(soL-Spor) AKP döneminde giderek siyasallaşan futbol tribünleri, yeni bir operasyonla karşı karşıya: e-bilet uygulaması. Anayasa’ya aykırı biçimde taraftarların fişlenmesinden yandaş patronlara bir servet kazandırmasına kadar birçok yönüyle eleştirilen uygulamanın ilk haftası bugün geride kalacak.
Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) ve Gençlik ve Spor Bakanlığı işbirliği ile hayata geçirilen e-bilet uygulamasının ilk haftasında ortaya çıkan görüntü, taraftarın uygulamayı benimsemediğini ortaya koydu.
Maçı 232 kişi izledi
Kayseri Erciyesspor’un Trabzonspor’la oynadığı mücadeleyi Passolig adlı e-bilet uygulamasından bilet alarak sadece 232 kişinin tribünden izledi. Bugün oynanacak Beşiktaş-Fenerbahçe derbisinde de 12 bin civarında bilet satıldı. Bu sayı, ligin en önemli derbilerinden biri için skandal derecede az.
Veriler, uygulamanın pratikte ciddi sıkıntılara yol açtığını gösteriyor. Fakat futbolun yönetenleri e-bilet sisteminin uygulanmasında yaşanan sorunları görmelerine rağmen sistemi forse etmeye devam ediyor.
Beşiktaş’ın uygulamanın ertelenmesi için yaptığı başvuruyu reddeden TFF, kurumun tepe ismi Yıldırım Demirören’in açıklamalarıyla sistemi savunmaya çalışıyor. TFF Başkanı Demirören, TFF’nin internet sitesinden yayımladığı duyuruda, “E-bilet sisteminin bu haftadan itibaren Spor Toto Süper Lig ve PTT 1. Lig’de hayata geçirilmesinden büyük memnuniyet duyduğunu” söyledi.
Sistemin 1 yıl önce yasallaşan, 6222 sayılı kanunun zorunlu kıldığı bir durum olduğunu vurgulayan Yıldırım Demirören, “Sisteme entegre olmak bir Türkiye Cumhuriyeti devleti kanununa riayet etmenin ötesinde tüm sporseverler olarak yıllardır özlemini duyduğumuz şiddetten ve küfürden uzak, sadece futbol heyecanıyla dolu maç seyretme keyfini yaşamanın temel koşulu olmuştur” ifadelerini kullandı.
İki kulüpten boykot
Demirören, kulüplerin %95’inin bu sisteme entegre olmaya onay verdiğini, kalan iki kulüple de görüşmelerin olumlu bir şekilde devam ettiğini bildirdi. Kalan iki kulüp, Fenerbahçe ve Bursaspor.
Demirören görüşmelerin olumlu bir şekilde devam ettiğini bildirirken, e-bileti onaylamayan kulüplerden Fenerbahçe aynı dakikalarda bir açıklama yaptı. Kulüp Genel Sekreteri Mahmut Uslu “Biz Fenerbahçe taraftarını hiçbir şekilde mağdur etmeyiz. E-bilet uygulaması bana göre çok geri kalmış çağdışı bir uygulama, dünya standartlarına uymuyan bir uygulama ama ertelemediler. Biz bu yıl e-bilet uygulamasını hiçbir şekilde uygulamayacağız” dedi.
Geçtiğimiz günlerde Bursaspor da bir açıklama yaparak e-bileti tanımadıklarını açıklamıştı.
Kulüpler arasında uygulamaya tepki iki kulüple sınırlı kalsa da, uygulamanın asıl muhatabı olan taraftarlar arasında büyük tepkiler var.
Taraftar grupları 14 Nisan günü ortak bir açıklama yaparak, e-biletin uygulamaya geçtiği tarihin kara bir gün olarak kalacağını belirtmiş, sistemin taraftarları fişlemeye yönelik olduğunu ve tribünlerdeki bütün güzellikleri sona erdirmeyi amaçladığını söylemişti.
Grupların tavrı net: E-bilete hayır!
E-bilet uygulamasını üç büyük kulübün taraftar gruplarına sorduk. Taraftarların ortak kanaati PassoLig uygulamasının tribünlerin coşkusunu yok edeceği ve asıl derdin taraftarları fişlemek olduğu yönünde.
Beşiktaşlı taraftar grubu Çarşı’dan Bülent Ergenç, “Şu an devam eden bir davamız var, o yüzden pek konuşamıyorum. Ancak şunu söyleyebilirim, e-bilet uygulamasının doğru bir uygulama olduğunu düşünmüyorum. Tamamen taraftarı fişlemek için bu uygulamanın yürürlüğe sokulduğu söylenebilir” değerlendirmesi yaptı.
