İzmir'in Aliağa ilçesindeki TÜPRAŞ Rafinerisi’nde yaşanan ve 4 kişinin ölümüyle sonuçlanan patlama, Türkiye’de yaşanabilecek büyük endüstriyel kazalara dair mevzuatı yeniden gündeme getirdi.

TMMOB’a bağlı Çevre Mühendisleri Odası (ÇMO) Genel Başkanı Baran Bozoğlu, endüstriyel kazalara dair mevzuatın adı ve içeriği olmakla beraber Türkiye’de uygulamasının bulunmadığını söyledi. 

Bozoğlu, “Bu konuya dair düzenleme Türkiye’de Avrupa Birliğinden (AB) 28 yıl sonra 2010 yılında yönetmelik olarak yayımlandı ve iki yıl sonra yürürlüğe gireceği belirtildi. Ancak uygulanması gereken maddeler önce 2017, sonra da 2019 yılına ertelendi” dedi. 

Bozoğlu, “Sanayinin yoğun olduğu bölgelerde herhangi bir tesiste yaşanabilecek olası bir patlama, bu tesisteki tehlikeli kimyasal maddelerin havaya, suya ve toprağa yayılmasına neden olabilir. Bu maddeler bir kimyasal silah görevi görerek geniş kitleleri etkisi altına alabilir” diye konuştu. 

Aliağa Tüpraş Rafinerisinde bugün sabah saatlerinde boş ürün tankındaki bakım sırasında gaz sıkışmasının neden olduğu sanılan bir patlama meydana geldi. Olayda dört işçi öldü, biri ağır iki işçi de yaralandı. Patlama büyük endüstriyel kazalara dair mevzuatı ve alınması gereken önlemleri yeniden gündeme taşıdı. Çevre Mühendisleri Odası Genel Başkanı Bozoğlu, endüstriyel kazalara dair mevzuatın adı ve içeriği olmakla beraber Türkiye’de uygulamasının bulunmadığına dikkati çekti.

Bozoğlu konu hakkında şunları kaydetti:

“Tehlikeli kimyasalları kullanan, üreten veya depolayan tesislerde yaşanacak olası kazalara, felaketlere dair önlem alınması, riskin yönetilebilmesi ve kaza sonrası afetin yönetilebilmesi, kurumlar arası görev dağılımlarının netleştirilmesi adına Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik bulunuyor. Bu yönetmelik, AB’de kısaca SEVESO Direktifi olarak anılıyor.  Ülkemizde ise bu konuya dair düzenleme 18 Ağustos 2010 yılında yani AB`den 28 yıl sonra yönetmelik olarak yayımlandı ve 2 yıl sonra yürürlüğe gireceği belirtildi. Fakat daha sonra ertelendi. 30 Aralık 2013 yılında tekrar yayımlanarak uygulanması gereken maddeler bu kez de önce 2017, sonra da 2019 yıllına ertelendi.

Oysa facia yaşanmadan önlem alınması mümkün. Bu konu literatürde ‘proses güvenliği’ veya ‘risk yönetimi’ olarak adlandırılıyor, ‘afet yönetimi’ ise risk yönetiminin ardından olası kaza sonrasında önem kazanıyor. Yaşanan olası faciaların ardından afet yönetimi sağlıklı, hızlı, çözüm odaklı, koordineli bir biçimde yapılabilmeli. Yönetmelik kapsamında tesislerin, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ve Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının (AFAD) sorumluluğu bulunuyor.”

"KOCAELİ, İSTANBUL, İZMİR TEHLİKE ALTINDA"

Bozoğlu, konu hakkında şöyle konuştu:

“Özellikle sanayinin yoğun olduğu bölgelerde herhangi bir tesiste yaşanabilecek olası bir kaza, patlama, bu tesisteki tehlikeli kimyasal maddelerin havaya, suya ve toprağa yayılmasına neden olabilir. Bu maddeler, bir kimyasal silah görevi görerek geniş kitleleri etkisi altına alabilir. Öte yandan bir tesiste yaşanabilecek bir kazanın, çeperindeki tesislerde, konutlarda ne gibi ‘domino etkileri’ yaratabileceği de çok önemli. Örneğin benzer bir sorun 1999’da yaşadığımız büyük Marmara depreminde ortaya çıkmış ve sanayi tesislerinde çıkan yangınlar nedeniyle çevre kirliliği ve halk sağlığı sorunları oluşmuştu. Yangın riski nedeniyle evler boşaltılmak zorunda kalınmıştı. Kocaeli, Trakya Bölgesi, İstanbul, İzmir ve tehlikeli madde depolayan tesislerin olduğu tüm kentler tehlike altında. SEVESO yönetmeliği, bu perspektifle ele alınmalı ve ertelemeler kaldırılarak acilen çalışmalar başlatılmalı. Bu eksiklikler giderilmeden özellikle Kocaeli bölgesinde kesinlikle yeni sanayi alanları oluşturulmamalı, kapasite artışlarına izin verilmemeli.”

ERTELENEN YÖNETMELİK MADDELERİ

Mevcut yönetmelikte olmasına rağmen uygulaması ertelenen maddeler şöyle:

-Tesislerin tehlike risklerini azaltmaları koşulu

-AFAD’ın olası kazalara dair ne gibi önlemler alacağını, neler yapması gerektiğini içeren "Harici Acil Durum Planı" hazırlama şartı