Mimarlar Odası Ankara Şubesi, Ankara Büyükşehir Belediyesi Havagazı Fabrikası alanına ilişkin yapılan iki ihale sürecinde, fabrikada 350 ton asbest tespit edildiğinin ortaya çıktığını bildirerek, yaşananlara tepki gösterdi.
Konuya ilişkin düzenlenen basın toplantısında konuşan Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan, “Ankara kanser mi soluyor?” sorusunu yöneltti. Candan, “Bir taraftan tescilli kültür varlığı olan Havagazı Fabrikası rant uğruna yıkılmak isteniyor. Bir taraftan da Ankara Büyükşehir Belediyesi alana ilişkin yaptığı iki ihale sürecinde tespit edilen asbeste ilişkin hiçbir önlem alınmadan yıkım yapılmak isteniyor. Ankara ve çevresi büyük tehdit altında. Acilen önlem alınması gerekiyor. diyen Candan “tescilli kültür varlığının yıkılması sırasında ortaya çıkacak halk sağlığı tehlikesi göz önüne aldığımızda tescilli kültür varlığını yıkmak yerine korumak daha bir önem kazanmaktadır” uyarısında bulundu.
350 TON ASBEST
Candan, konuya ilişkin açıklamalarına şu sözlerle devam etti:
“Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek, Havagazı Fabrikası’nın bazı binalarının yıkımı için ihale yapıyor. İlki 25 Ağustos 2016 tarihinde 380 bin muhammen bedelle yapılan ‘Hurda karşılığı yıkım’ ihalesi. Hurda dediği şey Cumhuriyet’in sanayi arkeolojisi olarak nitelendirilmiş ve endüstri mirası olarak tescillenmiş ve tescili kaldırılarak açtığımız davanın devam ettiği Cumhuriyetin endüstri mirasıdır. Belediye başkanının ve belediyenin kendi başkentinin potansiyelinden ve kültürel mirastan zerre kadar bilgisi olmadan bu kenti yönetiyor olmasından zul duyuyoruz. Daha sonra Büyükşehir Belediyesi 24 Kasım 2016 tarihinde bu alanda yıkım için ikinci bir ihale yapıyor. Bu sefer alandaki yıkımla ilgili 13 bin 217 liralık muhammen bedel belirleniyor. 3 ay içerisinde aynı alanda yapılan iki ihale arasından çok önemli bir konu var. İkinci ihalede ‘Havagazı Fabrikası’nda bulunan asbestli malzemelerin ve kalıntıların geri dönüşüm malzemesi olarak sökülmesi’ işi olarak ihale ediliyor. İhale eki olan şartnamede asbest oranın 350 ton olduğu ifade ediliyor. Bu süreçte Kültür Bakanlığı Koruma Bölge Kurulu 28 Kasım ve 8 Aralık 2016 tarihinde Büyükşehir Belediyesi’ni uyarıyor. Koruma Bölge Kurulu 2 Ocak 2017 de bir yazı daha yazarak . ‘Mimarlar Odası Ankara Şubesi tarafından Havagazı fabrikasının tescilli kültür varlığı için açtığı dava devam ederken bu yapıyı yıkamazsanız, yargı sürecini etkileyecek bir davranış içinde bulunamazsınız. Bana plan gönderme, buraya ihale yapma’ diyor uslubunca. Büyükşehir Belediyesi Koruma Kurulunu dinlemiyor.”
BİNA KARANTİNAYA ALINMALI
Bu iki ihale arasında asbest tespit edilmesine dikkat çeken Candan, “Asbestin ne olduğu çok açık, kansorajen madde. Havagazı Fabrikası’nın hem tesisatın kendisinde hem de yapım sürecinde yalıtım malzemesi olarak asbest kullanılmış. Asbest havaya karışıp rüzgarla solunduğu andan itibaren büyük tehlike oluşturuyor. Ankara Kanser mi soluyor? Ankara’da önlem alınmadığı sürece Havagazı Fabrikası bir sağlık canavarına dönüşür. Yıkmayın koruyun. Önlem alınmadan yıkılması halk sağlığını çok ciddi etkileyecek. Önlem alınmadığı Kumrular İkamet Sitesi’nin ve Havagazı Fabrikası’nın yıkımı sürecinde çok iyi gördük. Her hangi bir toz çıkmaması gerekiyor. Yurtdışında asbestli binalar yıkılırken binanın iki katı boyu çevrilir ve karantinaya alınır.Yıkılacak yapının özelliğine göre her oda ayrı ayrı karantinaya alınarak yıkılır, Halk uyarılır, trafik ona göre düzenlenir, çalışma saatleri ona göre belirlenir.Atıklar kontrolsüz bir şekilde ortalığa değil, özel düzenlenmiş yerlerde bertaraf edilir.“
Basın toplantısının sonunda çalışmanın Ankara Tabip Odası ve TMMOB’a bağlı diğer Odalarla birlikte derinleştireceğini ifade eden Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan, Büyükşehir Belediye Başkanı, Sağlık Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Ankara Valiliği ve kaymakamlığı göreve davet ederek, aşağıdaki soruların acilen cevaplanmasını istedi.
Cevap bekleyen sorular şöyle:
1- Hurda karşılığı yıkım ihalesini yaptığınız endüstri mirası havagazı fabrikasının 2016 yılkı Ağustos ayında yapmış olduğunuz ihalenin iptalin gerekçesi nedir? Söz konusu ihalenin gerçekleşmesi için belediye kaynaklarından ne kadar masraf yapılmış, ihaleye istekli özel sektörden kaç dosya alımı olmuş, ihaleye giren firmalara yaptıkları masraflardan oluşmuş mağduriyetleri nedir?
