Tekfen Holding A.Ş.'ye bağlı Toros Tarım Sanayi ve Ticaret A.Ş., Samsun’un Tekkeköy ilçesindeki 356 dönümlük gübre üretim tesisinin 28 dönümlük bölümüne ' Sülfürik Asit Üretim Tesisi ve Proses Atık Isısından Elektrik Santrali' yapmaya hazırlanıyor. Toros Tarım’ın Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) süreci 29.08.2012 tarihinde başlarken TMMOB’a bağlı odalar santrale karşı çıkıyor.

Proses ısıyla sülfürik asit
Sülfürik asit üretim tesisinde prosesin her kademesindeki reaksiyonun ısı ürettiğini söyleyen Tekfen Tarımsal Sanayi Grubu Yatırımcı İlişkileri Sorumlusu Canan Şenkut, sülfürik asit tesisi üretim kapasitesinin yılda 726 bin ton olduğunu, elektrik üretecek santralin yakıt türü olarak da sülfürik asit üretim tesisinden yan ürün olarak çıkan proses ısısının kullanılacağını bildirdi. 2005 yılında özelleştikten sonra ilk kez sülfürik asit üretimi yapacak olan Toros Gübre, yılda 22 bin 730 KWh elektrik üretmeyi hedefliyor.

Asit yağmuru tehlikesi
Öte yandan, Başbakan’a yakınlığıyla bilinen ve Samsun’da kurulan mobil santrallerden birisinin de sahibi olan Cengiz kardeşlere (CE-KA) 2004 yılında 33 milyon dolara satılan Samsun Eti Bakır’da da 1975 yılından bu yana sülfürik asit üretimi yapılmaktadır. Konuyla ilgili, Kimya Mühendisleri Odası (KMO) Samsun Şube Başkanı Ersan Yapıcı, Tekkeköy'deki Toros Gübre tesislerinin yanında Eti Bakır firmasının olduğuna işaret ederek sülfürik üretimine başlayacak olan Toros'un çevre konusunda denetimi yapılırken Eti Bakır ile birlikte ele alınmasını, havaya salınan sülfürün nemle birleştiğinde asite dönüştüğünü belirterek “Toros Gübre ile Eti Bakır'ın çevreye vereceği etkinin toplamı bölgede asit yağmurlarına neden olabilir.” dedi.

ÇED uygundur raporu almak için
EMO Samsun Şube Başkanı Ali Fikret Ergün de santrallerin bölgeye vereceği etkileri noktasında tesislerin tek tek değil, bölgesel değerlendirilmesi gerektiğini belirterek, "Belli gücü aşan santraller bölünerek bölgeye konuşlanmışlardır. ÇED uygundur raporu alabilmek için bu yola başvuruyorlar. Lakin, kirliliğe bakıldığında bölgede hepsinin toplam kirliliği gözle bile artık görülmektedir." diye konuştu.

Bölgede zaten 10’a yakın santral var
"Sanayi yatırımı olarak bölgeye tek bir çivi dahi çakılmamalıdır!" diyen Mimarlar Odası Samsun Şube Başkanı Selami Özçelik ise "Orada büyük bir enerji koridoru kuruluyor. Toptan kirlilik söz konusudur. Çarşamba ovasında 10'a yakın santral varken, yetkililer bunlara tek tek ÇED raporu onayı vermektedir. Çevreye etkileri noktasında bu santrallerin toplamının denetlenmesi gerekmektedir" şeklinde konuştu.

Halkı bilgilendirme toplantısında halk yok!
Bu arada, 26.09.2012 tarihinde Samsun Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü 'Halkın Katılım Toplantısı yaptı. Toros Tarım Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına tesisin ÇED raporunu hazırlayan Armada Danışmanlık’la yatırımcı yetkililerinin ve Tekkeköy Belediyesi Meclis üyelerinin katıldığı toplantıda yöre halkı da, demokratik kitle örgütlerinin temsilcileri de yoktu.

Tekkeköy Belediyesi meclis üyesi Necip Çift konuyla ilgili, "Toplantı halkı bilgilendirme toplantısıdır. Halk nerede? Oldu bittiye mi getiriliyor? Belediyenin bile haberi yok. Belediyeye sorsaydınız, size halkın gelebileceği daha uygun yer söylenirdi. Katılımın olacağı yer Tekkeköy merkezi olmalıydı. Toplantının yeniden düzenlenmesini istiyorum. “ diye konuştu.

