Maden Kanunu’nda değişiklik Meclis’ten geçti: Filtresiz çalışmada geri adım atıldı

Maden Kanununda değişiklik öngören kanun teklifi Meclis’te kabul edildi. Buna göre Elektrik Üretim Anonim Şirketi, sermaye şirketlerinden kömür alabilecek, Türkiye Taş Kömürü ve Türkiye Kömür İşletmeleri uhdesinde bulunan sahalar bölünerek devredilebilecek. Teklifin, ömrünü doldurmuş en az 10 termik santrale 2 yıl daha baca gazı filtresi olmadan çalışma imkanı veren maddesi ise geri çekildi.…

Maden Kanunu ile bazı kanun ve KHK'lerde değişiklik öngören kanun teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı. Teklifin, ömrünü doldurmuş en az 10 termik santrale 2 yıl daha baca gazı filtresi olmadan çalışma imkanı veren 45’inci maddesi geri çekilirken, diğer maddeleri kabul edildi.

Kanunun 20. maddesi Türkiye Taş Kömürü ve Türkiye Kömür İşletmeleri'nin maden sahalarının bölünerek devredilmesine olanak tanıyor. Kanunla Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) da yeniden yapılandırılıyor. 

Meclis'te kabul edilen kanun, Türkiye Taş Kömürü ve Türkiye Kömür İşletmeleri uhdesinde bulunan sahaların bölünerek devredilmesi veya mevcut rödovans sahalarının rödovans alanlarıyla sınırlı olarak yapacakları sözleşmeye istinaden bölünerek devredilmesine olanak tanıyor.

Buna göre rödovans sözleşmeleri, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünün izniyle yapılabilecek ve Genel Müdürlük bu sözleşmelere taraf olmayacak.

Kanuna göre, MTA'nın yurtdışında faaliyet göstermek üzere kuracağı şirketlerin arama ve araştırma faaliyetleri dışında işletme faaliyetinde de bulunmasına olanak tanınıyor. Bu kapsamda kurulacak özel hukuk hükümlerine tabi olacak şirketlere, piyasa şartlarında hareket edebilmeleri amacıyla bazı kanunlardan, KHK'lerden muafiyet ve istisnalar getiriliyor.

EÜAŞ SERMAYE ŞİRKETLERİNDEN KÖMÜR ALABİLECEK

Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ), ihtiyaç duyulması halinde, kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması amacıyla elektrik üretim tesisleri kurması, işletmesi ve ticaretinin yaptırılması konusunda görevlendirilen veya üretim tesisi işletme hakkı devredilen şirketlerin sahasından kömür alımı yapabilecek.

Maden Kanunu'nun amaçları arasına, madenlerin "milli menfaatlere uygun olarak" aranması ibaresi ekleniyor. Ayrıca, "Maden İşletme Faaliyetleri", "Madencilik Faaliyetleri", "Görünür Rezerv Geliştirme Hakkı" ve "Teknik Eleman" tanımları yapılıyor.

Kanunla, "Maden Hakları"; "Madenlerin aranması, bulunması, görünür rezervinin geliştirilmesi ve işletilebilmesi için verilen izinler ve maden yataklarının bulunmasına yardımcı olanlara maddi imkanlar tanınması" olarak ifade ediliyor.

Önemli bir kamu geliri olan ruhsat bedeli ve devlet hakkının hukuki statüleri yeniden düzenleniyor, madenlerden alınacak ruhsat bedeli ve devlet hakkı oranları revize ediliyor.

Maden istihracı ile sağlanacak gelirden devlet payına düşen ve ödeme yükümlülüğü ruhsat sahibine ait olan kısım, devlet hakkı olacak.