Fenerbahçeli taraftar grubu Sol Açık ve Vamos Bien de uygulamanın tribünleri bitirmeye yönelik olduğunu ifade etti. Sol Açık Grubu’ndan Sevgi İlgezdi, e-bilet uygulamasının tribünün coşkusunu söndüreceğini, taraftarı taraftar yapan değerlerin yerle bir edileceğini söyledi. Vamos Bien sözcüsü Haluk ise “Vamos Bien’in kimsenin e-bilet almaması konusunda bir çağrısı olacak. Kimse almazsa bu sistemin işlemeyeceğini düşünüyoruz. E-bilet, taraftarlık duygusunu öldüren bir şey. Bunun birçok örneği var. Birkaç ülkede buna benzer uygulamalar denendi. Elde edilen sonuç tribünlerin boşalması oldu. Sadece tribünlerin boşalması değil sorun. Ben e-bilet alan taraftarın, taraftarlıktan çıkıp bir futbol seyircisi haline geleceğini düşünüyorum. Zaten endüstriyel futbolun hedeflerinden biri de bu, taraftarı seyirciye dönüştürmek” ifadeleriyle e-bilet uygulamasını endüstriyel futbolun bir hamlesi olarak yorumladı.
Galatasaray taraftar grubu Tekyumruk, gazetemiz Brezilya yazarı Emrah Kartal’ın, Galatasaray’lı futbolcu Melo’yu eleştiren bir yazı yazması nedeniyle görüş vermeyeceğini söyledi.
Niye karşı çıkılıyor?
Siyasi taraftarı fişle herkesin bilgilerini pazarla
AKP’nin çıkardığı, 6222 Sayılı Yasa’nın yönetmeliği ile hayatımıza giren e-bilet uygulamasına karşı tribünler yaklaşık olarak iki yıldır mücadele ediyor. Türkiye’de geçtiğimiz Mart ayında yapılan seçimlerden önce, iktidar partisi tribünlerde yükselen muhalif sesleri bastırmaya yönelik birçok deneme yaptı. Atılan sloganların saha kapatma cezasıyla engellenmeye çalışılmasından, polis kameralarıyla tespit edilen kişilere 6222’den işlem yapılmasına kadar denenen yöntemlerin etkili olmadığı görüldü.
AKP, hazırda beklettiği e-bilet uygulamasını da bu bastırma denemelerinin boşa çıkmasıyla işleme koydu. E-bilet projesinin ilk ayağı kamera sistemleri. E-bilet uygulamasıyla birlikte bütün statlara kamerayla izlenme zorunluluğu getirildi. Tribünde “yanlış” hareket eden birey, anında tespit edilebilecek.
Tribünden gönül verdiği renkleri izlemek isteyen taraftar, aynı zamanda bütün kişisel bilgilerini bakanlıklarla ve TFF’nin işbirliği yaptığı firmalarla paylaşmak zorunda. Bu verilerin paylaşılmamasını isteme hakkı yok. Zorla alınan rızanın hukuki bir geçerliliği olmadığı göz önüne alındığında, e-bilet uygulamasının Anayasa’yla güvence altına alınan “Kişisel verilerin korunması” hakkına aykırı olduğu yönünde iki yıl içinde çok sayıda hukuk insanı görüş beyan etti.
Kısacası taraftarlar, siyaseti tribüne taşıdığı zaman hem kamerayla tespit edilip fişlenecek, ceza alacak, hem de kişisel verilerinin ticari ve güvenlik gerekçeleriyle kullanılmasına, pazarlanmasına “onay” vermiş olacak.
Yandaş patrona milyonlarca müşteri
E-bilet sisteminin AKP’ye tek faydası, taraftarların fişlenmesi ve rıza dışında kişisel bilgilerin toplanması ve pazarlanması değil. Uygulama, yandaş sermaye gruplarından Çalık Grubu’na ait olan AktifBank’ı da zengin edecek.
Türkiye’de sayılı şubesi bulunan AktifBank, taraftarların uyguladığı boykotun başarısız olması durumunda, e-bilet kartlarıyla birlikte milyonlarca müşteriye kavuşacak. 15 ila 45 lira arasında değişen kart bedelleriyle birlikte her yıl milyonlarca taraftardan para kazanacak olan Aktifbank, aynı zamanda tribün gelirlerini de direkt olarak kulüplere aktarmayacak. Toplanan para bir süre işletilecek. Ya her iki yarının sonunda ya da ligin tamamen bitmesinin ardından kulüplere dağıtılacak. Böylece Aktifbank, milyonlarca kişiden topladığı paraları işleterek birdenbire büyük bir sıcak para kaynağı sağlamış olacak. Öte yandan, henüz bankada tutulan ve kulübe teslim edilmeyen gelirler, son dönemde örnekleri görülen, kulüplerle hükümet arasındaki sürtüşme durumlarında, kulüplere boyun eğdirmek için iktidar tarafından da koz olarak kullanılabilecek.