Hükümet karşıtı gösteriler ülkenin dört bir yanında devam ederken dış basında ise eylemlerin Türkiye ekonomisi üzerindeki etkileri konuşuluyor.
Son olarak New York Times, Gezi direnişinin Türkiye ekonomisine ilişkin olası etkilerini değerlendirdi. New York Times gazetesine göre, şimdiye kadar Türkiye’deki borca dayalı ekonomik patlamaya ilişkin uyarıların göz ardı edildi ancak şimdi finansal korkular daha inandırıcı hale geldi.
Anka’da yer alan haberde, New York Times (NYT), Gezi Parkı eylemlerinin borsa, faiz ve döviz piyasalarına etkilerine dikkat çektiği analizinde iki yılı aşkın bir süre sadece çok az sayıda yatırımcı ve iktisatçının Türkiye’nin borca dayanan ekonomik patlamasının “acı verici bir sona” ulaşabileceği uyarıları yaptığını ve bu uyarıların kısa bir süre öncesine dek göz ardı edildiğini kaydetti.
NYT: “Sıcak para aniden geldiği gibi hızla gidebilir”
Erdoğan iktidarının tehlikede olduğunun pek düşünülmediğini öne süren Gazete, yaşanan siyasi krizin Türkiye’nin ekonomik başarısı sayesinde Başbakan Erdoğan için halen yönetilebilir olduğunu iddia etti.
“Ancak şimdi artan sayıdaki iktisatçı bunun mümkün olduğunu söylerken bu dinamik hızla değişebilir” diyen gazete, bu bağlamla Türkiye’ye akmış olan “milyarca dolar tutarında kısa vadeli kredi”ye vurgu yaptı ve sıcak paranın aniden geldiği gibi hızla gidebileceğini ifade etti.
“Döviz krizi tetiklenebilir”
Böyle bir durumda “bir döviz krizinin tetiklenebileceği” uyarısında bulunan gazeteye konuşan Pi Economics’ten Tim Lee “Bu klasik bir kredi patlamasıdır, paralar Türkiye’ye atılıyor, özellikle bankalarca… Bir an geliyor ki müzik duruyor” şeklinde konuştu.
New York Times, Türkiye’de 1993 ve 2001 krizlerinin büyük ölçüde döviz krizleri olduğunu vurguladığı haberinde Lee ve onun gibi kuşku duyan diğer uzmanları kaygılandıran iki noktaya değindi.
“En tehlikeli unsur gizlenmiş dış borç birikimi”
Bu çerçeve özellikle Türkiye’nin özel sektörünün sadece bu yılda 221 milyar dolarlık dış finansmanına ihtiyaç duyacak olmasına ve bunun da büyük ölçüde kısa vadeli kredi şeklinde geleceğine dikkat çekilirken bu tutarın çok büyük ve Türkiye’nin GSYH’sının yüzde 25’i kadar bir rakam olduğunun altı çizildi.
Buna ek olarak da AKP hükümetinin gündemindeki büyük projeleri de göz önünde bulunduran gazete, hükümetin, üçüncü köprü gibi 400 milyar dolarlık bir kamu projesi programını açıkladığını, bunun Türk ekonomisinin yarısını geçtiğine de işaret etti.
NYT, Türkiye’nin Olimpiyatları kazanması halinde inşa çabası ve borçlanmaların artacağını belirtikten sonra yatırım bankası Jefferies’den kredi analisti Richard Segal’ın “En kaygı verici unsurun, Türk bankalarınca ve şirketlerinin gizlenmiş dış borç birikimi olduğunu” düşündüğünü de yazdı. Haberde, Türk bankaları ve şirketlerinin tahvil satışlarına dikkat çekildikten sonra Türkiye’nin dünyanın en büyük cari işlem açıklarından biri olduğu vurgulandı.
“Türkiye ekonomisi sıcak para pompalanan diğer ekonomilerden daha kırılgan”
Türkiye ekonomisinin büyük bir borç köpüğüne benzeten Richard Segal, Türkiye’nin sıcak paranın pompalandığı diğer yükselen ekonomilerden daha kırılgan olduğunu savundu. Segal, ABD’deki daha yüksek faiz oranlarının olası çekim etkisine de işaret ederek Türkiye’deki ayaklanmaların, siyasi kargaşaya yol açarak yatırımcıların kaçmalarına neden olması olasılığının bulunduğunu dile getrdi.
Merkez Bankası risklerin farkında
Buna karşın Türkiye’nin iki finansal krizinden çıkmaya başardığını anımsatırken başta Merkez Bankası olmak üzere, Türkiye’nin düzenleyici mekanizmasının risklerin farkında olduğunu, bankaların da kredi büyümesini yavaşlattıklarını belirtikten sonra “Avro Bölgesi ülkeleri ile karşılaştırıldığında Türkiye’nin de başka avantajları var” dedi.
NYT, bu avantajları da “esnek para birimi ve Merkez Bankası’nın 100 milyar dolarlık rezerv”i sıraladıktan sonra “Ancak bunlar, Londra ve New York’taki televizyon ekranlarında Taksim Meydanı’ndaki kargaşa sahnelerini izleyen tedirgin simsarlar için ayrıntı olabilir ve paralarını başka güvenli bölgelere yönlendirmekten vazgeçmelerini sağlamak için fazla etkileri olmayabilir” dedi