2- Havagazı Fabrikasında 2006 yılında kurul kararı olmaksızın yapmış olduğunuz gece yarısı operasyonlu yıkım esnasında söz konusu yapılarda asbest olduğunu biliyor muydunuz?3- Bilmiyorsanız bir kent yöneticisi olarak kendinizi yetersiz, biliyorsanız da halk sağlığına yönelik yaptığınız bu ciddi hatanın bir suç olduğunu biliyor musunuz?
4-Bir kent yöneticisi olarak asli sorumluluğunuz olan halkın can ve mal güvenliğinin korunması ve sağlıklı kent yaşamı oluşturulması görevinizde, eski bina yıkımlarında asbest ve kanserojen kimyasalların olması ve bunların düzenli olarak ölçümlerinin yapılması gereklerine bu güne kadar uydunuz mu?2006 yılından itibaren Ankara kenti içinde ölçümler yaptınız mı? Sonuçlarını kamuoyu ile paylaşır mısınız?
5-2. İhaleyi 24.11.2016 tarihinde imalat pozları değiştirilmiş, asbesti yeni fark etmiş gibi davranarak çıkarıyorsunuz. Sözleşmeyi imzalayan firmanın asbest sökümü ile ilgili yeterliliği, teknik ve fiziksel yeterliliği olup olmadığı araştırılarak mı verilmiştir? Bu konuda belge talep edilmiş midir? Eğer böyle ise 2. İhalenin yüklenicisi ilk iş olarak yıkımını gerçekleştirdiği ek binanın önlemlerini nasıl almıştır.? Bu konuda alınan halk sağlığı önlemlerinin ayrıntılı bir biçimde kamuoyu önünde paylaşılması işlemini gerçekleştirebilir misiniz?
6-Büyükşehir Belediyesi bünyesinde asbest söküm, yıkım, bakım, uzaklaştırma çalışmalarında asbest tozuna maruziyetlerin ve bu maruziyetlerden doğacak sağlık risklerinden korunma, sınır değerlerinin ölçümü ve diğer özel önlemlerinin alınması konularında ihtisas sahibi personeliniz bulunmakta mıdır ?
Bu güne kadar kaç kentsel dönüşüm ve yıkım işleri ihalesi yapılmıştır? Bu yıkım ihalelerinde asbest tozuna maruziyetleri ile ilgili önlem alınmış mıdır? Alınmışsa nelerdir? Yıkım ihalelerinin teknik şartnamelerini tarafımıza gönderilmesi?
7--24.11.2016 tarihinde belediyenizce yapılmış asbest söküm ve nakli yıkım ihalesinde çıkan hafriyatın kontrolü ile ilgili önlemler nelerdir? Nereye dökülmektedir ve nasıl bertaraf edilmektedir.Bu konuda hangi kamu kurum ve kuruluşları ile bağlantı kurulduğu ve koordinasyon olup olmadığını açıklar mısınız.?
8-Koruma kurulu Mimarlar Odası Ankara Şubesinin alanla ilgili açtığı dava var, yıkımı yapma diye sizi uyarırken, neden kurumun uyarılarını dikkate almayarak kamuyu zarara uğratıyorsunuz?
9--Asbest ile ilgili Işık hava ölçümlerinin yapılıp yapılmadığı, yapıldı ise analiz yapılacağı akredite laboratuarın olup olmadığı, Ankara Büyükşehir Belediyesinin ihale aşamasında bu sonuçları da takip edip etmediği, sorumluluğun yüklenicide olup olmadığının tarafımıza bildirilmesi?
10-Bu tip bir laboratuvarın Ankara’da olup olmadığı, bu Laboratuvar “sem” mikroskobuna sahip olup olmadığı ? Laboratuarın Akreditasyonun Turkak onaylı olup olmadığı ? Her gün ölçüm alabilecek kapasitede bir teknolojik donanımın olup olmadığı ? Bu ölçümler bu güne kadar yapılmış mıdır? Kamuoyuyla paylaştınız mı?
11-Çıkacak metal hurdaların kontamine (İz, etki, kalıntı, bulaşık,bulaşmış olan.) olup olmadığının raporunu yazacak akredite laboratuvar kimdir, açık isim verilebilir mi?
12-Metal hurdalar için raporlama nasıl olacak. Her kamyon için kaç numune alınmış ya da 350 ton asbest için kaç numune alınacaktır?
13-Asbest tozunun uçuşmaması için alınmış olan önlem nedir? Su kullanılması sıkılması durumunda bina tabanına toplanacak suyun kontamine olacağı kesindir. Bu su nasıl filtre edilerek deşarj edilecektir. ?
14. 2006 yılından itibaren Ankara da yaygın bir şekilde Büyükşehir Belediye başkanlığı tarafından kentsel dönüşüm, yenileme, ada parsel bazımda lokal yıkımlar gerçekleşmekte olduğu ve bu durum karşısında Ankara kenti düzenli olarak halk sağlığının korunması Asbest sınır değer kontrollerinin yapılıp yapılmadığı, asbestoz ve mezotelyama vakaları ile ilgili kayıt tutulmuş mudur bu sayıların tarafımıza verilmesi, kamuoyunun bilgilendirilmesi?