"Dilenci değilim" diyerek gösterdiği tepkiyle hafızalara kazınan İngilizce öğretmenliği bölümü öğrencisi Dilek Özçelik’in ölümünün ardından kanser hastalarının yaşadıkları sorunlar gündem olmaya devam ediyor. Uygulanan tedavilerin ve yurtdışından gelen ilaçların maliyeti kimi zaman dudak uçuklatıyor. Amerika’dan gelen Keytruda ilacı da bunlardan biri. Bugünlerde ilacın devlet tarafından karşılanması için sosyal medyada bir kampanya yürütülüyor. İlacı kullanan ve bir yıldır tedavi gören İngilizce öğretmeni G. E. yaşadığı sorunları soL’a anlattı.
Kendinizden ve hastalığınızdan bahseder misiniz?
1982 Samsun doğumluyum. İngilizce öğretmeniyim. 4 yaşında bir kızım var. Karın ağrısı şikayetiyle doktora gittim. Aile öykümde kanser hastalığı (annemi kanserden kaybettim) olduğu için çeşitli tahliller yapıldı. Çeşitli organlarda karşılaşılan kitlelerden dolayı teşhis konmadan özel bir üniversite hastanesinde bir sene önce ameliyat oldum. Gelen patoloji raporuyla kolon kanseri teşhisi konuldu. Hastalığım son evredeydi. Yaklaşık bir yıldır tedavi görüyorum.
Uygulanan tedaviler nelerdir?
Ameliyattan sonra kemoterapiye başladım. İlk altı kür sonrası kontrolde tedaviye cevap vermediğim için ikinci altı kür için ilacımı değiştirdik (alınabilecek iki protokol var benim hastalığım için). Bu sefer de cevap vermedim, üstelik hastalığım ilerledi. Ne yapabiliriz derken Ankara’da bir profesöre gittik ve bize Keytruda ilacından ve immüno terapiden bahsetti. FDA’nın Microsatellite Instability High (Yüksek Genomik Kararsızlık) olan hastalarda onayladığı, pembrolizumab etken maddeli Keytruda, Sağlık Bakanlığı’nın yurtdışından teminine izin verdiği bir ilaç. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’ndan izin alarak ve parasını ödeyerek alabiliyorsunuz. Ama ilacı temin etmek ve tedavi masrafını karşılamak çok zor.
İmmüno terapi nedir? Tedavi sürecinde nasıl bir etkisi oldu?
Kemoterapi ve radyoterapi dışında kişinin kendi bağışıklık sistemini güçlendirerek kanserli hücrelerle savaşmasını sağlayan, aynı zamanda kemoterapi gibi yan etkilerinin ağır olmadığı, günlük hayatınızı kolayca devam edebileceğiniz bir tedavi. Bu tedavimde Keytruda ilacını kullanıyorum. Bu ilaç bağışıklık sistemimin kanserle savaşmasına yardımcı olarak işlev gören bir proteindir. Bu ilacı kullanmamla beraber CA değerlerim düştü. Ağrı bantlarımı çıkardım, fiziksel olarak kendimi daha iyi hissediyorum, yaşam kalitem arttı ve hastalığımda bir miktar gerileme olduğunu doktorlarım söyledi.
Kullandığınız ilacın maliyeti nedir?
İlacın 21 günde bir 200mg’lık maliyeti 20 bin lira; ilacın bir yıllık masrafı 362 bin lira tutuyor. İlacı ne kadar kullanacağım ise belirsiz. İlacı almadan önce ve ilacı alma sürecimde Sağlık Bakanlığı’na bağlı İlaç Tedarik Yönetimi Dairesi Başkanlığı’na ilacın ödenmesi için başvurduk ama olumsuz cevap aldık.
Sizin için uygun olan tedavi bu ise devlet tarafından neden karşılanmıyor?
Sadece bu ilaç değil, SGK Türkiye’de ruhsatlı olduğu halde birçok immüno terapi endikasyon dışı ilacın bedelini ödemiyor. Ödemesi için yapılan başvuruları reddediyor. Gerekçe olarak da ücretsiz olan tedavilerin denenmesini bahane ediyor. Asıl sebep bence maliyetin yüksek olması. Oysa doktorlarım benim için en uygun tedavinin bu olduğunu söylüyor. Dolayısıyla tüm kanser ilaçları devlet tarafından karşılanmıyor.
Bu ilacı daha ne kadar kullanabilirsiniz?
İlacın bir süresi yok, ömür boyu da kullanmak zorunda kalabilirim. Bu ilacın devamlılığını sağlamak benim için zor onun için aynı etkiye sahip başka bir ilaç tedavisi ile devam etmeye karar vermek zorunda kaldım. Bu ilaç da devlet tarafından karşılanmıyor. Maliyeti ise Ketruda’nın yarısı yani ayda 10 bin.
İlacı bırakmak zorunda kalmak endişe yaratmıyor mu?
Tabii ki endişe yaratıyor. Bir gün bırakmak zorunda kalacağım çünkü bu maliyete bir yere kadar karşı durulabilir.
Bu konudaki talebiniz nedir?
Ben ve benim gibi birçok kanser hastası tedavilerinin devlet tarafından karşılanmasını istiyor. Ben tedavime cevap veren bir ilacı maliyeti dolayısıyla bırakmak zorunda kaldım, şimdi kullanacağım ilacın nasıl bir etki yaratacağını bilmiyorum. Bu kaygı verici. Kimse maliyeti yüzünden bir ilacı bırakmak zorunda kalmasın ya da başlamamazlık yapmasın. Bu ise ancak doktor tarafından reçetelenmiş ilaçların SGK tarafından ödenmesi ile mümkün.
Son olarak yaşadığınız bu kadar sorun karşısında Türkiye’deki sağlık sistemini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Yaşadığım süreç zaten zor, bir de ekonomik sıkıntılarla daha da zor hale getiriliyor. Tedavimde gördüğüm; paran kadar sağlık hizmeti alıyorsun. Devletin bizim gibi kendi imkanları ile tedavi görmek zorunda kalanları yalnız bıraktığını hissediyorsun.
Geçmiş olsun, teşekkürler…
İlaç maliyetinin devlet tarafından karşılanması için kampanya:
https://www.change.org/p/kanser-hastalar%C4%B1n%C4%B1n-umudu-olan-keytru...