Neden Suriye’de uçuşa yasak bölge ilan edilemiyor?

Erdoğan Suriye’de birkaç yıldır uçuşa yasak bölge istiyor. ABD ise zaman zaman bu fikre kapılsa da hemen oradan uzaklaşıyor. Merkel de geçenlerde bu fikrin çok şüpheli olduğunu söyledi.

Oysa ABD emperyalizmi Sovyetler Birliği’nin çözülüşü sonrası yaptığı müdahalelerde egemenlik kırıcı bir araç olarak uçuşa yasak bölgeleri kullandı.

En iyi bildiğimiz uygulama emperyalizmin Irak’a müdahalesi sırasında, 1991 ve 2003 yılları arasında, Kuzey ve Güney Irak’ı orta kısmından ayıran ve fiili olarak Irak’ı üçe bölen uçuşa yasak bölge uygulamasıydı.

Yugoslavya’ya müdahale ederken yine 1993-95 arasında Bosna-Hersek’te uçuşa yasak bölge ilan edildi.

2011’de Libya saldırısında da emperyalizm aynı aracı kullandı.

Geçen yüzyılda işçi sınıfının devlet düzeyinde örgütlendiği ve emperyalizmin gücünü dengelediği dönemde egemenlik ve bağımsızlıklarını kazanan Irak, Suriye, Yugoslavya ve Libya son 30 yıl içinde benzer mekanizmalarla emperyalizmin ağına düştüler.

Önce liberalleşmeyi veya komşu devletlere karşı kışkırtmayı içeren bir tuzak kuruluyor, sonra oluşan huzursuzlukta ülke içindeki etnik, dini gruplar birbirine düşürülüyor, kafa yıkayıcı bir medya bombardımanı altında beslenen iç savaş ortamına emperyalist ülkeler doğrudan müdahale ediyor ve bir noktada egemenliği parçalayan uçuşa yasak bölge ilan ediliyordu. BM ya seyirci kalıyor yada bu hileli oyuna giriyordu.

Uçuşa yasak bölge dediysek, o ülkenin egemen devletine yasak tabi ki. Yoksa ABD ve müttefiklerinin uçakları uçuyor ve askeri-sivil hedeflere saldırmaya devam ediyordu. Bu fiili durum askeri güçlerin eşitsizliği üzerine kurulmuştu. Günümüzde hava desteği olmaksızın piyade ilerleyemeyeceği için ülke açıkça farklı egemenlik alanlarına bölünüyordu.

Bu işlem neden Suriye’de uygulanamıyor? Libya ABD’nin haksız ve vahşi saldırıları için son uğraktı. Emperyalizmin hegemonya krizinde rakip kamp çıkarlarını gözeterek Suriye’deki savaşa müdahil oldu. Bugün Suriye’de uçuşa yasak bölge demek Rus uçağı düşürmek anlamına geliyor. Bunu belki bir iki kez kaza oldu, Cemaatçi pilotlar düşürdü diye yapabilirsiniz, ama sonrası Suriye’yi çok aşar.

Emperyalist sistem içinde rakip kamplar bu yüzyılın gerçeği ve nelere yol açacağını henüz bilemiyoruz. Örneğin, Suriye’de ateş kes artık ABD ve Rusya arasında müzakere ediliyor. Rusya ülkelerin egemenlik haklarını koruyan Sovyetler Birliği değil.

Türkiye’nin ise bu kadar hırsla uçuşa yasak bölge istemesinin nedeni, beslediği cihatçılara dayalı kendi hegemonyasında bir toprak parçası yaratmaktı belli. Herkes IŞİD’e karşı mücadeleyi ileri sürüyor ama IŞİD’in uçağı yok. Suriye ve Rusya’nın saldıramayacağı bir İslam devletçiği…

Öte yandan Türkiye sermaye sınıfı bu sıkışmışlığı ile Suriye’de kullanılmaya hazır. ABD emperyalizmi Halep’in düşmemesi için elinden geleni yapıyor. Türkiye’nin kendini daha fazla kullandırtması ve daha fazla batağa saplanması an meselesi.