Sabahına bilim insanı olarak kalkanlara…

NULL

Boğazi&ccedili &Uumlniversitesi &oumlğretim &uumlyesi Prof. Binnaz Toprak&rsquoın y&uumlr&uumltt&uumlğ&uuml &ldquoT&uumlrkiye&rsquode Farklı Olmak: Din ve Muhafazak&acircrlık Ekseninde &Oumltekileştirilenler&rdquo başlıklı araştırma liberal ve muhafazak&acircr &ccedilevreyi yalnızca &ccedilileden &ccedilıkarmakla kalmayıp hepsini bir gecede bilim adamı olmaya s&uumlr&uumlklemedi mi?&nbsp

Meşhur basmakalıplar kulağımızda &ccedilınlar gibidir: &ldquobu memlekette zaten bir depremde herkes deprem uzmanı olur&rdquo, &ldquobir ma&ccedilta herkes futbol yorumcusu kesilir&rdquo, &ldquobir anayasal krizde herkes anayasa profes&oumlr&uuml olur!&rdquo &ndashsahi, esnek işg&uumlc&uuml piyasalarını bu derece savunanlar bu durumdan neden b&oumlyle şik&acircyet etmektedirler ki?&nbsp

Ancak bir akademik araştırmanın işlerine gelmeyen sonu&ccedillarına verip veriştirebilme kaygısıyla bir gecede sa&ccedilları ağartıp yılların y&oumlntembilimcisi kesilen k&oumlşe yazarları nedense bu sahte futbol yorumcuları kadar bile tepki g&oumlrmezler! &ndashsanki futbol yorumcusu olmak daha &ccedilok emek ve nitelikli bilgi gerektiriyormuş gibi.&nbsp

Burada &lsquoeleştiri&rsquo kelimesi yerine &lsquoverip veriştirme&rsquo ifadesini kullanmak &oumlzellikle doğrudur: zira Emre Ak&oumlz (Sabah), Ahmet Taşgetiren (Bug&uumln), B&uumllent Korucu (Zaman), Faruk &Ccedilakır (Yeni Asya) gibilerinin Toprak&rsquoın araştırması ile ilgili bug&uumlnk&uuml yazılarına &lsquoeleştiri&rsquo demek, ancak ve ancak Marx&rsquoın &ldquoSiyasal İktisadın &Ccedilemkirisi&rdquo ya da &ldquoGotha Programı&rsquona Laf &Ccedilarpma&rdquo başlıklı yazıları olduğunu iddia etmekle m&uumlmk&uumln olabilir.&nbsp

***&nbsp

&Oumlrneğin Emre Ak&oumlz, &ldquo&oumlncelikle bu bilimsel bir araştırma değil, olsa olsa uzunca bir &ldquogazetecilik&rdquo &ccedilalışması&rdquo, diye yazıyor: &ldquoCumhuriyet gazetesi, &ldquoGidip şu mahalle baskısına &oumlrnekler bulun&rdquo diyerek muhabirlerini Anadolu'ya salsaydı, sonu&ccedil hi&ccedil ama hi&ccedil farklı olmazdı&rdquo. Demek ki Ak&oumlz&rsquoe g&oumlre anlatıya, derinlemesine m&uumllakatlara dayanan ve toplumsal bilimlerin yoruma dayalı koskoca bir geleneğinden gelen niteliksel araştırma y&oumlntemleri bir kalemde &ccedil&oumlpe atılmalı &ndashya da gazetecilikle bir tutulmalıdır.&nbsp

İki g&uumln &oumlnce Zaman Gazetesi&rsquondeki haber ise zaten b&oumlyle bir g&oumlr&uumlşe dayanarak m&uumllakatların a&ccedilık&ccedila yalan olduğunu ima eder: &ldquoToprak, aktardıkları olayların &lsquomutlak doğru&rsquo sayılamayacağını s&oumlyledi. Kendilerinin baskı altında olduğunu ileri s&uumlren bir kısım insanla g&oumlr&uumlşmeler yaptıklarını belirten Prof. Dr. Toprak, &ldquoBize aktarılanların bir kısmı yalan olabilir. Karşı tarafa sorsak &lsquob&oumlyle bir şey yapmadık&rsquo diyecek. Biz yargı makamı değiliz&hellip&rdquo dedi&rdquo. &nbsp

