredileri bulamadıkları gibi bir dizi gerekçe öne sürülmüştü. Ancak söylenenler hiç de inandırıcı değildi. İhalelere katılan 20 şirketin üstelik ödedikleri teminatlarını yakarak aynı davranışı göstermeleri organize bir davranış olarak dikkat çekiyordu.
İptal edilen yedi ihalenin üçü, geçtiğimiz günlerde yenilendi. Toplam 8.370 abonesi olan şirketlerin ikisini Cengiz-Kolin-Limak, birini ise Elsan-Tümaş-Karaçay Ortak Girişim gurubu aldı. Yenilenen ihalelerde verilen fiyatların toplamı 2010 yılındaki tekliflerden 2 milyar 265 milyon dolar daha düşük.
BEDAŞ için daha önce 2 milyar 990 milyon Akdeniz Elektrik Dağıtım Şirketi için 1 milyar 165 milyon dolar verilmişti. Yenilenen ihaleler sonrasında bu iki şirketi yukarıdaki sırayla 1 milyar 960 milyon ve 546 milyon dolar fiyat veren Cengiz-Kolin-Limak grubu satın aldı. Bu iki şirket 1 milyar 576 milyon dolar ucuza satıldı.
Üstelik Akdeniz Elektrik Dağıtım Şirketine, biri ihalenin yapılmasından sonra olmak üzere iki kez acele kamulaştırma yetkisi verilmişti. Fiyatının daha yüksek olması beklenirdi. Çünkü satın alan şirket, yatırımları için gerekecek taşınmazları satın almak yükümlülüğünden, kamu gücü kullanılarak kurtarılmıştı.
Küçük bir anımsatma yapayım: acele kamulaştırma yetkisi Bakanlar Kurulunca ve yalnızca kamu kurum ve kuruluşlarına verilebiliyor. Şirket satıldı ama henüz devredilmediği için kamu statüsü sürüyor. Yapılan uygulama aslında tam anlamıyla yasanın dolanılmasına bir örnek oluşturuyor. Ayrıca, ihaleden sonra işin koşullarında önemli bir değişiklik yapılması yasal da değil.
Gediz Elektrik Dağıtım Şirketi’ne gelelim. Bu Şirket de 689 milyon dolar ucuza satıldı. 2010 yılında yapılan ihalede 1 milyar 920 milyon dolar fiyat verilmişti. Yenilenen ihalede 1 milyar 231 milyon dolar verildi.
Cengiz-Kolin-Limak ortak girişim grubunun satın aldığı BEDAŞ, Türkiye’nin en büyük Akdeniz Elektrik Dağıtım Şirketi ise üçüncü büyüklükteki elektrik dağıtım şirketi. Bu grup, 2010 yılında yapılan ihalede Uludağ ve Çamlıbel Elektrik Dağıtım A.Ş.’ni de satın almıştı. Şirketin sahibi olduğu dağıtım şirketlerinin 10 milyonun üzerinde abonesi var.
Cengiz-Kolin-Limak Ortak Girişim Grubunun, AKP döneminde hızla yükselişi dikkat çekiyor. Cengiz İnşaatın uğraşı alanı enerji sektörüyle sınırlı değil. Dünyanın en büyük 225 inşaat şirketi içinde yer alan 22 Türk şirketinden biri olduğu belirtiliyor. Karadeniz Bakır İşletmeleri, Seydişehir Alüminyum Tesisleri, İskenderun Limanı, Şanlıurfa Çimento, Sabiha Gökçen Havalimanı ihalelerini de kazanan şirket aynı zamanda Antalya’da Le Jardin Resort Hotel ve Beldibi’nde yedi yıldızlı Sungate Port Royal gibi otellerin de sahibi.
Cengiz-Kolin-Limak Ortaklığı ayrıca, BEDAŞ ihalesinde yarıştığı Çalık Holding ile birlikte Kosova’nın elektrik dağıtım işini de yapıyor.
Şirketin sermaye bileşiminde yanılmıyorsam yabancı ortaklığın payı yok, ya da belirleyici ölçüde değil. Ancak bunun önemi yok. Özelleştirme Yüksek Kurulu eski başkan yardımcısı, yabancıların açık teklif yöntemine sıcak bakmadıkları için ihalelere katılmayıp, ihale sonrasında kazanan şirketlerle işbirliğine girmeyi tercih ettiklerini söylüyor. Zaten BEDAŞ ihalesinden sonra Cengiz İnşaatın icra kurulu başkanı, iyi bir teklif gelirse yabancı ortaklık önerilerini memnuniyetle karşılayacaklarını belirtti.
Gediz Elektrik Dağıtım şirketinin özelleştirme ihalesini ise Bereket Enerjinin sahibi olduğu Elsan-Tümaş-Karaçay ortaklığı kazandı. Bu Şirket, aynı zamanda Aydın, Denizli ve Muğla’nın elektrik dağıtımını yapan Aydem şirketinin de sahibi. Yaklaşık 2,5 milyon abonesi olan Gediz Elektrik A.Ş.’nin 2010 yılında yapılan ihalesinde 1 milyar 920 milyon dolar verilmişti. İki yıl sonra yenilenen ihalede yarısından az bir bedele 546 milyon dolara satıldı.
Enerji dağıtım ihalelerinde yakında üçüncü perde açılacak. Sırada dört ihale daha var. Çok yakında yapılacak ihalelerle İstanbul Anadolu Yakası, Dicle, Trakya ve Toroslar Elektrik Dağıtım şirketleri de satılacak ve perde kapanacak.
Ne diyelim, bereketli olsun.