soL (İSTANBUL) Üniversite Konseyleri Derneği'nin II. Evrim, Bilim ve Eğitim Sempozyumu dün yoğun bir ilgiyle başladı. Boğaziçi Üniversitesi'nde gerçekleşen sempozyumda bugün dünyaca ünlü evrim profesörü Futuyma da bir konuşma yapacak.
Evrim, Bilim ve Eğitim Sempozyumu, akademisyenlerden öğrencilere ve bilime ilgi duyan herkese kadar uzanan geniş bir katılımla dün başladı. "Evrime Giriş", "Evrimsel Düşüncenin Tarihi ve Evrim Felsefesi", "Günlük Yaşamımızda Evrim ve Evrime Örnekler", "Evrim ve Diğer Disiplinler", "Toplumda Evrim Tartışması" başlıklarında düzenlenen oturumlarda, birçok akademisyen sunumlarını yaparken, izleyiciler oturumlara büyük katılım gösterdiler.
Sempozyuma ilişkin görüşlerini aldığımız, ÜKD Genel Başkanı Prof. Dr. İzge Günal, bugün birçok başlıkta, ilericilik ve gericilik anlamında iki çizginin çatışmasının sürdüğünü söylerken, evrim tartışmalarının burada önemli bir kırılım noktası oluşturduğunu vurguladı. Harun Yahya ekibinin herşeyi bir kenara bırakıp evrimle uğraştığına dikkat çeken Günal, evrim teorisinin, onu savunmanın basit bir teknik sorun olmadığını, bunun bugün bilimi savunmakla eşdeğer olduğunu kaydetti.
Sempozyumda, "Evrimsel Düşüncenin Tarihi ve Evrim Felsefesi" başlıklı oturumda, "Bilimsel Kuramlar ve Evrim Kuramı" bildirisiyle söz alan Ankara Üniversitesi öğretim üyesi Yaman Örs, bilimsel kuramlar üzerinde durabilmek için, bunların varlık nedenleri üzerinde durmak gerektiğini söylerken, bilimsel kuramlar olmazsa olguları açıklamanın mümkün olmayacağını kaydetti. Evrim kuramının, 19. yüzyılda Darwin ve Wallece ile başlayan tarihinin, 21. yüzyılda genetiğin işleyişe katılımıyla daha da geliştiğini ifade eden Örs nasıl bugün Fizik, Kimya gibi bilim alanlarının birçok olguyu açıklamak gibi bir işleve sahipse, evrim kuramının da canlılar sistemini açıkladığını ifade etti.
Daha sonra, oturumda "Farklı Bilim Paradigmaları Bağlamında Evrim" başlıklı bildirisini sunan 19 Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi öğretim üyesi Zeki Apaydın, evrim kuramının temeli olan doğal seçilim mekanizmasıyla bir taraftan geçmişe öndeğide bulunma şansını edindiğimizi ifade ederken, bir taraftan da geleceğe dair öngörülerde bulunabildiğimizi söyledi. Apaydın, konuşmasında evrim karşıtlarının özellikle "neden" sorusunu öne çıkardığını kaydederken, bu sorunun çok tehlikeli bir boyutu olduğunu, sorulması gereken doğru sorunun "nasıl" sorusu olduğunu belirtti. Kuramların "nasıl soru zarfıyla" çok ilişkili olduğunu söyleyen Apaydın, bu sorunun bizi "sürece" götüreceğini, evrim kuramının da sürecin işleyişine dair nasıl sorularıyla anlaşılabileceğini kaydetti.
