soL (HABER MERKEZİ) Televizyon kanallarının izlenme oranlarını ölçme yetkisinin hangi kuruma verilmesi gerektiği tartışması sürüyor. Star ve Sabah gazeteleri ile ATV ve STV gibi kanallarda, reyting ölçümlerini yürüten AGB Nielsen adlı şirketin ölçümlerinin güvenilir olmadığı yönünde iddialar ortaya atılıyordu.
Geçen hafta, Vatan gazetesi yazarı Mehmet Tezkan ve Hürriyet gazetesi yazarı Cengiz Semercioğlu, reyting ölçüm yetkisinin Radyo Televizyon Üst Kurulu'na (RTÜK) verilmesi yönünde bir değişikliğin planlandığını öne sürdüler. Tezkan ve Semercioğlu'na göre, ölçüm yetkisi RTÜK'e geçtiğinde, ölçümlerde kullanılan örneklem izleyici gruplarının AKP'ye yakın medya gruplarının istedikleri şekilde değiştirilmesi yoluyla bu kanalların reytingleri yüksek gösterilecek ve reklam pastasından aldıkları pay artırılacaktı. Ayrıca, bu yolla dini içerikli yayınların yüksek izlenme oranına sahip olduğu düşüncesi yaratılarak, diğer kanalların da bu tür yayınlara ağırlık vermeye itileceği öne sürülmüştü.
STV yöneticisi Böken: Hepsi komplo teorisi
Haftalardır konuyu çeşitli haberler ve köşe yazıları ile gündemde tutan Zaman gazetesinde, son olarak dün, Samanyolu Haber TV Genel Yayın Yönetmeni Ahmet Böken'in yazısı yayımlandı. Mehmet Tezkan'ın yorumlarını "komplo teorisi" olarak niteleyen Böken, ölçüm yetkisinin RTÜK'e devredilmesinin planladığını kesin bir dille yalanladı. STV yöneticisi Böken, yazısında "Birilerinin Türkiye'nin çağıyla bütünleşme yolunda özgürleşerek evrimleşmesine engel olmak için her yolu denediğinden hiçbir şüphem yok" ifadesini kullandı.
Zaman yazarı Dumanlı: Bizi karıştırmayın
Zaman gazetesi yazarı Ekrem Dumanlı da, önceki günkü yazısında "Bazı eyyamcılar işin kolayını çoktan bulmuş: Güya bu tartışmayı Zaman başlatmış da, asıl amacı bazı kanalların daha çok reklam almasıymış da, falan filan..." diye yazdı ve İbrahim Tatlıses ile "magazin dünyasının en tanınmış siması Can Tanrıyar"ın da mevcut sistemde ölçümlere hile karıştırıldığı yönünde iddialarda bulunduklarını hatırlattı.
Zaman yıllardır bu konuyla uğraşıyor
Oysa, Böken ve Dumanlı'nın yalanlamaya çalıştıkları durum, açıkça ortada... RTÜK'ün "duruma el atacağı" yönünde bizzat RTÜK Başkanı Zahid Akman'ın verdiği beyanlar, her iki yayın organında da yer almıştı. Ayrıca, reyting ölçümlerinden yana ilk şikayetler, iki yılı aşkın süre önce Zaman gazetesinde çıkmış, konu Zaman'ın öncülüğünde ve RTÜK, TRT gibi kurumların yaptığı açıklamalarla gündeme taşınmıştı.
1 Şubat 2006'da, Zaman'da "AGB, saç kurutma makinesi hediye ederek reyting ölçüyor" başlıklı bir haber çıkmıştı. 15 Aralık 2007'de "RTÜK, reyting ölçümlerinden şikâyetçi" başlıklı bir haberde, Zahid Akman'ın görüşlerine yer verilmişti. Kuralsızlığa ancak işine gelince karşı çıkan, AKP'nin tipik bir bürokratı olan Akman, "Yasa koyucunun ölçüm olarak görevlendirdiği biziz ancak kurallarını kimin koyduğunu bilmediklerimizin reyting ölçmesi hoşumuza gitmemektedir" demişti. Her şeyi özelleştirmeye çalışan AKP'nin, konu reyting ölçümü olunca yetkiyi hükümete bağlamaya çalışması dikkat çekiciydi...
Konu yakın zamanda yeniden gündeme geldi. TRT Genel Müdürü İbrahim Şahin'in çıkışı da bunda etkili oldu. "AGB'nin reyting ölçümlerine güvenmiyorum. Özellikle son 1-2 haftadır üzerinde ciddi anlamda oynanıyor diye düşünüyorum" diyen Şahin, "bir gün çıkıp, 'Tamam arkadaş, size güle güle' diyeceğiz. Onun zamanını kolluyoruz. Reklamdan çıkmayı bile düşünüyorum. TRT olarak 'AGB'den ayrılıyoruz' dediğimiz andan itibaren orada 3-5 kanalın dışında kimse kalmaz" gibi çarpıcı açıklamalarda bulunmuştu.
Şahin'in hemen ardından ATV'de program yapan İbrahim Tatlıses, "Reytinglerle dama taşı gibi oynamaya başladılar. İbo Şov başladığından bu yana hiç 19. olmadı. Ne oldu da birden böyle oldu? Çünkü reyting sahtecileri yine sahnede. İki sene önce de var dedim, kimse inanmadı. Uyanın AGB'ciler, uyanın!.." dedi. Açıklamaya geniş yer ayıran Zaman, haberde, daha önce de "Kurtlar Vadisi" senaristlerinin ve TV yapımcısı Can Tanrıyar'ın reyting ölçüm sisteminde çıkar amaçlı manipülasyonlar yapıldığı yönündeki açıklamalarını da hatırlattı.
Akman RTÜK'ün konuya el atacağını söylemişti
13 Kasım'da Zahid Akman tekrar "Reyting ölçümlerinin doğruluğu konusunda tereddütlere sahibiz" açıklaması yaptı. Zaman, 20 Kasım'da İbrahim Şahin'in benzer açıklamalarını tekrar yayımladı. 21 Kasım 2008'de çıkan "RTÜK reyting sorununu bir ayda çözecek" başlıklı haberde ise Zahid Akman'ın "RTÜK'ün yeni bir sistem üzerinde çalıştığı ve yeni uygulamanın bir ay içinde başlayacağı" yönündeki açıklamalarına yer verilmişti. Haberde, Akman'ın "Reyting ölçümlerinde tekel olmak istemiyoruz. Ama kimsenin itiraz edemeyeceği bir sistemi de uygulamaya koyacağız" sözleri aktarılmıştı.
AGB Nielsen şirketi yasal olarak 2010 yılına kadar Türkiye'deki ölçümleri yapma yetkisini elinde tutuyor. Yetkinin bu şirketten alınıp RTÜK'e ya da başka bir kuruma verilip verilmeyeceği ise şimdilik bilinmiyor.