Bu kimselerin kendi tecr&uumlbeleri ile ilgili anlatılarının i&ccedilinde y&uumlzde y&uumlz doğru olmayan &oumlğeler bulunabileceği ve hik&acircyelerini kendi &oumlznellikleri i&ccedilinde şekillendirdikleri zaten yorumlamaya dayalı geleneğin kendisi i&ccedilinde varsayılırken Toprak&rsquoın bunu dile getirmesi haber niteliği taşımakta mıdır?&nbsp

Ancak Zaman&rsquodan bu haberi alıp yayımlayan internet haber sitelerindeki başlıklar da en az &ldquoaraştırmadaki bir kısım ifadeler ilk ağızdan yalanlandı&rdquo diye yazan zırcahil Zaman kadar bu y&oumlntemden ve habercilikten habersiz g&oumlr&uumln&uumlrler: &ldquoYalanlarını İtiraf Ettiler!&rdquo, &ldquoŞok a&ccedilıklama: araştırmamız yalan olabilir!&rdquo (iyibilgi.com). Toprak ne derse desin kendisine T&uumlrk filmlerindeki o mağrur ses tonuyla &ldquoyalan s&oumlyl&uumlyorsun&rdquo diye bağırılmaktadır!&nbsp

Bu yazarların d&uumlş&uumlnce yapısından devam edersek: haydi diyelim y&oumlntem olarak m&uumllakat yapılmasına (yalan da olsa) s&oumlz&uumlm&uumlz yok zaten m&uumllakat yapmak i&ccedilin se&ccedililen &oumlrneklem k&uumlmesi de ideolojik kaygılarla belirlenmiş değil midir? Faruk &Ccedilakır bu konuda adeta Toplumsal Araştırma Y&oumlntemleri&rsquone Giriş dersi verir: &ldquob&oumlyle &lsquoiddialı&rsquo bir araştırmayı sadece belli d&uumlnya g&oumlr&uumlş&uumlne mensup olanlar arasında yapmak doğru mudur? İfade edildiğine g&oumlre s&oumlz konusu araştırma CHP il &oumlrg&uumltleri, Atat&uumlrk&ccedil&uuml D&uumlş&uumlnce Dernekleri, Eğitim-Sen, Eğitim-İş gibi belli bir ideolojik duruşu temsil eden kesimler arasında yapılmış&rdquo.&nbsp

Laiklik hassasiyeti olan kimselerin tehdit algısını ortaya koymaya amacı g&uumlden bir araştırma gidip laiklik hassasiyeti olan bazı kimselerle g&oumlr&uumlşm&uumlşt&uumlr ama &Ccedilakır bunu taraflı bulur! Buna g&oumlre, &oumlrneğin Aşk-ı Memnu dizisi oyuncularının dizi ile ilgili g&oumlr&uumlşlerini &oumlğrenmek isteyen bir araştırma i&ccedilin gidip Ihlamurlar Altında&rsquonın yapımcıları ile mi g&oumlr&uumlşmek gerekmektedir? Aksi takdirde &ccedilalışmamız Aşk-ı Memnu&rsquonun belli &lsquoideolojik kaygıları ve d&uumlnya g&oumlr&uumlş&uumlyle&rsquo mi sınırlı kalır &ndash&oumlzellikle hedefimiz tam da bunu &oumlğrenmek iken? &nbsp

Toprak, &ldquo...ama biz zaten &oumlzellikle aradık laik hassasiyeti olan kişileri... onların adresleri de tabii ki bu kurumlar...&rdquo diyedursun, Ak&oumlz ve &Ccedilakır ona tokat gibi bir y&oumlntembilimsel yanıt vermişlerdir! &nbsp

***&nbsp

Bug&uumln Gazetesi&rsquonden Ahmet Taşgetiren ise &oumlrneklem k&uumlmesini ve araştırmanın konusunu beğenmemeyi biraz daha ileriye g&oumlt&uumlr&uumlp, &lsquo&oumlyle araştırma olmaz, bak ben sana &ccedilok g&uumlzel, ideolojiden muaf araştırma t&uumlyosu vereyim&rsquo der gibidir:&nbsp

