soL (HABER MERKEZİ) Hayvancılık alanında, Türkiye'nin kanatlı hayvan yetiştiriciliği ile birlikte en hızlı büyüyen alanı olan kültür balıkçılığı, yabancıların da ilgisini çekiyor. Yüksek devlet teşvikleri ve kuralsızlık sektörü çekici kılan faktörlerin başında geliyor.
Büyüme hızı çok yüksek
Sektör, 2002 yılından bu yana sürekli olarak, bazı yıllarda yüzde 30'a varan düzeylerde büyüme kaydediyor. TÜİK tarafından derlenen verilere göre, 2006 yılında toplam 130 bin ton kültür balığı üretilmiş. Bu üretimin en önemli kesimi 56 bin ton ile tatlı suda yapılan alabalığı üretimi olsa da, devlet tarafından yoğun biçimde desteklenen çipura ve levrek üretimi sırasıyla 28 bin 400 ve 38 bin 400 ton olarak hiç azımsanmayacak düzeylere ulaşmış durumda.
Henüz 2007 yılı için kültür balığı üretim rakamları açıklanmış değil. Ancak, balık üretimiyle bir hayli paralel seyreden balık yemi üretimi rakamları mevcut. Balık yemi üretiminin 2006 yılından 2007 yılına yüzde 134 artış gösterdiği düşünülürse, 2007 yılı içerisinde kültür balığı üretiminin de büyük artış kaydettiğini tahmin etmek zor değil.
Balık ve Yem Üretimi (ton) 200220032004200520062007Kültür Balığı Üretimi61.16579.94394.010118.277128.943
-
Alabalık
33.707
39.674
43.432
48.033
56.026
-
Çipura
11.681
16.735
20.435
27.634
28.463
-
Levrek
14.339
20.982
26.297
37.290
38.408
-
Balık Yemi Üretimi
35.368
52.260
64.414
55.058
70.153
164.611
Kaynak: TÜİK, Türkiye Yem Sanayicileri Birliği
Çiftlikler büyüyor, avcılık yerinde sayıyor
Diğer yandan, avlanan balık miktarı benzer bir artış eğilimi içerisinde bulunmuyor. Bilhassa 2005 yılında ciddi bir daralma yaşayan balık avcılığı, henüz bu daralmanın etkilerini üzerinden atabilmiş değil.
Kültür balıkçılığının av balıkçılığının yerini alıyor olduğuna dair kimi işaretlerin oluşuyor olduğu gözleniyor. Bu durum, bilhassa levrekte göze çarpıyor. Balık çiftliklerinde levrek üretimi kırk bin ton seviyesine yaklaşırken, 2000 yılında bin 900 ton düzeyinde avlanan deniz levreği, 2006 yılında 490 tona kadar gerilemiş durumda.
Teşvik yerli yabancı ayırt etmiyor
Sektörü bu denli çekici kılan bir diğer faktör de devlet teşvikleri. Devlet tarafından yoğun biçimde teşvik sağlanan sektörde 2008 yılı için alabalık üreticilerine kilogram başına 65, çipura ve levrek üreticilerine ise kilogram başına 85 yeni kuruş teşvik verilmesi kararlaştırıldı. Bunların dışında yeni türlerin üretileceği çiftlikler için teşvik bedeli kilogram başına 1 YTL olarak belirlendi.
Devlet teşvikinin üretim sınırı yılda 2 bin ton ve kapasitesi daha büyük olan işletmeler de üretimlerinin 2 bin tonluk kısmı için teşvik alabiliyorlar. Dahası, devlet teşviklerinde yerli ve yabancı yatırımcı ayrımına bakılmıyor, dolayısıyla sektör bu açıdan da yabancı yatırımcı için büyük bir çekiciliğe sahip.