İsviçreli ilaç şirketi Novartis, Türkiye’de rüşvet dağıtarak 85 milyon dolarlık iş almak ve rekabet avantajı sağlamakla suçlanıyor. 

Reuters’ten Ben Hirschler’ın haberine göre, bir Novartis çalışanının sızdırdığı elektronik postada usulsüz ödemelerin, yeni iş ve rekabet avantajı elde etmek için verildiği gözler önüne serildi. Rüşvet karşılığında özellikle Novartis’in ürettiği bazı ilaçların devlet hastanelerinin satın alma listelerini girmesi ve fiyat kesintilerinden kaçınılması için 2 ilacın isminin değiştirilmesi sağlandı.

Söz konusu elektronik posta önce Novartis CEO’su Joe Jimenez ve Denetim ve Düzenlemelere Uyum Kurulu Başkanı Srikant Datar’a gönderildi. Gönderici, ilk olarak 17 Şubat’ta gönderdiği 5.000 kelime uzunluğundaki mesaja yanıt alamayınca, 4 Mart’ta şansını yeniden denedi: Bu kez “Araştıracağız” yanıtı geldi.

DOKTORLAR DA İŞİN İÇİNDE

Mesaja göre Novartis, Alp Aydın Danışmanlık’a 2013 ve 2014 yıllarında 290.000 dolar artı masraflara denk gelen bir meblağ ödedi. Mesajda şu bilgilere de yer verildi:

– Alp Aydın, Türk sağlık yetkililerine rüşvet verdi.

– Novartis Türkiye, reçetelerinde şirketin ilaçlarına iltimas geçen doktorların yakınlarını işe aldı.

–  Alp Aydın’ın kronik akciğer hastalıkları, multiple skleroz (merkezi sinir sistemi hastalığı) ve artrit (eklem iltihabı) vakalarında kullanılan ilaçların hastanelerin satın alma listelerine ekletmesiyle Novartis 20 milyon dolar kazanç elde etti.

– Rüşvetle, fiyatlandırmalarda avantaj elde edildi,  üretim sertifikasının tarihi geçmiş ilaç ithalatı sağlandı.

– En büyük kazanç ise Türk yetkililerin Ilaris ve Gilenya isimli iki ilacın adının Ibecta ve Fingya olarak değiştirilmesine izin vermesiyle elde edildi: 50 milyon dolar (İsim değişimi, ilaç fiyatlarında uluslararası kesintilerden muaf tutulmayı sağlıyor).

Mesaja göre SGK’nın Alp Aydın’ın da hedef alındığı bir soruşturma başlatması üzerine Novartis, danışmanlık şirketiyle ilişkisini kesti.

ŞİRKET SORUŞTURMA BAŞLATTI

Novartis, soruşturma başlattığını duyurdu. Şirket sözcüsü Eric Althoff, “Uygunsuz davranış iddiasını son derece ciddi ele alıyor ve etraflıca araştırıyoruz” dedi.

Açıklamada, en yüksek iş ahlakı kurallarına bağlılığın altı çizilirken Alp Aydın’ın geçmişte şirkete danışmanlık yaptığı, ancak halen Novartis’le bir iş ilişkisi bulunmadığı belirtildi.

SGK ve Alp Aydın yetkilileri Reuters’in sorularını yanıtsız bıraktı. Türkiye halihazırda dünyanın en büyük 18’inci ilaç pazarı ve 2020’de 15’inciliğe yükselmesi bekleniyor.

NOVARTİS'İN SABIKASI KABARIK

Ajansın haberinden, yapılan işlemlerin Amerikan Dış Yolsuzluk Eylemleri yasasına (FCPA) da aykırı olduğu belirtildi. Söz konusu yasa, ABD’li firmaların ve hisseleri ABD borsalarında işlem gören uluslararası şirketlerin diğer ülkelerde devlet görevlilerine rüşvet vermesini yasaklıyor.

Novartis ilk kez rüşvet suçlamasıyla karşı karşıya kalmıyor. Geçen ay şirketin Güney Kore’deki merkez ofisinin yerel yetkililer tarafından kirli bir pazarlık için ziyaret edildiği ortaya çıkmıştı. ABD hükümeti bunun üzerine Novartis hakkında rüşveti de içeren 79.236 ayrı yaşadışı eyleme karışmaktan dava açmıştı.

Novartis geçen hafta da Çin’deki rüşvet vakasında uzlaşma amacıyla 25 milyon doların üzerinde ödeme yapmayı kabul etmişti.