Özel istihdam bürolarına (ÖİB) geçici iş ilişkisi kurma, yani “işçi kiralama” yetkisi veren yönetmelik, 11 Ekim tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Bugün yürürlüğe giren ÖİB Yönetmeliği ile birlikte, ÖİB’ler aracılık faaliyetinin dışında işyerlerine işçi kiralayan “işçi simsarlığı” kurumları haline geldiler.
Buna göre, işçinin askerlik hizmeti halinde, mevsimlik tarım işlerinde, ev hizmetlerinde, işletmenin günlük işlerinden sayılmayan işlerinde, işletmenin üretiminin öngörülemeyen şekilde artması halinde, mevsimlik işler hariç dönemsellik arz eden iş artışları halinde kiralık işçi çalıştırabilecek.
İşçi sayısı 10 kişinin altında olan işyerleri 5 işçiye kadar, 10’un üzerinde işçi çalıştıran işyerlerinde yüzde 25 oranında kiralık işçi çalıştırılabilecek. Küçük işyerleri neredeyse kiralık işçiyle çalışacak. Büyük işletmelerde ise kadrolu işçiler üzerlerinde büyük bir baskı oluşacak.
NE KADAR SÜREYLE 'KİRALIK İŞÇİ' ÇALIŞTIRILABİLECEK?
Yasaya göre patronlar, askere giden işçinin yerine kiralık işçi çalıştırılıyorsa işçinin askerlik süresince, mevsimlik tarım işlerinde ve ev hizmetlerinde süre sınırı olmaksızın, işletmenin işlerinin öngörülemeyen artışı, asıl işin dışındaki işlerde ve iş sağlığı ve güvenliği bakımından acil olan işlerde ise en fazla 4 ay süreyle kiralık işçi çalıştırabilir.
İşyeri 8 ayı geçmemek üzere en fazla iki defa kiralık işçilik sözleşmesini yenileyebilir. Ayrıca, işverenler belirtilen sürenin sonunda aynı iş için 6 ay geçmedikçe yeniden kiralık işçi çalıştıramaz.
KİRALIK İŞÇİLİK İLİŞKİSİ NASIL KURULACAK?
Geçici iş ilişkisinde işverenler özel istihdam büroları olacak. ÖİB’ler aracılığıyla geçici iş ilişkisi, kiralık işçi ile iş sözleşmesi, kiralık işçi çalıştıran işveren ile de kiralık işçi sağlama sözleşmesi yapılarak yazılı olarak kurulacak. ÖİB hem işçi ile hem de patron ile sözleşme yapacak. Ancak işçi ile çalışacağı işteki patron arasında bir sözleşme olmayacak.
Ücret, sosyal haklar ve sigortayla ile ilgili sorumluluk ÖİB’de olacak. Kiralık işçi asıl patrondan değil, kendisini kiralayan ÖİB’den haklarını talep etmek durumunda kalacak.
Yasaya göre, ÖİB’ler kuruluş aşamasında brüt asgari ücret tutarının 20 katına denk gelen miktarda teminat göstermek zorunda. ÖİB’nin iflas etmesi ya da başka bir nedenden faaliyetine son vermesi durumunda işçilerin ücretlerini bu teminat tutarı karşılayabilecek mi, karşılamazsa ne olacak sorularının yanıtı ise bulunmuyor.
KİRALIK İŞÇİ ÇALIŞTIRILAMAYACAK HALLER NELER?
Toplu işçi çıkartılan işyerlerinde 8 ay süresince kiralık işçi çalıştırılamayacak. Kamu kurum ve kuruluşlarında ve yer altında maden çıkarılan işyerlerinde ise kiralık işçi çalıştırılamayacak.
Ayrıca bir özel istihdam bürosu kuruluş için gerekli olan teminatı şartının kaybedilmesi; 12 ay boyunca hiçbir işe yerleştirmeye aracılık gerçekleştirmemesi, işçi kiralayacağı işyerinden izin almadan kiralık işçilik faaliyeti yürütmesi halinde gerçekleşecek ve 3 yıl süre ile faaliyeti yasaklanacak.