Taban bedelinin, ruhsatın yürürlükte kaldığı takvim yılı sayısı, maden grubu, cinsi ve alan büyüklüklerine göre belirlenen katsayılarla çarpılıp, tablolarda gösterildiği şekilde hesaplanarak her yıl ocak ayının sonuna kadar; arama ruhsatlarında tamamı Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğün bütçesine ve işletme ruhsatlarında ise yüzde 30'u çevre ile uyum planı çalışmalarını sağlamak üzere teminat olarak, yüzde 20'si Genel Müdürlüğün bütçesine, yüzde 50'si ise genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere Genel Müdürlüğün muhasebe birimi hesabına ruhsat bedeli yatırılacak.

Madenlerin aranması ve işletilmesi için yönetmelikte belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde Genel Müdürlük tarafından ruhsat verilecek.

Üretime yönelik hazırlık çalışmaları ve üretim için yapılan faaliyetler, "maden işletme faaliyetleri" olarak adlandırılacak.

‘MADENCİLİK FAALİYETLERİ’

Madenlerin aranması, üretime yönelik hazırlık çalışmaları, üretilmesi, sevkiyatı, cevher hazırlama ve zenginleştirme, atıkların bertarafı, ruhsat sahasındaki stoklama/depolama işlemleri, maden işletmelerinin kapatılması ve çevre ile uyumlu hale getirilmesi ile ilgili tüm faaliyetler ve bu faaliyetlere yönelik geçici tesislerin yapılmasına ise "madencilik faaliyetleri" denilecek.

Kanunda, Görünür Rezerv Geliştirme Hakkı ise "Ruhsat sahibi ile veya ihalelik sahalara ilişkin Genel Müdürlük ile gerçek/tüzel kişiler ve/veya kamu kurum ve kuruluşları arasında yapılan sözleşme kapsamında Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama koduna göre hazırlanmış rapor ile belirlenen görünür rezervden, bu görünür rezervi ortaya çıkaran gerçek/tüzel kişiler ve/veya kamu kurum ve kuruluşlarının aldığı pay" şeklinde tanımlandı.

Görünür rezerv geliştirme hakkı hisselere bölünemeyecek, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı onayıyla devredilebilecek.

ŞİRKETLERİN STATÜSÜNDE MADENCİLİK YAPABİLECEĞİNE DAİR YAZI ŞARTI KALDIRILDI

Madencilik yapacak şirketlerin statüsünde madencilik yapabileceği yazılı olma şartı kaldırılacak. Buluculuk hakkı ile görünür rezerv geliştirme hakları maden siciline şerh edilecek.

Kanunla, ruhsat müracaatlarında özel izin alanı ile çakışmayan kısımların, çakışan kısımlara alınacak izinlerden bağımsız olarak ruhsatlandırılmasının önü açılıyor.

Maden sahalarında madencilik dışında herhangi bir faaliyetin rezerv kaybına neden olmamak için Genel Müdürlüğün izni olmadan yapılamayacağını düzenleyen kanun, işletme izinlerinin tapu kayıtlarına işlenmesi amaçlayarak diğer yatırımlar planlanırken bölgede maden işletmesi olup olmadığını tespit edebilmesine ve rezerv kaybına sebebiyet vermeyecek şekilde yatırımın planlanabilmesine imkan sağlıyor.

Maden Kanunu kapsamında oluşturulan "kurul" kaldırılarak, kurulun yetkileri bakanlığa devrediliyor.

MADEN RUHSAT SAHALARI

Kanunda belirtilen alanlara yapılan ruhsat müracaatlarının hak sağlaması halinde 2 ay içinde ruhsat bedeli yatırılması ve kanunda belirtilen çerçevede müracaatta bulunulması şartıyla ruhsat düzenlenecek.

Ruhsat sahasındaki bu alanlara ilişkin ilgili kurumlardan izin alınması için ruhsat sahibine bir yıl süre verilecek. Bu süre içinde bu alanların izin alınamayan kısımları ruhsat sahasından taksir edilerek ihale yolu ile ruhsatlandırılacak.

Maden ruhsat sahalarında, maden üretim faaliyetleri ile bu faaliyetlere dayalı ruhsat sahasındaki geçici tesisler dışındaki faaliyetler ve/veya tesisler için bakanlığın izni olmaksızın hiçbir şekilde iş yeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenemeyecek.

