Avrupa Parlamentosu, IŞİD’in kullandığı silahların İslam devletine karşı savaşan ülkeler aracılığıyla satıldığı ortaya çıkınca silah satışına “saydamlık getirmek” gerekçesiyle önceki gün bir yasa onayladı. Avrupa’dan Yakındoğu ülkelerine yapılan silah satışında her türden kontrolün yitirildiğine vurgu yapan yasa, “silah satalım ama kontrolü yitirmeyelim, yoksa Avrupa topun ağzında” mesajı veriyor.
Avrupalı silah tacirlerine çeki düzen vermeyi hedefleyen bu uygulama bir yana Amnesty ve Stockholm Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün yayımladığı iki yeni rapor, İslam devletinin eline geçen modern silahların ardında çok yönlü bir silah rotası ağının varlığını ortaya koyuyor.
Belçika ve Fransa’da üretilen Milan füzeler , Türk ve Alman yapımı silahları, ABD üretimi uçaksavar bataryaları, Rus tankları, Kore’de üretilen pick-uplar, IŞİD’e karşı savaşan güçlerce üretilse de IŞİD’in eline geçiyor. Bu gerçek, uluslararası silah ticareti ve donanımı konusunda araştırmalar yayımlayan Armement Research Services ve Amnesty İnternational işbirliğiyle yayımlanan “Taking stock, the arming of İs” başlıklı raporda yer aldı.
Yemen İngiliz yapımı silahlarla kana bulandı
Raporda İngiltere, Suudi Arabistan’a keskin nişancı modern donanımlı silah satışına onay verdiği için suçlanıyor. Suudi Arabistan’ın Arap Baharı operasyonlarında İngiliz yapımı bu silahlarla Yemen’deki gösterileri kanlı bir şekilde bastırdığı kanıtlarıyla sunuluyor. Benzer bir yöntemle Bahreyn’de kullanılan Sniperların Beretta tipi İtalyan yapımı silahlar olduğuna dikkat çekilse de bunların Finlandiya’da Sako’da üretildiği, Amnesty’nin suç duyurusunun ardından Fin hükümetinin kararıyla üretime son verildiği belirtiliyor.
Stockholm Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün yayımladığı bir başka raporda silah ticaretinde İtalya ve Türkiye de önemli rollere sahip. Geçtiğimiz 2014’de üçüncü ülkelere silah satışında 26 milyar avro gelir sağlayan İtalya, pastadan yüzde 3’lük bir pay aldı. Çizme’de devlet destekli silah üretimi yapan Finmeccanica, silah üreticisi firmalar arasında baş sırada yer alırken, İtalya’nın pastadan aldığı dilimin Almanya’nın iki katı olduğuna dikkat çekildi.
Türk Tai ve Aselan, ‘agresif’ bir satış yöntemi güttü
Raporda 2014’de silah ticaretine yön verenler arasında Türkiye, Brezilya, Kore ve Hindistan, yıldızı parlayan ülkeler diye yorumlanıyor. İsveç ensitüsü Sipri’nin raporunda Türk silah üreticisi Tai ve Aselan’nın başlı başına üretim yapmaları bir yana “agresif bir satış” yöntemi izledikleri vurgulanıyor.
Silah tacirleri üzerinde her türden kontrolün yitirildiğini düşünen Avrupa Parlamentosu “saydamlık” ve “güvenlik” gerekçeleriyle 249 evet, 164 hayır ve 128 çekimser oyla sekiz maddeden oluşan yeni bir yasaya onay vermesine karşın Brescia hafif Silahlar Gözlemevi’nin (OPAL) yöneticisi Carlo Tognana, “Silah ticareti ve tacirlerin izlediği rota ve yöntemler, zaten Avrupa ülkelerinin kontrolünde. Bu yönde silah kaçakçılığı söz konusu değil” diyor.
Brescia’da yıllardır İtalya’dan yapılan silah satışları trafiğini izleyen Tognana, doğrudan Avrupalı hükümetlerce yönetilmese de, ülkeler arası silah trafiğinin hükümetlerin kontrolünde olduğunu duyuruyor. Tognana’ya göre Avrupa parlamentosunun “saydamlık” gerekçesiyle uyguladığı yeni silah satışı yasası, bir tür savunma içgüdüsü, bilinen gerçeğin ardında gizlenme duygusu.
“Beretta’nın İstanbul mağazasından 40 ülkeye silah gitti”
Tongana mevcut jeopolitik ortamda en hassas ulusal yasaların bile çiğnendiğine vurgu yapıyor, “İtalyan yapımı Berettalar, Finli üretici Sako aracılığıyla Suudi Arabistan ve Ukrayna’ya satıldı. Ama Sako yapımı silahlar, Irak ve Afganistan’da da ortaya çıktı. Beretta’nın İstanbul’da açtığı silah mağazası aracılığıyla, başka 40 ülkeyle yeni ilişkiler kurulabilir, ama bu kez İtalyan yasaları ile değil Türk yasalarıyla.. Şimdi İtalyan hükümeti Musul’a 450 asker göndermeyi planlıyor. IŞİD’in ENİ’ye olası bir saldırısına karşı konumlandırılacağı ifade edildi bu askerlerin. Ayrıca ABD’nin Irak’tan çekilmesinin ardından İtalya’nın Irak ordusuna gönderdiği önemli miktarda silah, IŞİD’in eline geçti. Ortalık yatışana kadar silah göndermekten vazgeçmemiz gerekir .”
ABD’de “BushmasterX152S”in “bir katil için mükemmel silah” diye lanse edildiği ve propaganda için çekilen videoda Halife’nin savaşçılarının siyahi Noel Baba’nın hediyesi diye boy gösterdiği bir ortamda, akıl hastaları ile kuşatıldığımıza şüphe yok.
Ayrıntılı bilgi için, www.sipri.org