"Zeki tasarımın" dünü, bugünü
Oturumda son olarak, söz alan ODTÜ Fen Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü Araştırma Görevlisi Güncel Önkal, son yıllarda evrim karşıtlarının sıklıkla başvurduğu, "akıllı tasarım" iddiasına ilişkin olarak "Tasarım Argümanı" başlıklı bildirisini sundu. Önkal konuşmasına "Felsefenin aklın karıştığı yerde, onu daha da karıştırarak akıl sağlığını sağlamak gibi bir işlevi var" sözleriyle başlarken, bildirisinde, "zeki tasarım" iddiasının tarihsel kökenlerine ve bugünkü durumuna ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Önkal, dinsel tasarım düşüncesine felsefi boyut katılarak "zeki tasarım" iddiasıyla daha tehlikeli bir durumla karşı karşıya olduğumuzu söylerken, bu iddiaların tarihsel kökenlerinde, 17. ve 18. yüzyılda birçok olguyla "tanrısal varlığın" rahatlıkla sorgulanabilir hale gelmesi olduğunu kaydetti. İngiliz kilisesinin çok büyük destekler sunarak, "zeki tasarım" iddialarını güçlendirmek için birçok labaratuvar kurdurduğunu belirten Önkal, bu iddianın kendisini felsefeye dayandırma çabalarına dikkat çekti. Bu iddianın en büyük dayanağının "doğanın nasıl kavramsallaştırıldığıyla" ilişkili olduğunu ifade eden Önkal, zeki sözcüğünün tasarımdan daha fazlasını işaret ettiğini, böylece "doğadaki mükemmellik" kurgusunun öne çıkartılmaya çalışıldığını kaydetti. Önkal konuşmasında ayrıca zeki tasarımcıların "mükemmele işaret ederken", zeki tasarımcının doğada oluşan birçok felakette "neden kusursuz" davranmadığına ilişkin çelişkiye de dikkat çekti.
Evrim, Bilim ve Eğitim Sempozyumu bugün yapılacak oturumlarla devam edecek. Dünyaca ünlü evrim profesörü, Douglas Futuyama'nın da katılacağı bugünkü oturumlarda, ulusal ve uluslararası birçok bildiri sunulacak. Boğaziçi Üniversitesi Uçaksavar Kampüsü Garanti Kültür Merkezi'nde devam eden sempozyumun bugünkü programı şöyle:
Evrimsel Düşüncenin Tarihi ve Evrim Felsefesi (Oturum Başkanı: Mahinur Akkaya)
09:30 - 09:50 "Evrim Felsefesi" Vural Yiğit
09:50 - 10:10 "İslam Klasik Çağında Varlık ve Oluşa Farklı Yaklaşımlar" Hasan Aydın
10:10 - 10:30 "Evrim ve İnsan Doğası" Mehmet Elgin
10:30 - 10:50 Sorular
10:50 - 10:55 Ara
Evrim ve Diğer Disiplinler (Oturum Başkanı: Rennan Pekünlü)
10:55 - 11:15 "Evrim Kavramının Ortaya Çıkarttığı Bir Bilim Dalı-Arkeoloji" Mehmet Özdoğan
11:15 - 11:35 "Evrimin Nicel Ölçütü" Esat Rennan Pekünlü
11:35 - 11:55 "Evrimsel Açıdan Psikopatoloji" Hakan Karaş
11:55 - 12:15 Sorular
12:15 - 13:35 Öğle arası
Evrim Öğretimi (Oturum Başkanı: Ayşe Erzan)
13:35 - 14:05 "Evrim Öğretimi - Neden ve Nasıl?" ("Teaching About Evolution: How And Why") Douglas Futuyma
14:05 - 14:25 "Darwin Yılında Türkiye'de Biyoloji ve Evrim Eğitimi" Aykut Kence
14:25 - 14:45 "AKP Dönemi Evrim Öğretimi" Şirin Öztürkler, Nazlı Somel
14:45 - 15:05 "Türkiye'de Biyoloji Öğretimi ve Evrim" Sema Ergezen
15:05 - 15:25 "Geleceğin Eğitimcileri: 'Evrim Sadece Bir Teori' " Çiçek Dilek Özyeral- Bakanay
15:25 - 15:45 "Bir Fen Dersi Projesi: Kuşlarda Ayak Adaptasyonu" Barış Savaş
15:45 - 16:05 Sorular
16:05 - 16:10 Ara
Günlük Yaşamımızda Evrim ve Evrime Örnekler (Oturum Başkanı: Aykut Kence)
16:10 - 16:30 "Primat Evrimi" ("Primate Evolution") Philipp Khaitovich
16:30 - 16:50 "Böceklerde Direncin Evrimi" Kahraman İpekdal
16:50 - 17:10 "Kanser, Bağışıklık Sistemi ve Evrim" Şevket Ruacan
17:10 - 17:30 "Omurgalılarda İşitme Duyusunun Evrimi" Özgür Genç
17:30 - 17:50 "Evrim, İnsan Vücudu ve Tıp" Murat Kınıkoğlu
17:50 - 18:10 Sorular
18:10 - 18:20 Kapanış Konuşması - Erhan Nalçacı