Para varsa şike de var

Spor dallarındaki şike skandalları yalnızca Türkiye’ye özgü değil. Tüm dünyada izlenen futbol ve basketbol liglerinde geçtiğimiz senelerde çok sayıda şike ortaya çıkartıldı.

Futboldaki şike skandallarından hafızalarda tazeliğini hala koruyan örnek İtalya’da yaşanmıştı. O seneki İtalya Serie A Şampiyonu Juventus’un yanı sıra, Milan, Fiorentina, Lazio ve Reggina gibi başka önemli Serie A kulüpleri ile bir dizi Serie B kulubü hakkında, telefon dinlemeleri sonucunda, menajerler ve hakemler arasında bir şike organizasyonu kurulduğu tespit edilmişti. Adı geçen kulüpler maçlara kendi kontrollerindeki hakemlerin atanmasını sağladıkları suçuyla itham edilmişti.

90’lı yıllardaki İtalyan “temiz eller” operasyonu Tangentopoli’ye atıfla “Calciopoli” veya Juventus’un eski teknik direktörü Luciano Moggi’ye atıfla Moggiopoli olarak adlandırılan operasyon, 2004-5 sezonunda Juventus’un antrenörlüğünü yapan Moggi’nin, İtalyan futbol federasyonundan bir dizi yetkiliyle yaptığı telefon görüşmelerinin sızdırılmasıyla ortaya çıkmıştı. İddiaya göre, Moggi yetkililerle konuşarak hakem atamalarının yapılışını değiştirmeye çalışıyordu.

4 Temmuz 2006 günü, İtalya Futbol Federasyonu Savcısı Stefano Palazzi, şike skandalına bulaşan dört Serie A kulubünün ligden düşürülmesini talep etti. Juventus’un Serie C1’e düşürülmesini isteyen savcı, Fiorentina ve Lazio’nun da Serie B’ye düşürülmesini talep etti. Puan cezası verilmesi gerektiğini de belirten savcı, Juventus’un eksi 6, Milan’ın eksi 3 ve Fiorentina ile Lazio’nun eksi 15’er puanla lige başlaması gerektiğini iddia etti. Ayrıca, Juventus’un 2005 ve 2006 yıllarında kazandığı şampiyonlukların da elinden alınmasını talep etti. Reggina için ise Serie B’ye düşürülmesi ve eksi 15 puanla lige başlaması cezası öngörüldü. Bununla birlikte Reggina ertesi sene lige eksi 15 puan ile başlarken, Serie A’da kaldı.

Mahkeme son cezaları şöyle şekillendirdi: Milan’ın 2005-2006 sezonundaki 30 puanı silindi, bir sonraki sezona eksi 8 puan ile başladı, bir maç seyircisiz oynama cezası aldı, Şampiyonlar Ligi’ne katılma hakkı elinden alındıysa da, yapılan itirazlar sonucunda gruplara doğrudan değil, eleme turuyla katılma şansı elde etti. Fiorentina bir sonraki sezona eksi 15 puanla başladı, Şampiyonlar Ligi’ne katılamadı ve iki maç seyircisiz oynama cezası aldı. Lazio 2006-2007 sezonuna eksi 3 puanla paşladı, Şampiyonlar Ligi’ne katılamadı ve iki maç seyircisiz oynama cezası aldı. Reggina bir sonraki sezona eksi 11 puanla başladı, kulüp 68 bin avro cezaya çarptırıldı, kulüp başkanı Pasquale Foti 20 bin avro para cezasına çarptırılırken iki buçuk sene futboldan men edildi. Juventus ise Serie B’ye düşürüldü, bu lige eksi 9 puanla başladı, 2005 ve 2006 yılındaki şampiyonlukları iptal edildi, Şampiyonlar Ligi’ne katılamadı ve üç maç seyircisiz oynama cezası aldı.

Diğer şike skandalları
Yakın zamandaki bir diğer şike soruşturması Almanya 2. Ligi’nde yapılmıştı. 2005 yılında, 2. Lig hakemlerinden Robert Hoyzer’in merkezinde durduğu bir olay yaşandı. Hayzer’in Hırvat bir organize suç çetesi ile ilişkide olduğu, onlarla düzenli toplantılar yaptığı tespit edildi. Alman 1. Ligi Bundesliga’ya ulaşmadığı tespit edilen çete, özellikle Alman Kupası’ndaki maçlarda şike yapmıştı. Bundesliga takımlarının kupada 3. Lig takımlarına yenilmesi zaten şüphe çekiyordu. Bu maçlar, Hamburg ve Hertha Berlin’in maçlarıydı.

Bir başka şike ise Brezilya’da ortaya çıkarılmıştı. 2005 yılında bazı yatırımcılar FIFA kokartlı Edílson Pereira de Carvalho ve Paulo José Danelon’a maç sonuçlarını kendi belirledikleri şekilde ayarlamaları karşılığında rüşvet teklif etti. Anlaşmadan sonra yatırımcılar bahis sitelerinde bu hakemlerin yönettiği maçlara yüklü bahisler oynadılar. Carvalho, 4 bin 400 dolar karşılığında Brezilya Ulusal Şampiyonası’nda oynanan Juventude-Figueirense maçında şike yapmayı kabul etti. Carvalho daha sonra rüşvet almayı “30 bin real borcu olduğu için” kabul ettiğini iddia edecekti.

Şike skandalları yalnızca futbolda yaşanmıyor. 2007 yılında ABD Ulusal Basketbol Ligi’nde (NBA) Tim Donaghy isimli hakemin kendi yönettiği 10 ila 15 maçta bahis oynadığı ortaya çıkmıştı. 2008 yılında bir İspanyol hakimi, 2007-2008 sezonunun UEFA Kupası Yarı Finali’ndeki Zenit-Bayern Münih maçında Rus mafyasının şike yaptığını iddia etmişti. 2000 yılında Delhi polisi tarafından yapılan bir operasyonda, Güney Afrika kriket takımı kaptanı Hansie Cronje’nin kara listedeki bahisçilere “maç sattığı” ortaya çıkartılmıştı.

(soL - Dış Haberler)