Madencilik faaliyetleri ile devlet ve il yolları, otoyollar, demiryolları, havaalanı, liman, baraj, enerji tesisleri, petrol, doğal gaz, jeotermal boru hatları, su isale hatları gibi kamu yararı niteliği taşıyan ya da gerçek veya tüzel kişilere ait diğer yatırımların birbirlerini engellemesi, maden işletme faaliyetinin yapılamaz hale gelmesi, yatırım için başka alternatif alanların bulunamaması durumunda, madencilik faaliyeti ve yatırımla ilgili karar, kamu yararı açısından yatırımların önceliği ve önemini tespit etmek üzere, ilgili bakanlığın uygun görüşü alınarak bakanlık tarafından verilecek. Bakanlık tarafından alınan bu kararlar, kamu yararı kararı yerine geçecek.

Maden işletme faaliyetinin yapılamaz hale geldiği alanın ruhsattan taksir edilmesine veya ruhsatın iptal edilmesine bakanlık karar verecek.

Yatırım çakışması işlemleri nedeniyle bakanlıkça veya genel müdürlükçe herhangi bir sebeple ödenmek zorunda kalınan tutar, lehine karar verilen tarafa rücu edilecek.

Madencilik faaliyetleri ve/veya bu faaliyetlere bağlı geçici tesisler için verilmiş izinler, temditler dahil ruhsat hukuku devam ettiği sürece geçerli olacak. Ruhsatın temdit edilmesi halinde madencilik faaliyetleri ve/veya bu faaliyetlere bağlı geçici tesisler için verilmiş bütün izinler temdit süresi sonuna kadar hiçbir işleme gerek kalmaksızın uzatılmış sayılacak.

Bu ihlallerin, ilk tespit tarihinden itibaren 5 yıl içinde iki kez tekrarı halinde ise ruhsat iptal edilecek.

RUHSAT İPTALİ

Çevresel etki değerlendirmesi ile ilgili karar, işyeri açma ve çalışma ruhsatı, mülkiyet izni olmadan veya düzenlemeye aykırı faaliyette bulunulduğunun tespiti halinde 46 bin 579 lira tutarında idari para cezası uygulanarak bu alandaki işletme faaliyetleri durdurulacak. Bu ihlallerin, ilk tespit tarihinden itibaren 3 yıl içinde üç kez tekrarı halinde ise ruhsat iptal edilecek.

Ruhsat sahalarında ruhsat sahipleri, madencilik faaliyetleri ve madenlerin işlenmesine yönelik faaliyetler dışında hiçbir faaliyette bulunamayacak ve geçici tesisler dışında herhangi bir tesis veya altyapı tesisi kuramayacak.

Ruhsat sahalarında ruhsat sahibi veya diğer gerçek veya tüzel kişiler ile kamu kurum ve kuruluşları ancak Bakanlık tarafından uygun görülmesi halinde ticari veya sınai faaliyette bulunabilecek.

Maden ruhsat sahalarında rezerv kaybına sebebiyet verilmemesi için arazinin vasfına bakılmaksızın ruhsat sahaları hafriyat toprağı, cüruf, inşaat yıkıntı atığı ve benzeri atıklar için döküm alanı olarak kullanılamayacak, maden ruhsat sahalarına kamu kurum ve kuruluşları tarafından döküm izni verilemeyecek.

Ancak maden ruhsat sahalarında rezervin bittiğinin Genel Müdürlükçe tespiti halinde Genel Müdürlükçe kamu kurum ve kuruluşlarına izin verilebilecek. Rezervin bittiğinin tespit edilememesi veya rezervin varlığının tespiti halinde ise Genel Müdürlüğe bağlı kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan döküm izni talepleri ilgili fıkra kapsamında yatırım çakışması olarak değerlendirilecek ve ilgili hükümlere göre sonuçlandırılacak.