Mevcut tesis içinde elektrik üretmek için kömür ve doğalgaz gibi fosil yakıtların kullanılmayacağını söyleyen Gürpınar, "Bizim asıl amacımız sülfürik asit üretmek. Bu asidi üretirken bir yan ısı açığa çıkıyor. Yani buhar. Biz bu buharı tribünde kullanarak elektrik üreteceğiz. Bu memlekete ilave bir elektrik, çevreye ilave bir katkı olacaktır. Biz çevreyi kirletmeyeceğiz" dedi.

Tekkeköy Belediye Başkan Yardımcısı Hüseyin Şenel ise "Burada Fuar ve Kongre Merkezi ile 30 bin kişilik Stadyum kurulacak, sonra siz yanına santral kurup bu insanları zehirleyeceksiniz.” dedi. Şenel ayrıca, "23 derecelik deniz suyuna, 30 derece su salacağız diyorsunuz. Peki, soruyorum: Kışın 7 derecelik suya yine 30 derece su mu salacaksınız? Ayrıca, deniz deşarj hattının uzunluğu ve etkileri neler olacaktır? Denizdeki yaşama etkileri neler olacaktır?" diye sordu. Şenel'in sorusuna Armada Danışmanlık Şirket Müdürü Kemal Battal, "Henüz bu ÇED başvuru sürecidir. Deniz suyunun mevcut sıcaklığını 2 derece artırmakta yetkiliyiz. Bu çalışmalar henüz yapılmadı. Mevzuat bu şekilde yürüyor. İstanbul Teknik Üniversitesi yetkilileri, deniz suyu ve atık suyu modellemeleri yapacaktır. Etkiler o zaman modellenecek" diye cevap verdi.

Kanser kenti Samsun
AKP tarafından “Sağlık kenti Samsun” olarak lanse edilen Samsun’un mobil santral ve sanayi bölgesi haline getirilen Tekkeköy ilçesi, kanser vakalarından ölüm oranının yüksekliğiyle dikkat çekiyor. Dünyada mobil santraller, “kanser santralleri” olarak biliniyor. Tüm bu olanlara rağmen AKP hükümeti, Samsun’u, Tekkeköy ve Terme ilçelerini, Çarşamba ovasını gözden çıkartan bir tavırla bu ovayı kirli yatırımlara açmaya devam etmektedir.

Enerji koridoru ilan edilen tüm Karadeniz bölgesinde yüzlerce termik ve hidroelektrik santralleri yapımı söz konusudur. Şu anda resmi evraklar üzerinde yalnız Samsun’da, Tekkeköy’den Terme Akçay deresi sınırına kadar 8 adet termik santral, Doğu Karadeniz’de 397 adet HES başvurusu bulunmaktadır.

Konuyla ilgili TTB Samsun eski Başkanı Cem Şahan, 2010 yılında şu açıklamayı yapmıştı:

1- Bu bölge 2007-2008 yılında çalıştırılan ve insanlara normalin 67 katı kanserojen PM10 maddesi solutan mobil santrallerin kurulduğu bölgedir.
2- Tekkeköy bölgesi resmi TÜİK raporlarına göre hava kirliliğinde Türkiye’de en üst sıralarda yer almaktadır.
3- Bölgede 2008 yılında yaptığımız çalışmada, bölge halkında hava kirliliğine bağlı kronik (süreğen) akciğer hastalığı sıklığı yüksektir.
4- Bölgede organik ve inorganik tozlara (kömür de dahil) bağlı akciğer kanseri sıklığı artmıştır.
5- Avrupa ve Dünya sağlık Örgütü normlarında kömür depolama tesisleri 1. derece sağlık riski taşıyan yerlerdir.
6- Bu tesisler içme suyu havzalarından ve kaynaklarından, denizden en 200 km uzaklıkta kurulmalıdır.
7- Bu tesisler her türlü denetimden muaf tutulmaktadır. 2007 yılında mobil santraller çalışırken Tekkeköylüler önceki yıllara göre normalin kaç katı PM10 solumuşlardı?
8- Dünyada her yıl hava kirliliğinden 3 milyon insan ölmektedir. Bu değer dünyadaki toplam ölümlerin %5’ni oluşturmaktadır. ABD’de her yıl 60.000 kişi partikül madde kirliliğinden ölmektedir. PM10 için günlük ölçüm değeri aştığı zaman ortalama yaşı 14 yıl gibi kısaltmaktadır.

(soL - Samsun)