Muz Cumhuriyeti (Ogün Eratalay)

Terim bana ait değil. Mahlası O. Henry olan Amerikalı yazar William Sydney Porter’a ait. 1904 yılında yazdığı “Lahana ve krallar” adlı eserde hayali ülke Ançurya Cumhuriyeti için kullanır. Bir dönem kaldığı Orta Amerika ülkesi Honduras’daki gözlemlerinden türettiği terim aslında çok açıklayıcı. Ekonomisi ülkenin ihraç ürünlerini tekeline almış yabancı bir devletin elinde olan, halkı dehşet bir yoksulluk içinde kıvranan, otokratik yönetimin kimin elinde olduğunun sık sık düzenlenen askeri darbelerle değişebildiği bir ülkedir tanımlanmak istenen.

*

-Sen nerede çalışıyordun?
-CIA. Tegucigalpa. 81'den 84'e kadar, Honduras. Pekiyi ya sen?
-Otobüs şoförü. Çift katlı. 72 numara, Glasgow.

Bu replikler ise Nikaragua'nın kanlı yıllarını anlatan “Carla'nın Şarkısı” filminin son sahnelerinde maceralı bir dönemde birbirinin can yoldaşı olan ikili arasında geçer. Birbirlerinin önceki mesleklerini şaşkınlıkla öğrendikleri ve Nikaragua’daki varlık sebeplerini sorguladıkları sahneyi önceler.

*

ABD ve CIA mali yardımı ve askeri desteğinin yanısıra Honduras hükümetinin etkin desteğini alan paralı askerlerin artık popüler olmuş kötü şöhretli adı “Kontralar”. Nikaragua’da iktidara gelen Sandinistalara karşı durdukları için karşı-devrimci olarak adlandırılmayı sevmiyorlar, kendilerine komandolar denmesini istiyorlar bu katiller sürüsü. Yaptıkları insanlık dışı uygulamalar, işkenceler ve katliamların yanısıra sınırları aşarak Şili’deki Pinochet darbesine kolaylık sağlamış, uyuşturucu kaçakçılığı başta olmak üzere çok farklı yasadışı işe bulaşmış, bölgede ABD emperyalizminin işine yarayan bir maşa haline gelmiştir.

*

Bir ülke düşünün. Sınırları içinde resmen ve alenen yasadışı bir silahlı kuvvet beslemeyi konuşabiliyor. Hiçbir uluslararası yasayı dikkate almadan askeri tesislerde paralı asker yetiştiriyor. Maaş veriyor, yediriyor, içiriyor. Lojistik destek sağlıyor, ağır silah eğitimi veriyor. Modern silahlarla en iyi şekilde adam öldürmeyi belletiyor. Bu silahlı birlikleri sınır komşusu olduğu ülkeye yasadışı şekilde sokarak, orada demokrasi adına katliamlar yapmalarına yataklık ediyor. Soranlara da bu ülkeye özgürlük götürdüğünü söyleyerek böbürleniyor.

*

Honduras’tan bahsediyordum, siz ne zannettiniz yoksa? Ülkemizde “Esed zulmüne” karşı eğitilip-donatılması planlanan “ılımlı” katiller sürüsünden mi bahsettiğimi sandınız! Ne münasebet! Burası ne bir muz cumhuriyeti ne de bu ülkenin emekçi halkı boyun eğer, yoksa unuttunuz mu...