Radyo Televizyon Üst Kurulu'nun (RTÜK) toplantısında 'Radyo, Televizyon ve İsteğe Bağlı Yayınların İnternet Ortamından Sunumu Hakkındaki Yönetmelik' oy çokluğuyla kabul edildi.

İnternet üzerinden yayın yapan TV ve radyo kanallarına sansür kapısının büyük oranda açıldığı düzenleme tepkiyle karşılandı. 

Peki bu düzenleme neler getirecek? 

BU DÜZENLEME HANGİ DİJİTAL PLATFORMLARI KAPSIYOR?

Mart ayında RTÜK Kanunu'na yapılan eklemelerle internet yayıncılığı da Kurul'un denetim alanına dahil edilmişti. Dün kabul edilen yönetmelik de bu kanunun uygulanma çerçevesini belirliyor. RTÜK yönetmeliğinin gerekli redaksiyonlar yapıldıktan sonra birkaç hafta içinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmesi bekleniyor.

Söz konusu yönetmelik 24 maddeden oluşuyor ve internet üzerinden yapılan radyo ve televizyon yayını yapan kuruluşlar ile isteğe bağlı (on demand) olarak tanımlanan izleyicinin istediği içeriği istediği zaman izleyebildiği Netflix, Amazon Prime, BluTV, PuhuTV, Tivibu, Digitürk–Dilediğin Yerde, D-Smart Go, Turkcell TV+, Vodafone TV, FilBox gibi platformlarla ilgili düzenlemeleri içeriyor.

Taslak yönetmelikte, radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayınlarını sadece internet üzerinden yapmak isteyen hizmet sağlayıcıların RTÜK'ten lisans alması gerektiği ve lisans başvurusunda sunulması gereken belgeler ile sürece dair ayrıntılar yer alıyor. Ayrıca radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayınları kendilerine ait bir internet adresi ve mobil uygulama üzerinden izleyiciler sunan kuruluşların da internet ortamından yayın iletim yetkisi alması şartı getiriliyor.

YÖNETMELİĞE YÖNELİK ELEŞTİRİLER

BBC Türkçe'de yer alan habere göre yönetmeliğe yönelik ifadelerin muğlak ve ucu açık olduğu eleştirisi yapılıyor.

KİMİN NEYİ İZLEDİĞİ BİLGİSİ KAYIT ALTINA ALINACAK

Ayrıca internet ortamından yayın lisansı alan medya kuruluşlarının yükümlülükleri arasında "abonelerine ilişkin istenilen her türlü bilgi ve belgeyi vermesi" ifadesinin de yer almasının abonelerin ve izleme alışkanlıklarının kayıt altına alınabileceği yönündeki kaygı yarattığı da dile getiriliyor.

Yönetmeliği savunanlar ise bunun Avrupa Birliği'nin (AB) internet yayınlarıyla ilgili kısa bir süre önce yaptığı düzenlemelere uygun olarak gerçekleştirildiğini ve amacın interneti değil, içeriği denetlemek olduğunu savunuyor.

RTÜK'ÜN CHP KONTENJANI ÜYESİ TAŞÇI: BAZI İFADELER BELİRSİZ, YORUMA AÇIK

Yönetmeliği eleştirenler arasında yer alan RTÜK üyesi İlhan Taşcı, kullanılan bazı ifadelerin belirsiz ve yoruma açık olduğunu ancak bunun özellikle böyle tercih edildiğini düşündüğünü söyledi.

Taşcı, "Yönetmeliğin iki boyutu var: İlki yayınlar için lisans alınması, ikincisi de denetim aşaması. İlk kez internet mecrasından televizyon, radyo ve isteğe bağlı yayınlar denetim altına alıyor. Muhalefet etme nedenlerimizin birisi bazı ifadelerin belirsiz ve yoruma açık olması. Kişisel olarak bunun ileride bir baskı aracı kullanılmak üzere bir enstrüman olması için bir tercih olduğunu düşünüyorum" dedi.

Taşcı, 2007 yılında yürürlüğe giren 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun'un çocuk pornografisi, şiddet gibi katalog suçların denetimi için yeterli olduğunu da sözlerine ekledi.

Taşcı, itiraz ettiği bir diğer noktanın da internet ortamında yayın lisansı verilen medya hizmet sağlayıcısı kuruluşlardan abonelere ilişkin bilgi ve belge istemesi olduğunu ifade etti.

Yönetmelik taslağının, internet ortamında yayın lisansı verilen medya hizmet sağlayıcısı kuruluşların yükümlülüklerine dair maddesinde "şirket ve ortaklık yapısına, programlarına, yayınlarını ileten platform işletmecilerine ve varsa abonelerine ilişkin Üst Kurul tarafından istenilen her türlü bilgi ve belgeyi belirtilen süre içerisinde vermek" ifadesi de yer alıyor.

İlhan Taşcı, bu maddenin özel hayata dair verilerin toplanması sonucunu doğurabileceğini belirtti.

Taşcı, "Bu madde, bu şekilde yürürlüğe girerse, Türkiye'de bir dijital fişleme ve kayıt altına alma çağı yaşanmaya başlayacak. RTÜK'ü kişilerin ne izlediği değil, sunulan yayınların içeriği ilgilendiriyor. Bu vahim bir durumdur ve kişisel olarak düzeltilmesi gerektiğini düşünüyorum" dedi.

PROF. AKDENİZ: TÜRKİYE BU YÖNETMELİKLE NETFLIX'İ YASAKLAYAN İLK ÜLKE OLABİLİR 

Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaman Akdeniz de yönetmeliğin anlaşılması zor ifadeler içerdiği eleştirisi yapan isimler arasında yer alıyor.

Taslağı okuduğunda "hiçbir şey anlamadığını" söyleyen Akdeniz, özellikle anlaşılmayacak şekilde yazıldığını ve ifadelerin muğlak bırakıldığını öne sürdü.

Yaman Akdeniz, yönetmeliği okuduğunda sadece isteğe bağlı yayın platformlarının değil, internet üzerinden video içeriği sunan haber sitelerinin kapsam dışı kaldığını ve kapatılamayacağını ya da erişim engellemesi getirilemeyeceğini net bir şekilde söyleyemediğini belirtti.

Akdeniz, "Eskiden erişim yasakları içerikle ilgiliydi. Bir siteye ya da URL'ye neden, kimin talebiyle erişim yasağı getirildiğini öğrenebiliyorduk. Şimdi mahkeme, (video yayını yapan haber kuruluşları da) dahil bazı sitelere lisansı olmadığı gerekçesiyle erişimi durdurabilir" dedi.

Yapılan düzenlemenin AB ile hiçbir ilgisi olmadığını da savunan Akdeniz, Türkiye'de halihazırda yürürlükte olan 5651 sayılı kanunla 200 binden fazla alan adının ve 150 binden fazla da URL'nin erişime engellediğini ve yeni yönetmeliğin bu yapıya ek olarak çıkarıldığını aktardı.

Akdeniz, "İnternete büyük sansür geliyor. Türkiye, Netflix'i yasaklayan ilk ülke olabilir. Şimdi bakalım Netflix ya da Amazon Prime gibi platformlar kendi içeriklerinde buzlama, çiçek koyma gibi talepleri kabul edecek mi?" dedi.