İşçi kadınlar için 'air max' yok, bayılana dek çalışmak var

Dünyanın en ünlü spor giyim markaları için üretim yapan Kamboçya fabrikalarında çalışan kadın işçiler, kötü çalışma koşullarına bağlı olarak sürekli olarak tekrar eden toplu baygınlıklar yaşıyorlar.

Dış Haberler

Spor giyim markalarına ait fabrikalarda günde 10 saat, kavurucu sıcaklıklarda çalışan kısa dönem sözleşmeli işçiler, kötü çalışma koşullarından ötürü sağlık sorunları yaşıyorlar. Ardı arkası kesilmeyen bu vakalar, sömürücü markalar tarafından “inceleme” altına alındı. 

Guardian'dan Karen McVeigh'in haberine göre, dünyanın en ünlü spor giyim markaları için üretim yapan Kamboçya fabrikalarında çalışan kadın işçiler, kötü çalışma koşullarına bağlı olarak sürekli olarak tekrar eden toplu baygınlıklar yaşıyorlar. 

3 GÜNDE 360 BAYGINLIK VAKASI

Geçtiğimiz yıl içerisinde, Nike, Puma, Asics ve VFC için üretim yapan fabrikalarda çalışan 500’den fazla işçi hastaneye kaldırıldı. En ciddilerinden bir tanesi, Kasım ayında arka arkaya 3 gün içinde yaşanan ve toplamda 360 işçinin güçten düşerek baygınlık geçirmesiyle sonuçlanan vakaydı. Ünlü markalar, çoğunluğunu kadın tekstil işçilerinin yaşadığı bu toplu baygınlık vakalarını doğruladı. 

Baygınlık geçiren kadın işçiler, haftada 6 gün 10 saat çalıştıklarını, bitkin düştüklerini ve aç hissettiklerini bildirdiler. 3 fabrikada, 37°C’ye kadar varan aşırı sıcaklıklar gözlemlendi. Kamboçya, sıcaklıklar aşırı derecede yükseldiği, işçilere ciddi zorluklar yaşattığı ve patronlar “en azından” havalandırma veya klima tesis etmek zorunda olduğu halde, sıcaklık konusunda herhangi bir sınırlandırma getirmiyor.

Sendikalara göre, bu fabrikalardan 3 tanesinde oldukça yaygın olan “kısa dönemlik sözleşme” durumu da ayrı bir stres ve bitkinlik kaynağı. 

Kamboçya’da asgari ücret aylık 120 sterlin iken, fabrikadan fabrikaya değişiklik gösteren bir biçimde, günlük 2 saatlik fazla mesai bunu 150-190 sterlin arasında değişen bir rakama ‘yükseltiyor’. Ücretler değişken fakat Asya’da bulunan bir işçi hakları oluşumu olan ASW’ye göre, ismi geçen ve bir çift ayakkabıyı 100 sterlinden aşağı pazarlamayan bu 4 fabrikadan hiçbiri, Kamboçya’da aylık 300 sterlin olarak belirlenen “geçim maaşı”nı ödemiyor.  

WRC isimli bir işçi hakları birliğinin Güneydoğu Asya sorumlusu Bent Gehrt, “Yeterli çalışma koşulları için doğru düzgün bir yatırım yok ve ‘geçim maaşı’na dair herhangi bir girişimde bulunmuyorlar” dedi. Gehrt ayrıca, “kısa dönemlik sözleşme”lerin iş güvensizliğinin temel kaynaklarından olduğunu ve bunun işçilerin fazla mesaiyi reddedememesi anlamına geldiğini belirterek, “İşçiler, ek mesaiye kalmadıklarında, sözleşmelerinin yenilenmeyeceğini söylüyorlar” dedi.

İŞÇİLER CAN, PATRONLAR 'GİTTİ POUNDLAR' DERDİNDE

Emekçiler bunları yaşarken, spor giyim “devleri” kaybettikleri poundlar için saç baş yoluyorlar. Kamboçya Tekstil Üreticileri Birliği’ne (GMA) göre, toplu bayılma vakaları, fabrikaların üretimini sekteye uğratırken, yüz binlerce poundluk zarara mal oluyor. “Ne acıdır ki”, Kamong Speu şehrinde bulunan ve Asics için ayakkabı üreten bir fabrika, üç gün içinde 360 işçi baygınlık geçirince, geçici süreliğine kapatılmak zorunda kalmış! 

CUMW temsilcisi Norn Sophea, sıcaklığın 37°C’ye ulaştığı daha sonra keşfedilen bir fabrikada çalışan bir kadın işçinin kriz geçirmesiyle bir toplu panik yaşandığını anlatırken: “Bazı bölümlerde, bölgeyi serinletmek için küçük havalandırmalar var. Fakat diğer havalandırmalar, sadece fabrikanın içindeki tozun tahliye edilmesi için tasarlanmış. Bu yüzden, inanılmaz bir sıcaklık oluyor” dedi. 

NIKE İŞÇİLERİ YANGINDAN ZOR KAÇTI, PUMA'DA 150 İŞÇİ BAYILDI

Nike için üretim yapan bir fabrikada çalışan işçiler, çıkan yangından kaçarken 28 işçinin baygınlık geçirdiği bir olayda ölümle burun buruna geldiler. Bir başka olayda ise, Puma için üretim yapan bir fabrikanın içi kalın bir duman tabakasıyla dolduğunda ciddi bir panik yaşandı.

Kamboçya’nın başkenti Punon Pen’in “varoşlarında” bulunan ve Puma için üretim yapan bir fabrikada, Mart ayında, kalın bir duman tabakasının fabrikanın içine dolmasıyla, 150 işçi baygınlık geçirdi. Olaydan sonra 2 saat boyunca baygın kalan 28 yaşındaki bir kadın işçi: “Patlama sesini duydum. Duman fabrikaya doldu. İşçiler korktu ve paniğe kapıldı. Dışarı çıkmak için kapıya koştum. Kilitliydi ama müdürün kapısına doğru koştum. Bir sürü işçi de arkamdan geldi. Diğerleri çıkmak için koşamadılar ve ardından bayılmaya başladıklarını duydum” diyerek olayları anlattı. 

Tüm bunlara rağmen, Puma, incelemeler sonucunda hiçbir patlama izine rastlanmadığını belirterek, dumana sebep olanın jeneratördeki bir arıza olduğunu ve işçilerin de yangın çıkışından çıktıklarını ekledi. 

Kötü havalandırma koşulları ve fabrikanın hem içi hem dışında bulunan kimyasallar berbat çalışma koşullarına tuz biber ekerken; bir de taşralarda çalışan işçiler, işe giderken kamyonlarda 2 saati bulan yorucu yolculuklara katlanmak zorunda kalıyorlar.

Kamboçya Ulusal Sosyal Güvenlik Fonu yöneticisi Cheav Bunrith, beslenme eğitimi programları ve kötü hissedenlere sağlanan ücretsiz tedavi sayesinde, 2015’te sayısı 1.800 olan bayılma vakalarının, 2016 yılında 1.600’e ‘gerilediğini’ söyledi. Bu “başarı”dan sarhoş olan yönetici, yine de fabrika koşullarının geliştirilebileceğini büyük bir “açık yüreklilikle” kabul ederek: “Soğutma ve havalandırma sistemlere fabrikanın büyüklüğüne uygun olarak ayarlanmalı ve güvenli elektrik sistemleri kurulmalı” dedi.