İhalelik sahalar için de arazinin vasfına bakılmaksızın, Genel Müdürlüğün uygun görüşü alınacak. Bunlara aykırı hareket edenlere belirtilen idari para cezasının on katı tutarında idari para cezası uygulanarak bu faaliyetler durdurulacak, yapılan dökümün ruhsat sahasından veya ihalelik sahadan kaldırılması için 6 ay süre verilecek. Bu süre içerisinde kaldırılmaması halinde idari para cezası iki katı olarak uygulanacak.

Altın, gümüş ve platin madenleri için uygulanan devlet hakkında teşvik indirimi yüzde 40 olarak düzenleniyor. Bu şekilde altın, gümüş ve platin madenlerinden alınacak devlet hakkı oranı azaltılıyor.

Teknik elemanların ve yetkilendirilmiş tüzel kişilerin beyanlarına sorumluluk getirilerek, gerçek dışı beyanların önüne geçilmesi amacıyla idari para cezası verilecek. Cezalar kusurun ilk kez işlenmesi halinde bin lira, ikinci kez tekrarı halinde 5 bin lira olacak. Yetkilendirilmiş tüzel kişiler, hazırladıkları rapor, proje ve her türlü teknik belge veya sundukları bilgi ve belgelerden sorumlu olacak.

Kanuna göre, maden ruhsat sahibi veya vekilinin, mahallinde yapılan tetkik ve incelemelere katılmaması, herhangi bir nedenle tetkik ve incelemeleri engellemesi halinde 31 bin lira, bunların tekrarında ise iki katı tutarında idari para cezası uygulanacak. Mahallinde tetkik ve inceleme gerçekleştirilinceye kadar üretim faaliyetleri durdurulacak.

Sevk fişi olmaksızın maden sevk edildiğinin mülki idare amirlikleri, il özel idarelerinin yanı sıra yatırım izleme ve koordinasyon başkanlıkları veya ilgili kamu kurum, kuruluşu tarafından tespiti halinde sevk edilen madene el konulacak.

Ödenmesi gereken devlet hakkına ilaveten sevk fişi olmaksızın sevk edilen miktar için madenin ocak başı satış bedelinin 5 katı tutarında idari para cezası verilecek. Bu hükmün ihlalinde idari para cezası 10 katı olarak uygulanacak.

Ruhsatı olmadan veya başkasına ait ruhsat alanı içerisinde üretim yapıldığının tespiti halinde faaliyetler durdurularak üretilen madene mülki idare tarafından el konulacak. Bu fiili işleyenlere kesilen tüm madenin ocak başı satış bedelinin iki katı tutarındaki idari para cezası, 5 katına çıkarılacak.

Hammadde üretim izni olmadan veya Maden İşleri Genel Müdürlüğüne bildirilen yüklenici dışında gerçek veya tüzel kişiler tarafından üretim yapıldığının tespitinde de faaliyetler durdurulacak, üretilen hammaddeye mülki idare el koyacak. El konulan madenler, mülki idare amirliklerince satılarak bedeli büyükşehir belediyesi olan illerde yatırım izleme ve koordinasyon başkanlığı, diğer illerde il özel idaresi hesabına aktarılacak.

Birinci grup (a) bendi maden ruhsatları hariç diğer grup madenlerin ruhsat bedelleri, Genel Müdürlüğün belirlediği bankada açılacak hesaba aktarılacak. İşletme ruhsat bedellerinin yüzde 50'si genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere, ilgili muhasebe birimince Hazine hebasına 15 gün içinde aktarılacak. Birinci grup (a) bendi madenlerin ruhsat bedelleri ise büyükşehirlerde yatırım izleme ve koordinasyon başkanlığı idaresine, diğer illerde il özel idaresi hebasına yatırılacak.

Ruhsat bedelinin her yıl ocak ayının sonuna kadar tamamının yatırılmaması halinde, yatırılmayan kısmının 2 katı ruhsat bedeli olarak her yıl haziranın son gününe kadar yatırılacak, aksi halde ruhsat iptal edilecek.

