soL (HABER MERKEZİ) Kadıköy'ün sembolü semt pazarlarından ve yaklaşık yüz yıldır hizmet veren Kadıköy ''Salı Pazarı'' Fikirtepe'ye taşınırken, eski yerini, eğlence ve alışveriş merkezi alacak. Bugün son kez bilinen yerinde kurulacak olan Salı Pazarı, 23 Aralık'tan itibaren, İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan Fikirtepe'deki yeni pazar yerinde hizmete girecek.
''Salı Pazarı''nın kurulduğu Kuşdili Çayırı'nda katlı otopark yapılması ve çevre düzenlemesini de içeren ''Kuşdili Çayırı Sabit Pazar, Kültür ve Rekreasyon Merkezi Kentsel Tasarım Projesi'' ihalesini, yap-işlet-devret yöntemiyle, otuz yıllığına, Emrullah Turanlı'nın sahibi olduğu ''Salı Pazarı İnşaat Sanayi ve Ticaret A. Ş.'' kazanmıştı. Emrullah Turanlı'nın, 2004 yılından sonraki "kârlı yükseliş"iyle, Irak'ın işgalinin ardından girilen ihalelerle ve "Mashattan" projesiyle bilinen şirketi, belediye ihalelerinin bir numaralı ismi oldu.
Postmodern pazar yeri
50 milyon dolara mal olacağı öne sürülen, Salı Pazarı'nın bulunduğu yere yapılacak olan alışveriş merkezi, 45 bin metrekarelik alanda, 22 bin metrekare üzerine kurulacak. Alışveriş ve yemek alanlarının üstü dev bir kubbeyi andıran çadırla kapatılacak. İçinde "postmodern" pazar tahtası olarak "üç cepheli dükkanlar" bulunacak. Kubbenin ortasından yükselen kulenin tepesinde ise 700 metrekarelik özel bir restoran yer alacak.
Merkezde otopark, sinema, tiyatro, çocuk eğlence merkezi ve spor alanları da olacak. Bu yapılaşmayla birlikte, Kadıköy'de belediye'in üstleneceği bir değişim gerçekleşecek. Merkez hizmete sunulurken, yollar genişletilecek, yeni yol ve kavşaklar yapılacak.
Koruma Kurulu kararı şaibeli
"Salı Pazarı"nın bulunduğu Kuşdili Çayırı'na alışveriş merkezi yapılması süreci, şaibeli aşamalardan geçti. Alışveriş merkezi projesinin gerçekleştirilmesine, alanın ağaçlandırılması kararından sadece üç ay sonra, kurul kararına uyulmayarak karar verildi. Kurul toplantısında, projenin gerçekleştirilmesi kararı verilmemişken, kurul üyeleri görevden alındı. Mimarlar Odası Kadıköy Şube Başkanı Arif Atılgan, "arkitera.com"da süreci şöyle anlatmıştı.
-Kuşdili Çayırı, 1981 yılında, Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından 'Eski Kuşdili Çayırı Doğal Sit Alanı' olarak tescil edildi.
-1994 yılında Kadıköy Merkez Planı olarak bilinen 1/5000 ölçekli Nazım Plan'da ise açık otopark, pazar yeri ve kentsel hizmet alanı olarak gösterildi.
-2002 yılında İki Nolu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'na, İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından, bu alanla ilgili 'Kuşdili Çayırı ve Çevresi Projesi' adı ile bir düzenleme projesi getirildi. Bu proje meydan düzenleme projesiydi. O zaman bu proje beğenilmişti, ancak kurul, 1994 yılında düzenlenen 1/5000 ölçekli planın projeye uydurulmasını istedi.
-10 Ekim 2006 tarihinde bu plan ve aynı düzenleme projesi, Beş Nolu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'na İBB tarafından tekrar getirildi. Beş Nolu Kurul, 1/1000'lik Koruma Amaçlı Plan hazırlanmadığı için, 1/5000'lik plan içinde Kuşdili Çayırı'nın çerçeveye alınarak korunacak bölge olarak gösterildiği bu plana rapor yazmadı.
