Sultan el Kassemi - Foreign Policy (Çeviren: Reşat Bilici)
3 Temmuz’da, günlerce süren protestoların akabinde Mısır’da Muhammed Mursi hükümetini iktidardan düşüren askeri darbeden saatler sonra, gözler Müslüman Kardeşler’in medya destekçilerine çevrildi. Mısır güvenlik güçleri, diğer İslami eğilimli kanallarla birlikte El Cezire’nin Kahire’deki ofisini basıp, personelden birçok kişiyi gözaltına aldı ve yayına son verdi. Üç gün sonra El Cezire’den bir baskın haberi daha geldi.
Daha sonra birtakım Mısırlı göçmen, askeri yönetimin atadığı geçici başkan Adli Mansur’a, El Cezire’nin lisansını iptal edip, Mısır’ın uydu operatörü Nilesat üzerinden yayın yapmasını engelleme çağrısında bulundu.
Kahire Başsavcısı da El Cezire’nin Kahire sorumlusu Abdül Fettah Fayed hakkında, tahrik edici haberler yayarak ulusal güvenliği ve kamu düzenini tehdit etmek suçlamasıyla tutuklama kararı çıkardı. Fayed, ertesi gün kefaletle salıverildi.
‘Kardeşler’ yanlısı yayıncılık politikası
2011’deki o coşkulu ve umut dolu günlerde Araplar kendi hükümetlerine başkaldırdıklarında, El Cezire, diktatörlere rağmen durmaksızın yeni ortaya çıkmakta olan devrimlerin haberlerini yapıyordu. Ancak ortalık durulunca, İslamcıların tarafında yer almakla suçlandılar. Dubaili Arap medyası araştırmacısı Fadi Salim “El Cezire’deki birçok editör ve haber sunucusu gerçekte Müslüman Kardeşler sempatizanı. Bunu görmek için, tahriklere, kanlı sahnelere ve İslamcı din adamlarına ve medya yorumcularına fazlasıyla bel bağlayan kanalın, son iki yıldır sahip olduğu İslam yanlısı yayın çizgisine bakılabilir” diyor.
El Cezire’nin gerileyişi, Suriye’de çıkan iç savaşla başladı belirli bir tarafı tutarak göz göre göre gazetecilik standartlarını çiğniyorlardı. O zamandan beri, El Cezire’nin pek çok taraflı haberine şahit oldum ki bunların bazıları komediye dönmüştü. Bir keresinde, sokakta canlı yayında röportaj yapan gazeteciler, kameralar önünde Mursi’yi eleştirip Mübarek’i övme cüreti gösteren Mısırlıların elinden mikrofonu kapmak için didiniyordu.
El Cezire'nin penguenleri
El Cezire’nin anayurdu ve para kaynağı olan Katar, geçtiğimiz yıl Mursi hükümetine milyarlarca dolarlık bir yardımda bulunmuş ve birçoğu komşu Arap ülkeleri için can sıkıntısı olan bölgesel İslamcı hareketleri desteklemekle suçlanmıştı. 30 Haziran’da Mısırlıların Müslüman Kardeşler’e karşı ayaklanması doruğa ulaştığı sırada El Cezire, protestoları hiçe sayıp, Suriyeli bir muhalifle röportaj yapmış ve hatta futbol haberleri vermişti. Katarlı medya devinin 7/24 haber veren kolu El Cezire Mısır servisi, protestolara bölgedeki kanallar kadar yer vermedi. Dahası, El Cezire Mısır, daha çok Müslüman Kardeşler’in tarafında. Öyle ki, Müslüman Kardeşler Sözcüsü Cihad El Haddad, 8 Temmuz’da 51 Mursi yandaşının ordu tarafından vurulmasının ardından Twitter’daki takipçilerini El Cezire Mübaşir’i izlemeye çağırmıştı.
El Cezire patronlarını gözetiyor
El Cezire, sahiplerinin çıkarlarını öne koyan bir yayıncılık yapıyor. Son yıllardaki Katar-Suudi yakınlaşmasından önce, Suudi Arabistan’ı eleştiren haberlere yer veriyordu. İki ülke arasındaki ilişkiler gelişince, El Cezire de ödüllendirildi ve Riyad’daki bürosunun yeniden açılmasına izin verildi.
Benzer bir geri çekilme de Esad rejimiyle müttefik olan Lübnan Hizbullah’ı konusunda yaşandı. Katar, Suriye ile İsrail arasındaki 2006 savaşında Hizbullah’ı destekleyen önemli bir güçtü. Eski Katar Emiri Şeyh El Tani savaştan sonra Lübnan’ı ziyaret ettiği sırada, El Cezire, “misafir (emir) de güzel, onu kabul eden Hizbullah da” diye haber yapmıştı.
Ağustos 2008’de, El Cezire’nin Beyrut bürosu, İsrail ile yapılan karşılıklı anlaşmalar neticesinde salıverilen bir Lübnanlı tutuklu savaşçı için canlı yayında doğum günü partisi yapmıştı. Kutlamalarda, pastanın üstünde Hizbullah lideri Nasrallah’ın resmi vardı. Ancak Hizbullah Suriye’ye müdahale ettikten sonra, “Kuseyr’de yüzlerce kadın Hizbullah tarafından tecavüze uğradı” şeklinde bir haber yapan El Cezire, yönünü değiştirmiş oldu.
'Müslüman Kardeşler'in devlet kanalı'
Geçtiğimiz ay, El Cezire Arapça, tartışmalı bir anket düzenleyip, “Suriye’deki savaşın mezhepçi bir çatışmaya sürüklenmesinden kim sorumlu, Sünniler mi Şiiler mi” diye sormuştu. Araştırmacı Salim “El Cezire, geçmişte kendini bölgedeki ‘direnişin’ kanalı şeklinde konumlandırıyordu. 2011’le birlikte, ‘Arap Baharı’nın kanalı haline geldi maalesef bugün, El Cezire Arapça, bölgede Müslüman Kardeşler’in ‘devlet kanalı’ oldu” diyor.
Bu yıl sonunda ABD kanalını kurmaya hazırlanan El Cezire’nin, iyi gazetecilerden oluşan, ancak basiretsiz ve taraflı bir yönetime sahip olduğu görülüyor. Katar’ın genç Emiri, yönetimi babasından devraldıktan sonra, kanalın aileden gelen genel yayın yönetmenini değiştirdi. Kritik zamanlar yaşanan bu süreçte, yönetimin değiştirilmesi, kanalı kurtarabilir.
Salim “Mısırlıların temelli olarak El Cezire’ye düşman olacaklarını düşünmüyorum Müslüman Kardeşler, ülkede her zaman büyük destek alacaklardır” diyor. Zamanla, El Cezire de bu desteği alabilir.
(soL -Dış Haberler)