Kanunla devlet hakkı yeniden düzenleniyor. II. Grup (b) bendi madenlerde doğal taşın özelliklerine ve bulunduğu bölgeye göre ocakta oluşan piyasa satış fiyatı üzerinden yüzde 4 oranında alınan devlet hakkı, yüzde 4,5'e çıkarılıyor. IV. Grup madenlerden; altın, gümüş, platin, bakır, kurşun, çinko, krom, alüminyum ve uranyum oksit madenlerinden belirtilen oranlarda, uranyum oksit dışındaki radyoaktif mineraller ve diğer radyoaktif maddelerden yüzde 8 oranında devlet hakkı alınmaya devam edilecek. Diğerlerinden yüzde 2 oranındaki devlet hakkı ise yüzde 3 olarak artırılacak.

Üretilen madenin hammadde olarak kullanılması veya satılması halinde, aynı pazar ortamında madenin işletmelerdeki tüvenan olarak ocak başı satışında uygulanan fiyat, ocak başı satış fiyatı olacak.

Madenlerden alınan devlet hakkına esas olan emsal ocak başı satış fiyatı, bölgeler de dikkate alınarak her madene ait ayrı ayrı ve uygulandığı yıl için belirlenerek Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından ilan edilecek. Ruhsat sahipleri tarafından devlet haklarının beyanında kullanılan ocak başı satış fiyatı, Genel Müdürlük tarafından ilan edilen ocak başı satış fiyatından daha düşük olamayacak.

Ruhsat sahibi tarafından beyan edilen ocak başı satış fiyatı Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından denetlenecek ve eksik beyanlar tamamlattırılacak. İşletme izni olan maden ruhsatlarından her yıl en az ruhsat bedeli kadar devlet hakkı alınacak. Kaynak tuzlaları, lületaşı ve oltu taşı için düzenlenen ruhsatlardan alınacak devlet hakkında bu şart aranmayacak.

Bu yerlerin devlet ormanlarına rastlaması ve Tarım ve Orman Bakanlığınca verilen iznin 5 hektarı geçmemesi halinde, bu alanda ağaçlandırma bedeli dışında bedel alınmayacak. Sahanın rehabilite edilerek tesliminden sonra talep halinde teslim edilen saha kadar aynı şartlarda izin verilecek.

Altın, gümüş ve platin hariç bakır, kurşun, çinko, demir, krom, civa, kalay, kobalt, nikel, alüminyum grubundaki madenlerin yurt içindeki entegre tesislerde metal hale getirilmesi durumunda devlet hakkının yüzde 75'i alınmayacak.

RUHSAT SAHİBİNE BULUCULUK HAKKI

Ruhsat sahibi, arama ve işletme ruhsatı süresince Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Koduna göre hazırlanan teknik raporlar ile kaynak veya rezerv olarak bildirdiği madenlerin bulucusu sayılacak. Bu hakkı talep eden ruhsat sahibine buluculuk belgesi verilecek.

Buluculuk hakkı hesabında kullanılacak ocak başı satış fiyatı, Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından her yıl belirlenerek ilan edilen ve devlet hakkı ödemelerinde esas alınan ocak başı satış fiyatından daha düşük olamayacak.

Üçüncü kişiler, ihalelik sahalara ilişkin Maden İşleri Genel Müdürlüğü veya ruhsat sahibi ile yaptıkları sözleşmeler kapsamında ruhsat sahasındaki görünür rezervi tespit etmeye ve geliştirmeye yönelik yaptıkları faaliyetler sonucunda, tespit ettikleri veya geliştirdikleri görünür rezervde pay sahibi olabilecekler. Görünür rezervi geliştirme hakkına yönelik yapılan sözleşmeler Genel Müdürlüğe başvurulması halinde bilgi amaçlı maden siciline şerh edilecek.

