Kimsede umut yok

ABD yönetiminin krize karşı çare olarak öne sürdüğü Kurtarma Planı, son halini almak üzere. Ancak ekonomiye ilişkin beklentiler bir türlü düzelmiyor.

soL (DIŞ HABERLER) Ekonomik krizle sarsılan ABD ekonomisini düzeltmeyi hedefleyen Kurtarma Planı'na rötuşlarla son hali verilmeye çalışılırken, ülke içindeki tartışmalar ve uluslararası beklentiler, planın işe yaramayacağını gösteriyor.

Son olarak, uluslararası ekonomide oluşacak canlanma beklentisini de ifade eden petrol varil fiyatları gerileme kaydetti.

Plan tartışması bitmiyor

ABD Kongresi'nde bir süredir üzerinde görüşülen planın, bugün Kongre'nin alt kanadı Temsilciler Meclisi'nde, yarın da Senato'da onaylanarak Başkan Barack Obama'nın onayına sunulması bekleniyor. Ancak plan üzerindeki tartışmalar da bitmiyor.

Amerikan ekonomisine iki yıl için 789 milyar dolarlık bir kaynak akıtılarak, ekonomide canlanma yaratılmasına dayanan plan, öncelikle hacmi yönünden tartışma konusu. Demokratların genişletmek, Cumhuriyetçilerin daraltmak istedikleri plan bütçesi, 789 milyar dolarda sabitlenmiş görünüyor. Ancak, yıllık büyüklüğü 10 trilyon doları aşan ABD ekonomisinin, iki yılda kullanılması öngörülen böyle bir kaynaktan ne ölçüde "pozitif itki" sağlayacağı belirsiz.

Planın yoğunlaştığı ana başlıklar da, tartışmaya yol açıyor. Altyapı, sağlık, eğitim gibi sektörlerde kamu harcamaları yapıp, vergi iadelerini gündeme getirerek toplam talebi ve istihdam seviyesini yükseltmeyi planlayan Demokrat Obama yönetimi, bu yolla ekonomik canlanmayı sağlamayı hedefliyor.
Kimi yorumcular, devletin kamu harcamalarına ayıracağı kaynağı, ekonomideki krizin ana etkeni olarak belirttikleri "toksik" hisse senetlerini almaya ayırmasını ve şirket görünümlerini düzeltmesini salık veriyor. Bu yorumlara göre, kamu harcamalarının beklenen etkiyi yaratmaması durumunda, beklentilerdeki bozulma ve şirket zararları daha da belirgin hale gelecek.

Ağırlık vergi iadesinde

ABD Kongresi'nde süren pazarlıkların neticesinde, kişi başına 500 dolar olması planlanan yıllık vergi iadesi, 400 dolara çiftlere verilen bin dolarlık vergi iadesi de 800 dolara çekildi. Bu gelişme, ekonomiyi canlandırmak için en büyük kaynağı oluşturan vergi iadesi kaleminin (275 milyar dolar) 25 milyar dolar daralmasına yol açtı.

İkinci büyük kalemi oluşturan eğitim yatırımı kalemi (142 milyar dolar) de tartışılıyor ve bu yatırım kaleminin önemli başlığı okul yenileme yatırımlarının daraltılması öneriliyor.

Kurtarma planında sağlık yatırımları (112 milyar dolar), işsizlik yardımı/refah artırıcı harcamalar (102 milyar dolar), altyapı yatırımları (90 milyar dolar) ve enerji yatırımları (58 milyar dolar) öncelik alıyor.

Petrol fiyatlarında düşüş sürüyor

Dünya ekonomisindeki canlanma beklentilerinin bir göstergesi olan petrol varil fiyatı, Kurtarma Planı'nın son haline kavuşmasına saatler kala 2 dolar daha gerileyerek 34 dolara indi. Fiyat düşüşü, planın işe yaramayacağı ve ABD'nin önümüzdeki dönemde petrol tüketiminin azalacağı mesajı olarak yorumlanıyor.

Petrol fiyatları, spekülatif yönlü bir baskının da sonucu olarak, geçen Temmuz ayında 150 dolara yükselerek rekor seviyeye çıkmıştı. Böylece, uluslararası ekonomide krizin belirginleştiği son yedi ayda, petrol fiyatlarındaki düşüş de bir rekora imza attı ve 110 doları aştı. Düşüş eğiliminin hangi seviyede son bulacağı henüz kestirilemiyor.