Türkiye ile ABD arasındaki ilişkiler ABD'li rahip Andrew Brunson'ın tutukluluğu sebebiyle son yılların en kötü dönemine girmişti. Brunson'ın serbest kalmasıyla birlikte ilişkilerde kısmen yumuşama oldu.

Ancak ABD-Türkiye ilişkileri Brunson öncesinde de farklı başlıklar sebebiyle gerilmişti. Bu konuların gelecek dönemde de sorun yaratması olası.

SURİYE MESELESİNDE UZLAŞI VAR MI?

ABD ve Türkiye, Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad'ın görevi bırakması ve "siyasi geçiş" ile "ılımlı muhaliflerin" iktidara gelmesi konusunda mutabıktı. Ancak ABD, "rejim değişikliği" ihtimalinin sona erdiğini kabul etti.

Esad konusundaki ortaklığa karşın, ABD'nin Suriye Demokratik Güçleri'ne desteğinin sürmesi iki ülke arasında gerilime yol açmaya devam ediyor.

ABD, Menbiç'te Türkiye ile ortak devriye gerçekleştirse de, "IŞİD'e karşı mücadelede" hala SDG'yle hareket ediyor. SDG kontrolündeki bölgelerde çok sayıda ABD askeri üssü bulunuyor.

Türkiye'nin Fırat'ın doğusuna saldırıları üzerine SDG bölgede operasyonları durdurduğunu açıklamıştı. ABD koalisyonu sözcüsü Bill Urban, operasyonların durduğunu doğruladı, ancak bu durumun "geçici" olduğunu savunarak, "IŞİD'e karşı mücadeleye odaklanılmasını" talep etti.

Türkiye'nin uzlaşı olmaksızın SDG'ye karşı olası bir kapsamlı operasyon düzenlemesi durumunda, ABD-Türkiye ilişkileri yeniden gerilebilir.

ABD'NİN İRAN POLİTİKASI VE TÜRKİYE

ABD Başkanı Donald Trump, İran'a karşı söylemleri sertleştirmiş, yeni yaptırımlar getirerek nükleer anlaşmasını sonlandırmıştı.

İran'ı izole etme politikası izleyen Trump, ABD müttefiklerinden İran ile ticareti durdurmalarını, İran'dan petrol alımına son vermelerini istiyor.

İran yaptırımlarının ABD müttefiklerine de zarar vereceği bilinirken, ABD yönetimi bu zararı minimize etmek için adımlar atıyor. İran'la ticarette kimi sınırlamaları kabul eden ülkeler, İran yaptırımlarının dışında tutulacak.

Türkiye'nin İran konusunda muafiyet alıp almayacağı kesinleşmese de, muafiyet durumunda bile Türkiye'nin İran'la ilişkileri ABD ile sorun yaşanmasına yol açabilir.

Rıza Sarraf ve Halkbank başlığı henüz tamamen çözümlenmezken, ABD'nin İran'a karşı atacağı olası adımlarda Türkiye'nin alacağı tutum belirsizliğini koruyor.

RUSYA İLE SİLAH TİCARETİ

ABD ve Avrupa Birliği, Rusya'ya Ukrayna krizinden beri çeşitli yaptırımlar uyguluyor. NATO, Rusya sınırında görülmemiş büyüklükte tatbikatlar gerçekleştirirken, Trump'ın Rusya ile yakınlaşma girişimleri de ABD iç siyaseti sebebiyle sonuçsuz kaldı.

Türkiye, Batı ile Rusya arasında derin çatlaklar açılan bir dönemde, bir NATO ülkesi olarak Rusya'dan S-400 hava savunma sistemi satın aldı.

NATO'dan ve ABD içerisinden Türkiye'ye yaptırım çağrıları gelirken, Rus hava savunma sistemi kurulacak Türkiye'ye, yeni nesil F-35 savaş uçaklarının verilmemesi ihtimali konuşuluyor.

F-35 konusunda ABD'nin kararı henüz kesinleşmese de, Türkiye'nin Rusya'dan hava savunma sistemi alması NATO'yu ve ABD'yi rahatsız ediyor. Hava savunma sisteminin finansmanının kısmen Rusya tarafından sağlanması da, meseleyi karmaşıklaştırıyor.

KIBRIS VE YUNANİSTAN GERİLİMİ

Doğu Akdeniz'de bulunan enerjinin çıkarılması konusunda Mısır-İsrail-Kıbrıs ve Yunanistan arasında ortaklık sağlanmış durumda.

ABD'li şirketler bölgedeki enerji anlaşmalarına doğrudan dahil. Türkiye'nin doğalgaz arama ve çıkarma faaliyetiyle gerilim yaşadığı Yunanistan ve Kıbrıs, bu konularda ABD'nin desteğini arayabilir.

Berat Albayrak'ın Enerji Bakanı olduğu dönemde, Türkiye ile İsrail arasında enerji konusunda pazarlıklar yürütülüyordu. Doğu Akdeniz'den çıkartılan doğalgazın geçebileceği en maliyetsiz yolun Türkiye üzerinden olması sebebiyle, İsrail Türkiye ile uzlaşma arıyordu. 

İsrail'in planının gerçekleşmesi için, Türkiye'nin Kıbrıs meselesini çözmesi ve Yunanistan'la uzlaşı sağlaması gerekiyor. Bunun gerçekleşmemesi durumunda, Kıbrıs meselesi de ABD ile karşı karşıya gelinebilecek bir başlık olmaya aday.

GÜLEN MESELESİ UNUTULACAK MI?

İkili ilişkilerde arka plana itilen bir diğer başlıksa, Fethullah Gülen'in hala Türkiye'ye iade edilmemiş olması.

Brunson'ı serbest bırakmayı kabul eden AKP, Gülen'in iade edilmemiş olmasını gündeme getirmemeyi tercih ediyor.

Ekonomik ve siyasi meseleler sebebiyle ABD ile uzlaşma arayan AKP, Gülen meselesini en azından dönemsel olarak "unutmayı" seçiyor olabilir.