&ldquoBinnaz Toprak, baş&oumlrt&uumls&uuml alanındaki sıkıntıyı bilen bir bilim insanı. Orada baskıyı yaşayan gen&ccedil kızlara mikrofon uzatsaydı, kasetlere dolacak sızlanışları tahmin edebilir? Ama o, &ldquo&Oumltekileştirme&rdquo ger&ccedileğini yıllardır yaşayan ve AK Parti iktidarında dahi, &oumlzg&uumlrl&uumlk adına bir nefescik alan bulamayan bu gen&ccedil kızlara mikrofon uzatmak yerine, bir kere daha &ldquomuhafazakar baskı&rdquoyı g&uumlndeme getirerek, &oumlzg&uumlrl&uumlk taleplerinin &oumln&uumln&uuml tıkama misyonuna hizmet ediyor&rdquo.&nbsp

Buradan iki farklı yorum &ccedilıkarılabilir: birincisi demek ki &lsquo&oumlzg&uumlrl&uumlk&rsquo ile ilgili nesnel, su katılmamış bilgiye ulaşmak istiyorsak &ldquobir nefes&ccedilik alan bulamayan&rdquo t&uumlrbanlı kızlara mikrofon uzatmalıyızdır. Bu kızlar &oumlzg&uumlrl&uumlğ&uumln &lsquokendi i&ccedilinde&rsquo bilgisine haizdirler, &ccedil&uumlnk&uuml ideolojik Toprak&rsquoın ideolojik araştırmasında m&uumllakat yapılan ideolojik kimseler gibi ideolojik değillerdir! T&uumlrbanlı kızların tehdit algısından yola &ccedilıkıp bunu laik baskıcılığın nesnel g&oumlstergesi olarak sunabilirim -ama muhafazak&acircr olmayanların algıladıkları tehdidi işitmeye bile tahamm&uumll&uumlm yoktur.&nbsp

İkincisi, madem ki Toprak &ldquomuhafazak&acircr baskı&quotyı g&uumlndeme getirerek, &oumlzg&uumlrl&uumlk taleplerinin &oumln&uumln&uuml tıkama misyonuna hizmet ediyor&rdquo ne kadar rahatsızlık verici olursa olsun muhafazak&acircr baskının varlığından s&oumlz etmemeliyizdir! Şimdi zamanı mıdır bunun? Muhafazak&acircr baskı, bildiğimizi bilmediğimiz ya da bilmediğimizi bildiğimiz bir olguya d&oumln&uumlş&uumlp &oumltelense ne de g&uumlzeldir! Toprak&rsquoı bilimsel olmamakla itham edenlere de bakın: &lsquoaraştırmanın sonucu benim tarif ettiğim &oumlzg&uumlrl&uumlk anlayışına hizmet etmemektedir, o y&uumlzden bunu g&uumlndeme getirmenin ne anlamı vardır ki?&rsquo&nbsp

Son olarak, Zaman gazetesi yazarı B&uumllent Korucu, tıpkı Taşgetiren gibi, dini kaygılarını gizleyemeyip insan hakları kılıfından d&uumlş&uumlrenler tayfasına katılır: &ldquobu rapor, din dersi mecburiyetinin gerek&ccedilesi olabilir&rdquo. &Ccedilalışmadaki dinle ilgili hurafe olarak g&oumlrd&uumlğ&uuml bir takım noktaları &ccedilekip &ccedilıkaran Korucu, bunların vahametine dikkat &ccedilekip bir de &uumlst&uumlne zorunlu din dersine pay &ccedilıkarmaktadır! Bu bizlere Fatih Terim&rsquoin &lsquoen iyi savunma h&uumlcumdur&rsquo taktiğini hatırlatmaz mı?&nbsp

Rapor, &ccedilalışmayı ger&ccedilekleştirenlerin ve g&oumlr&uumlşme yapılanların &ldquodin eğitimi ihtiyacının boyutlarını g&oumlrmek a&ccedilısından faydalı oldu&rdquo diyen Korucu, kendisini en &ccedilok &ccedilileden &ccedilıkaran dini cehalet hik&acircyesini Toprak&rsquoın raporundan alıntılayarak bu savına gerek&ccedile olarak kullanır: &ldquo&Uumlniversitede &oumlğretim &uumlyesi sınav sonu&ccedillarını a&ccedilıklamış. &lsquoİtirazı olan var mı?&rsquo diye sorunca s&oumlz konusu gen&ccedil ayağa kalkmış. Hoca k&uumlrs&uumlye &ccedilağırmış. Dersten &oumlnce sigara i&ccedilen genci k&uumlrs&uumlde iteklemiş. Sonra da g&uumlya k&uumlfrederek, &ldquoBeni sana dokunmak zorunda bıraktın. Orucum bozuldu,&rdquo demiş&rdquo.&nbsp