-13 Nisan 2007 tarihinde konu ilgili kurula tekrar geldi, kurul burası için daha önce alınmış olan SİT alanı kararının devamına ve eski planlarda yerleri belirlenen ağaçların tekrar eski yerlerine dikilmesine karar verdi.
-13 Haziran'da Hakan Kıran'ın hazırladığı Kuşdülü Alışveriş ve Eğlence Merkezi Projesi kurula sunuldu ancak oldukça tartışmalı geçen toplantıda herhangi bir karara varılamadı.
-İki ay kadar öncesinde bir kurul üyesi değiştirilmişken, son toplantıdan bir süre sonra kurul müdürü değişti. 18 Temmuz'da bilinen Alışveriş Merkezi Projesi'ni kapsayan 'koruma amaçlı uygulama planı' tekrar kurula geldi. 1/5000, 1/1000 planlar 688 sayılı kararla, proje ise 689 sayılı kararla aynı toplantıda kabul edildi. Böylece Sit Alanı kararı kaldırılmadan, bu proje adeta koruma amaçlı uygulama projesi olarak kabul edildi.
AKP neredeyse Taşyapı orada...
Tarihi Salı Pazarı'nın yerinden ayrılması söz konusuyken, pazarın yerine yapılacak alışveriş ve eğlence merkezinin yapımını üstlenen Taşyapı İnşaat Şirketi AKP ve İstanbul Belediyesi ile girdiği ilişkilerle dikkat çekiyor.
"Taşyapı" kurulduktan birkaç yıl sonra inşaat işine girerken, belediyelerle kurduğu "iyi" ilişkiler sonucunda kısa sürede büyümeye başladı. Yarım milyar dolarlık servetiyle şu an Türkiye'nin ilk yüz zengini arasında yer alan Emrullah Turanlı'nın Taşyapı isimli şirketi özellikle DSP-MHP-ANAP koalisyonu döneminde büyük ihaleleri kazanmaya başlarken, MHP'ye yakınlığı bilinen Turanlı, Marmara depreminde hasara uğrayan İznik-Gölcük karayolunun ihalesini 50 milyon dolarlık teklifle kazandı.
AKP iktidarıyla birlikte, eski Maliye Bakanı Zekeriya Temizel'in "mali milat" uygulamasıyla işleri "sekteye uğrayan" Taşyapı Şirketi, 2004 yılında devlet ihalelerini yeniden kazanmaya başladı. Devletten aldığı yol ve köprü yapımı ihalelerinden kazandığı paralarla Türkiye dışında da yatırımlarda bulunan Taşyapı, Ukrayna ve Afrika'nın yanı sıra Kuzey Irak'ta da işler yaptı. Irak'ın işgali sonrasında Kuzey Irak'ta ihale kovalayan şirketlerden biri olan Taşyapı, Erbil'de aldığı altmış milyon dolarlık yol ihalesiyle Kuzey Irak'taki inşaat sektörünün rantını yiyen önemli şirketlerden biri olmuş durumda. Bu ihaleyi Kürdistan Demokrat Partisi Dış İlişkiler Sorumlusu Sefin Dizayi, MHP'ye üye olan bir Türk müteahhidin Erbil'de 60 milyon dolarlık yol yapım projesini üstlendiğini söyleyerek açıklamış, daha sonra bu müteahhidin Emrullah Turanlı olduğu söylenmişti.
Taşyapı İnşaat, Büyükşehir Belediyesi'yle birlikte İstanbul'un değişik yerlerinde rant oranı daha yüksek projelere de imza attı. Bu projelerden en büyüğü ise Maslak'ta yapılan ve altı yüz milyon dolara mal olan, üç bin 184 lüks konuttan oluşacak, otuz üç katlı on kule şeklinde tasarlanan "Mashattan Projesi"... Proje ismi ABD'nin finans ve ticaret merkezlerinden biri olan Manhattan'dan esinlenerek verilmiş.