Milano’daki Castello Sforzesco, “Pinokyo’dan Harry Potter’a Salani Arşivi’nden (1862-2012) İtalyan İllustrasyonunun 150 yılı” başlıklı bir sergiyi konuk ediyor. Çocuk edebiyatı konusunda uzman tarihi Salani yayınevinin arşivisinden derlenen, 300 grafik yapıtı biraraya getiren sergi, İtalya’da illustrasyon sanatının iki yüzyıllık bir dönemine ışık tutuyor.
Arşivinde 30 bin adet illustrasyon, Carlo Chiostri, Ezio Anıchini, Luigi ve Maria Augusta Cavalieri, Carlo Russo, Ugo Signorini gibi bir dönemin, Emanuele Luzzatı, Mimmo Paladino, Tüllio Pericoli. Sergio Stainoi ve Altan gibi çağdaş illustratörlerin özgün çizimlerini barındıran Salani, İtalya’da 150 yıldır kesintisiz yoluna devam eden nadir yayınevlerinden biri.
Tarihi arşiv malzemesi, Milano’daki serginin yanı sıra Pisa Üniversitesi Görsel Sanatlar Laboratuarı ile Salani işbirliğiyle gerçekleştirilen, yayınevinin koleksiyonunda korunan 30 bin yapıtı dijital ortama taşıyacak yeni bir projenin de gündeminde. Proje, bir yandan özgün çizimler ve desenlerin dijital bir arşivde korumasına olanak tanırken öte yandan derlenen malzemeden İtalya’da illustrasyon sanatını odak alan tematik sergiler düzenlenmesini öngörüyor..
Yayıncılık sektöründe inişli çıkışlı dönemlerden geçen, savaşlara tanıklık eden Salani, 1862 yılında Floransa’da Adriano Salani tarafından kuruldu. Adriano Salani tipoğraftı, ancak kitaplara olan tutkusu nedeniyle, Salani’nın çatısı altında bir süre sonra yayınevi de faaliyete geçti. Salani çocuk edebiyatını gözeterek adım attı bu dünyaya. Adriano Salani’nın ölümünün ardından baba mesleğini oğlu Ettore, sonra da torunu Mario Salani sürdürdü. 150 yıllık yayıncılık sektöründe pekçok kriz atlatan Salani, 1997 yılında Longanesi yayınevinin de sahibi olan Mario Spagnol tarafından satın alındı.
Castello Sforzesco’da Viscontea salonunda düzenlenen “Pinokyo’dan Harry Potter’a Salani Arşivinde İtalyan İllustrasyon Sanatının 150 Yılı” başlıklı sergi, Salani’nın tarihi arşivinin yanı sıra Bertarelli ile Milano’daki Sormanı Kütüphanesi’nin koleksiyonlarından derlenen grafik işlerin biraraya getirilmesiyle gerçekleştirildi.
Salani arşivinde korunan, ana hatlarıyla 19. ve 20.yüzyıllar arasında İtalyan illustrasyon sanatının önemli isimlerinin yapıtlarına ışık tutan serginin içeriği konusundaki araştırmayı sanat tarihçisi Giorgio Baccı yürüttü. Gerek sergi gerekse hazırlanan katalog, www.artivisive.sns.it/archivio-salani.html adresinde ziyaretçilere bir bölümü Milano sergisinin ana malzemesini oluşturan 30 bin illustrasyon, desen ve eskizi tanıtıyor.
İki yüzyıl boyunca çocuk ve gençlik edebiyatına yönelik kitapların kapaklarını tasarlayan sanatçıların illustrasyonları İtalya’nın tarihinden de bir kesit sunuyor., Bu yolculukta, İtalya’da yayın dünyası, illustrasyon, çocuk ve halk edebiyatının evrimine tanıklık ediliyor. Siyasal ve sosyal değişimler, çocuğun tanımı, kadın figürü, her bir döneme farklı katkılar sunan medya da bu uzun zaman sürecinde çeşitli başlıklarla mevcut.
Sergi üç ana bölümden oluşuyor. 1862-1904 yıllarınia odaklanan ilk bölüm, Adriano Salani’nın mesleğin başlangıcında yayımladığı ilk işleri tanıtıyor. Bu yapıtlar arasında “1893’te “Fransa’da İtalyan İşçilerin Kıyımı” gibi yerel boyutta kalan tarihi olaylar ağırlıkta, İkinci bölüm, 1904-1964 yılları arasındaki döneme bakıyor., İtalya’da çocuk edebiyatına verilen önemin hızla tırmandığı bir evreye tanıklık ediyoruz. 1964’den günümüze kadar ulaşan son bölüm ise yayınevinin öne çıkardığı pembe edebiyat ürünlerinin yanı sıra, bugünkü çocukları Pinokyo ve Heidi’yle yeniden tanıştırıyor, televizyon ekranlarına gelen bazı çizgi filmlerin özneleri, Harry Potter günümüz çocuk edebiyatının ilgi çeken ürünlerinden bazıları.
Hiç şüphesiz Castello Sforzesco’da düzenlenen bu serginin en heyecan veren yönü, özgün belgeler, desenler, eskizler, illustrasyonlar, müzik librettolarının karşısında iki yüzyıllık bir süreçte zamanın nasıl bir hızla aktığının birebir tanığı olmamızda odaklanıyor. İkinci dünya savaşında Milano, Alman savaş uçakları tarafından bombalandı. Picasso sergisini konuk eden Palazzo Reale gibi Salani yayınevi ve arşivi de bu bombalı saldırıda risme hasar gördü.
Adriano Salani ‘nin kitaplara olan tutkusu, sağlam bir arşivin oluşmasına hiç şüphesiz katkıda bulunmuştur. Salani’nın arşivinde saklı otuzbin desen, İtalya’nın görsel sanatlar tarihinde farklı dönemlerde yaşayan çizerlerin kaleminde hayali bir yolculuğa davet ediyor. Geçmiş yüzyıllarda kayıtlı kalan ayrıntıları keşfetmek de, artık dikkatli ziyaretçiye kalıyor.