Korucu&rsquonun bu olayla ilgili yorumu şu şekilde: &ldquoBinnaz Hoca, &lsquoBir akademisyen bunu nasıl yapar?&rsquo şeklinde isyan etti. Biz de bu isyanı ş&oumlyle d&oumln&uumlşt&uumlr&uumlyoruz: &ldquoBinnaz Hoca bu kadar basit hataları nasıl yaparsınız? Bırakın din&icirc literat&uumlr&uuml, en marjinal hurafelerde bile bu kadar abs&uumlrt bir olay bulamazsınız&rdquo. &nbsp

Dini hurafelerde b&oumlyle bir olay bulunmamasının konuyla ilgisi var mıdır &ndashdiğer bir deyişle, Toprak&rsquoın &lsquobasit hatası&rsquo nedir? Bir an i&ccedilin dinin kendisinin hurafe olmadığını varsayıp bu hik&acircyedeki hocanın hurafelerden olumsuz etkilendiğini varsaysak bile, buradaki su&ccedillu araştırmayı ger&ccedilekleştirenler midir, b&oumlyle bir eylemde bulunan hocanın kendisi mi? Yoksa &lsquob&oumlyle uydurma hik&acircye olmaz&rsquo denerek yine bir &lsquoyalan s&oumlyl&uumlyorsun&rsquo iması mı yapılmaktadır?&nbsp

Ancak buradaki asıl ve en tehlikeli ima &lsquobunu yapan M&uumlsl&uumlman olamaz&rsquo basmakalıbıdır: &lsquom&uumlsl&uumlman olup b&oumlyle şeyler yapmakla itham ettiğiniz adamın kendisi m&uumlsl&uumlman olamaz&rsquo demek istemektedir Korucu biraz da, &ccedil&uumlnk&uuml oru&ccedilla ilgili b&oumlyle basit bir kuralı bile bilmemektedir. Bu imanın tehlikeli olmasının sebebi, m&uumlsl&uumlmanlık ya da herhangi bir diğer ideolojik koşullanma adına k&oumlt&uuml bir şeyler yapan kimse ile ilgili sorumluluk almayı reddedip en basit cesareti bile g&oumlstermekten aciz durmaktır: &nbsp

M&uumlsl&uumlman ter&oumlrist, m&uumlsl&uumlman seri katil, m&uumlsl&uumlman işkenceci otoriter devletler ve hatta m&uumlsl&uumlman &ccedilocuk tacizcileri: &ldquobunu yapan m&uumlsl&uumlman olamaz&rdquo dersiniz ve bir anda t&uumlm g&uumlnahlarınızdan arınırsınız.&nbsp

***&nbsp

Toprak&rsquoın araştırmasının tartışılabilecek y&oumlnleri olsa da, bu y&oumlnler Ak&oumlz, &Ccedilakır, Taşgetiren ve Korucu gibi yazarların geldiği y&oumlnlerin yakınından ge&ccedilmemektedir. Toprak&rsquoın daha &oumlnce t&uumlrbanla ilgili yaptığı ve sonu&ccedilları hoşlarına giden araştırmanın y&oumlntemsel niteliklerinin &uumlzerinde durmayanlar, bug&uumln bir anda ontoloji ve epistemolojinin derinliklerine daldıklarını sanmışlardır!&nbsp

Bunlar eleştiri olmak ş&oumlyle dursun, olsa olsa bilimsel tartışmayı magazinleştirmektir: &ldquoMarx siyasal iktisada a&ccediltı ağzını yumdu g&oumlz&uumln&uuml! Az sonra!&rdquo Farkında olmadan &ldquobize g&oumlre bilim&hellip&rdquo demektedir bu yazarlar, &ldquoinsanın kendine yakışanı giymesidir!&rdquo&nbsp

E.Z.