SÜRE UZATIM BAŞVURUSU

Ruhsatlar, sahibinin ruhsat bedellerini ödeyerek müracaatta bulunması ve birleştirmeye konu tüm ruhsatlarının işletme izinli olması şartıyla, düzenlenme tarihi daha eski olan ruhsatta birleştirilebilecek. Diğer ruhsatlar hangi aşamada olursa olsun birleştirilemeyecek ancak kamu kurum ve kuruluşlarının ruhsatları hangi aşamada olursa olsun birleştirilebilecek.

İşletme ruhsatı taleplerinde 1. Grup (b) bendi ve 2. Grup (a) ve (c) bendi madenleri için ihale bedelinin yatırılmasından itibaren 2 ay içinde, diğer maden grupları için arama ruhsat süresi sonuna kadar, ruhsat süresi uzatım taleplerinde ise ruhsat süresinin bitiminden en geç 6 ay öncesine kadar, vadesi geçmiş borcunun bulunmaması şartı getirilecek. İşletme ruhsat taban bedeli ve işletme ruhsat bedeli yatırılması zorunlu olacak.

Yetkilendirilmiş tüzel kişilerce maden mühendisinin sorumluluğunda hazırlanan işletme projesinin, işletme projesinin uygulanabilmesi için gerekli olan mali yeterliliğine ilişkin belgelerin aktif edilmiş tebligata esas kayıtlı elektronik posta adresinin veya kurumsal elektronik tebligat sistemi adresinin, Genel Müdürlüğe sunulması gerekecek. Bu bilgi ve belgelerin eksikliği halinde talep reddedilecek. Bu eksikliklerin bulunması durumunda süre verilmeyecek ancak işletme ruhsatı taleplerinde işletme projesinde tespit edilecek teknik eksikliklerin giderilmesi için yapılacak bildirimden itibaren 3 ay içinde tamamlanacak.

Eksikliklerini verilen sürede tamamlamayanlara 31 bin 54 lira idari para cezası uygulanacak.

Kanuna göre, ihalelik sahalar, ihale edilmeksizin İhtisaslaşmış Devlet Kuruluşlarına, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı onayı ile verilebilecek.

Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, maden ruhsatı sahipleri ile yaptığı arama ve araştırma tip sözleşmelerinin maden siciline bilgi amaçlı şerh edebilecek.

RÖDOVANS SAHALARININ DEVREDİLMESİ

Kanun, Türkiye Taş Kömürü ve Türkiye Kömür İşletmeleri uhdesinde bulunan sahaların bölünerek devredilmesi veya mevcut rödovans sahalarının rödovans alanları ile sınırlı olarak yapacakları sözleşmeye istinaden bölünerek devredilmesine imkan tanıyor.

Rödovans sözleşmeleri, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünün izniyle yapılabilecek ve Genel Müdürlük bu sözleşmelere taraf olmayacak.

Kanunla, 4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına bağlı özel bütçeli Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünün (MAPEG) kurulması nedeniyle gerekli uyum düzenlemeleri yapılıyor.

ÖLÇÜ ALETLERİ

Ölçü ve ölçü aletlerinin tamir ve ayarlarının yanı sıra muayenelerinin de Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının yetki belgesini taşımayan kişilerce yapılması yasak olacak.

Ölçü aletlerinin muayenelerini veya tamir ve ayarını yapmak için yetkilendirilen servislerin, yetki kapsamındaki hizmetlerde ilgili kanun ve yönetmeliklere aykırı faaliyette bulunması da yasak olacak.

Yetkisiz olduğu halde ölçü aletlerinin bakım ve tamirini yapan kişilere ilişkin idari para cezasının caydırıcı olmaması nedeniyle, yetkisiz bakım ve tamir işlemlerinin önlenmesi amacıyla düzenleme yapılıyor. Buna göre, bu fiillerin işlenmesi halinde, alt ve üst limit belirtilerek, idari para cezalarının ölçü aletine göre nispi/oransal olarak artırımı sağlanarak bu adaletsizliğin önüne geçilecek.

