Kasım ayında sessiz sedasız yapılan bir değişiklikle, "kısa çalışma ödeneği" uygulamasından patronların daha kolay yararlanabilmesinin yolu açıldı. Kriz döneminde patronlar için seferberlik ilan eden hükümetin kısa çalışma ödeneğinde yaptığı bu değişikliğe ilişkin TKP Emek Merkezi bir açıklama yayımladı.
TKP Emek Merkezi tarafından yapılan açıklamada, kriz dönemlerinde patronlara yeni kaynaklar aktarıldığı ve bu kaynakların aktarılma mekanizmalarının çeşitlendirildiği vurgulandı. Sermayenin sınıfının ihtiyaçları için örgütlenmiş olan devletin, kriz dönemlerinde patronlar için seferberlik ilan ettiği ve “kısa çalışma ödeneği” uygulamasında değişikliğin bunun son örneği olduğu belirtildi.
PATRONLAR DAHA FAZLASINI İSTİYOR
Açıklamada, kısa çalışma ödeneğine bundan böyle işi bozulan her patron tarafından başvurulabileceği ve bu yolla patronların ücret ödeme yükümlülüğünden kurtulacağı saptaması yapıldı:
“Kısa çalışma ödeneği, şirketlerin genel, bölgesel ya da sektörel ekonomik krizi gerekçe göstererek haftalık çalışma süresini düşürdüğü veya faaliyetini kısmen ya da bütünüyle durdurduğu durumda, işçilere ödemesi gereken ücretin bir bölümünü işsizlik sigortası fonundan karşılaması olarak özetlenebilir. 2008-2009 krizinde birçok şirket bu yöntemle ücret yüklerinin önemli bir bölümünden kurtulmuştu. İçinden geçtiğimiz ekonomik kriz döneminde ise patronlar bu uygulamanın yaygınlaşmasını istiyordu. 9 Kasım 2018 tarihinde yapılan yeni düzenleme ile patronların isteği karşılandı. Yapılan değişiklik şirketlerin genel kriz dönemleri dışında da bu uygulamadan yararlanmasının önünü açıyor. Bundan sonra işi bozulan patron 'kısa çalışma yapacağım, ücretleri fondan ödeyin' diyebilir.”
SENDİKA VE İŞÇİNİN DE RAZI OLMASINI İSTİYORLAR
Yöntemin, işçilerin çıkarına gibi gösterildiği vurgulanan açıklamada, “Oysa patronların üzerindeki ücret yükü, belirli bir dönem ve koşullarla sınırlı da olsa İşsizlik Sigortası Fonu'na ödetilmektedir. Patron, borçlandırılmadığı için kriz ya da zorlayıcı nedenler ortadan kalktığında geri alınmamaktadır. Sistem, yalnızca patronların çıkarına kurgulanmıştır. Bedeli işçilere ödetilmektedir: kısa çalışma ödeneğinden yararlandırılan işçi işsiz kaldığında, yararlandırıldığı süre işsizlik ödeneği süresinden düşülmektedir. Daha açık deyişle; işsizlik fon bütçesinden patronlar adına ödenen paralar, işsiz kaldıklarında ödenen işsizlik ödeneğinden kesilmektedir” denilerek faturanın orta vadede yine işçilere çıkarıldığı ifade edildi.
Ancak patronları kollayarak işyerlerinin kapatılmasına alternatif oluşturduğu için işçilerin ve sendikaların da bu uygulamaya destek vermesi bekleniyor.
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNDE DEĞİŞİKLİK
TKP Emek Merkezi, 9 Kasım 2018 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan yönetmelik değişikliğiyle ödenekten yararlanma koşulları içerisine “dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlar” gibi muğlak ve tanımı genişleten bir ifadenin eklendiğini belirterek, yararlanma koşullarına sektörel ve bölgesel kriz gibi yeni unsurların getirildiğini ve böylelikle uygulamanın kapsamının genişletildiğini vurguladı.
Öte yandan değişiklikle, kısa çalışma ödeneğinden yararlanmak amacıyla yapılacak başvurularda somut nedenleri kanıtlayıcı belgeler eklenmesi kuralı kaldırıldı. Ayrıca, patronların yararlandırılma koşullarını taşıyıp taşımadığını inceleyecek müfettişlerin harcırahlarının da İşsizlik Sigortası Fonu bütçesinden karşılanması öngörüldü.
Büyük ölçüde işçilerin ödediği primlerle oluşan İşsizlik Sigorta Fonu'nun, kısa çalışma ödeneğinde yapılan bu değişiklikle daha fazla patron yağmasına açılması sağlandı. Artık patronlar daha sık ve yaygın bir şekilde kısa çalışma ödeneğine başvurabilecekler ve bu nedenle İşsizlik Sigorta Fonu'ndan daha fazla kaynak patronlara aktarılmış olacak.
TKP Emek Merkezi'nin ayrıntılı açıklamasının tamamına şu adresten ulaşılabilir: https://www.tkp.org.tr/tr/emek-merkezi