Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Cemil Ertem, dün katıldığı TRT Haber programında "maliye politikası"na ağırlık verilmesi gerektiğini söyleyerek akaryakıtta Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) indirimi gibi uygulamaların söz konusu olabileceğini söylemişti. Işıkçılar Cemaati'nin yayın organı Türkiye Gazetesi yazarı Fuat Uğur, Ertem'e konunun detaylarını sordu.
Ertem'in Uğur'un sorularına verdiği yanıtlar şu şekilde:
Akaryakıtta ÖTV indirimine gidilirse ne olacak?
Merkez Bankası para politikalarını yönetiyor. Ancak maliye politikası da para politikasıyla örtüşmek zorunda.
Ne yapmalı Maliye Bakanlığı?
Bak şimdi. Ekonomide bir Merkez Bankası’nın enflasyon beklentisi vardır, bir de piyasanın. Piyasa kendini BEKLENEN ENFLASYONA göre belirler. Uzun vadeli kâğıtlardan tut, yatırımlara kadar her şey beklenen enflasyonla ilgilidir. Enflasyon aynı zamanda TL’yi ve kuru da belirlediği için faizi de etkiliyor.
Bunu da anladık. Neden ÖTV indirimi sorusunun cevabı gelecek mi?
Geliyor. Şimdi Merkez Bankası faizle ilgili gerekli sıkılaştırmayı yapıyor. Bunun etkili olabilmesi için enflasyon beklentisinin aşağı düşmesi gerekir. Maliye akaryakıt gibi esnekliği az olan ve aynı zamanda enflasyon sepetine giren mallarda ÖTV indirimine gittiği takdirde ENFLASYON BEKLENTİSİ aşağı çekiliyor. Hem piyasada, hem de Merkez Bankası’nda bu beklenti düşer. Bu da faizin ve dövizin hareketini olumlu etkiler.
Peki, akaryakıtta ÖTV’yi düşürdün, bu durumda akaryakıta talep artmaz mı? Artınca da enflasyonu olumsuz etkilemez mi?
Hayır, akaryakıt gibi malların kullanımında bir rutin vardır. Adam belli bir yüzde indirim oldu diye durup dururken kendine bir seyahat planı yapmaz. Dolayısıyla da böyle bir etkisi yoktur. Yani gıda ya da diğer tüketim mallarıyla aynı şey değil.
O zaman Maliye Bakanı Naci Ağbal “Peki benim bütçe denkliğim ne olacak?” diye sorarsa.
Bunun hesabı yapıldı. Yılda 4-6 milyar lira gibi bir miktar bütçe açığına ek olabilecek. Ancak bunun karşılığında enflasyon beklentisinin düşmesiyle birlikte faiz ve dövizin olumlu etkilenerek düşüşe geçeceğini de biliyoruz. Bu durumda ekonominin canlanması ile birlikte maliyenin kazancının çok daha fazla olacağını da söylemek gerekir. Dahası kurdaki sakinleşme yatırımları da yukarıya çekecek.
Bu konu ilk kez gündeme geldi. Ekonomiyle ilgili biri değilim ama olsaydı duyardım. Yeni mi?
Aslında bu öneri iki ay öncesinden konuşulmaya başlandı. Hem Cumhurbaşkanlığı, hem de Başbakanlık katında. Maliye Bakanı Naci Ağbal ile de konuşuldu. Yani bunu bir seçim yatırımı olarak göstermek isteyenler olabilir diye söylüyorum. Anlattıklarım ders kitaplarına geçecek bir denklem. Maliye bunu yapmazsa başarılı bir maliye politikası izliyor denemez. Açık söylüyorum, para politikası ile maliye politikası örtüşmeli. Bu bir popülizm değil, iktisat politikalarının temel ihtiyacı...
Konunun karara bağlanmasında Bakan Naci Ağbal'ın görüşlerinin önemli olduğunu belirten Fuat Uğur, "Kendisi bürokrasiden geldiği için 'Bütçem parama denk olmalı' konforuna mı yaslanacak, yoksa Cemil Ertem’in dillendirdiği bu konuya avangard bir yaklaşımla sıcak bakacak mı?" ifadeleri ile yazısını sonlandırdı.
BAŞDANIŞMAN'IN 'SİHİRLİ FORMÜLÜ' ÇALIŞIR MI?
Başdanışman Ertem'e soL Haber de bazı sorular yöneltiyor:
- 2014-2016 arasında ham petrol fiyatları 100 dolar seviyesinden 38 dolara kadar inerken tüketici fiyatlarındaki artışta neredeyse hiç gerileme olmadı, tüketici fiyatları artışı yüzde 8 civarında seyretmeye devam etti. Üstelik aynı dönemde enflasyon üzerinde belirliyeciliği yüksek olan uluslararası tarımsal ürün ve gıda fiyatlarında da düşüş yaşanmadı. Akaryakıtta vergi indiriminin tüm fiyatlara yansımasını nasıl sağlayacaksınız? Tekel konumundaki üreticilerin ve perakende zincirlerinin fiyatlarına mı müdahale edeceksiniz?
- 4-6 milyar TL'lik bütçe açığını nasıl finanse edeceksiniz? Merkez Bankası bu açığı para basarak ya da iç borçlanma yoluyla kapatırsa yine enflasyon artmaz mı? Dış borçlanma yoluna başvurulursa önce kur, ona bağlı olarak da enflasyon artışı olmaz mı?
- Akaryakıt tüketiminin üçte birlik bölümü ticari amaçlı taşımalardan kaynaklanıyor ve bu taşımaların maliyetinin diğer fiyatlara etkisi bulunuyor. Binek araçların tüketiminin enflasyona etkisi nasıl yüksek olacak?