Damgası kopmuş, bozulmuş, damga süresi geçmiş ölçü aletini kullanan kişiye, ölçü aletinin türüne ve kullanıldığı işin niteliğine göre 500 lira ile 10 bin lira arasında değişen idari para cezası verilecek. Ayrıca bu ölçü aletlerine el konularak mülkiyeti kamuya geçirilecek.

Yetkisiz olduğu halde, bu düzenleme kapsamına giren ölçü aletlerinin muayenelerini veya tamir ve ayarım yapan kişiye, 2 bin liradan 10 bin liraya; ayarı doğru olmayan ölçü aletlerini kullanan kişiye 200 liradan 2 bin liraya kadar idari para cezası verilecek.

Ölçü aletlerinin muayenelerini veya tamir ve ayarını yapmak için yetkilendirilen servislerin, yetki kapsamındaki hizmetlerde ilgili kanun ve yönetmeliklere aykırı faaliyette bulunması halinde 2 bin lira ile 10 bin lira arasında; uluslararası birimler sistemine göre yapılmamış olan veya bu sisteme göre imal edilmiş olmakla beraber nitelikleri bakımından bu kanun hükümlerine uygun bulunmayan ölçü ve ölçü aletlerini ticaret maksadıyla imal eden, ithal eden, satan, satışa arz eden, satın alan veya bulunduran kişiye 10 bin lira ile 50 bin lira arasında idari para cezasına hükmolunacak.

Damgalanmamış ölçü ve ölçü aletlerini satan, satışa arz eden veya ticari ilişkide kullanan kişiye 1000 liradan 10 bin liraya kadar idari para cezası verilecek.

Kanuna göre, ölçü aletlerini damgası kopmuş, bozulmuş, damga süresi dolmuş olarak kullananlar, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 90 gün içerisinde bu aletler için periyodik muayene başvurusunda bulunmaları halinde idari para cezasına çarptırılmayacak. Muayene ve damgası yapıldıktan sonra söz konusu ölçü aletlerini kullanabilecek.

Kanunla, BOTAŞ’ın uzun dönemli LNG alım satım anlaşmaları kapsamında, özellikle Nijerya gibi uzak mesafede yer alan ülkelerden temin ettiği LNG'nin kimyasal özelliği gereği gemilere yüklenen ve gemilerden boşaltılan miktarlar arasında oluşan kayıpların çoğu zaman ilgili kanunla belirtilen yüzde 4'lük orandan fazla olması nedeniyle düzenleme yapıldı. Kanunla, bu oran fiili duruma uygun hale getirilerek yüzde 6'ya çıkarıldı.

EPDK YENİDEN YAPILANDIRILIYOR

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun (EPDK) teşkilat yapısı, hizmetlerin etkin ve verimli sunulabilmesi için yeniden yapılandırılacak. Mevcut daire başkanlıklarının görev ve yetkilerinde değişiklik yapılacak, Bilgi İşlem Dairesi kurulacak ve bir adet kadro ihdas edilecek.

Kanunla, dağıtıcı lisansları için bayilik teşkilatı, depolama kapasitesi gibi hususlarda düzenleme yapılabilmesine yönelik olarak, "bayi sayısı, depolama kapasitesi konularında sayısal büyüklüklerle sınırlama yapılmaz" ibaresi, Petrol Piyasası Kanunu'nun ilgili maddesinden çıkarıldı.

EPDK, petrol piyasasına ilişkin katılma payı veya oluşabilecek kamusal zararların tahsil ve tazmininde yaşanan sorunların önüne geçilebilmesi amacıyla lisans sahiplerinden bu düzenleme kapsamındaki mali yükümlülüklerinin tahsilinde kullanmak üzere teminat mektubu talep edebilecek. Böylece petrol piyasasında kısa süre faaliyet göstererek ve mevzuata aykırı davranışlar gösterme niyetinde olan taraflara karşı caydırıcılık artırılacak.

Kanunla, 26 API gravitesi altındaki petroller için yakın coğrafyada bulunan ağır petrolleri tarif etmekte kullanılan Arap Heavy petrolü, hem her zaman ulaşılabilir olması hem de fiyat dalgalanmalarında daha dengeli davranması sebebiyle "Ras Gharib" yerine Petrol Piyasası Kanunu kapsamına alındı.

İDARİ PARA CEZALARI

Petrol Piyasası Kanunu'nun, "idari para cezaları" başlıklı maddesi değiştirildi.

Buna göre, fiiller niteliği itibarıyla "düzeltme imkanı olan fiiller", "düzeltme imkanı olmayan fiiller" ve "akaryakıt kaçakçılığı kapsamına giren fiiller" olmak üzere sınıflandırılacak. Akaryakıt kaçakçılığı kapsamına giren fiiller için yüksek cezalar öngörüldü.

Kaçakçılıkla ilgisi olmayan ve niteliği itibarıyla düzeltme imkanı bulunan mevzuat ihlalleri için soruşturma açma veya idari para cezası uygulanmadan önce ihtar müessesi getirilecek. İhtara rağmen mevzuata aykırı durumunu gidermeyenler için öncelikle geçici durdurma yapılacak, devamında düzeltmeyenler için soruşturma neticesinde idari para cezası uygulanacak.

İdari yaptırımlar; tedbirler, lisans iptalleri ve idari para cezalarından oluşacak. İdari para cezaları, tedbirler ve lisans iptallerinin uygulanması, kanunun diğer hükümlerinin uygulanmasına engel oluşturmayacak.

Petrol Piyasası Kanunu'na göre yapılan talep veya işlemlerde, kanuna karşı hile veya yalan beyanda bulunulduğunun tespiti halinde lisans iptal edilecek. Kaçak ürün ikmal edenlerin lisansı da iptal edilecek.

Teknik düzenlemelere uygun olmayan ürün ikmal edenler zararı tazmin etmekle yükümlü olacak. Teknik düzenlemelere uygun olmayan akaryakıt ikmali nedeniyle kullanıcıya verilen zarar ve hasarların tazmini hususu, lisans sahibi gerçek ve tüzel kişilerin lisanslarında ve sözleşmelerinde yer alacak. Mühürlemeye rağmen faaliyetlerini sürdüren kişiler ile suçun işlenişine iştirak eden yetkililer hakkında TCK'nin ilgili hükümleri uygulanacak.

Kanunla, Anayasa Mahkemesi kararları doğrultusunda düzenleme de yapıldı.

Buna göre, nitelikli fiiller daha ağır cezaya muhatap olacak şekilde fiili işleyenlerin, ekonomik kazançlarıyla orantılı olarak nispi idari para cezasını öngörecek şekilde idari para cezaları yeniden düzenlenecek. İdari para cezaları 110 bin lira ile 3 milyon lira arasında uygulanacak.

Bir fiilin iki yıl geçmeden aynı kişi tarafından tekrar işlenmesi halinde idari para cezaları iki kat olarak uygulanacak.

Verilen idari para cezalarına karşı yargı yoluna başvurulması, ilgili vergi dairesine idari para cezasına ilişkin banka teminat mektubu verilmesi durumu hariç tahsil işlemlerini durdurmayacak. Teminat mektubunun miktarı, türü, hangi şartlarda paraya çevrileceği ve diğer hususlar Kurumca belirlenecek. Ayrıca cezalar tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenecek.

Kanunla lisans sahipleri tarafından eksik harmanlanan her bir metreküp ürün için nispi oranda idari para cezası uygulanmasıyla, yaptırımların hakkaniyetli ve yükümlülüğe uyulması konusunda teşvik edici olması hedefleniyor.

45'İNCİ MADDE GERİ ÇEKİLDİ

Öte yandan teklifin, ömrünü doldurmuş en az 10 termik santrale 2 yıl daha baca gazı filtresi olmadan çalışma imkanı veren 45’inci Maddesi Meclis’te grubu bulunan 5 siyasi partinin ortak önergesi ile geri çekildi. Söz konusu maddenin çekilmesi için Meclis’e 60 bin imza verilmişti.