Ya vergisi yüksek ya da kaçak

Akaryakıt dağıtım şirketleri ve bayiler artan petrol fiyatları karşısında rekabeti düzenleyememekten şikayetçi. Sektörün temel derdi kâr marjının daralması. Bunun için de vergi indirimini savunan şirketler, koşulların kaçakçılığı teşvik ettiğini gizlemiyor.

soL (HABER MERKEZİ) Akaryakıt fiyatlarına ilişkin tartışmalar vergi indirimini gündeme getirdi. Petrol fiyatlarındaki artış karşısında rekabet koşullarını düzenlemekte zorlanan petrol dağıtım şirketleri akaryakıttan toplanan vergilere göz dikti. Önemli oranlarda akaryakıtın kaçak yollarla Türkiye'ye girdiği bilinirken, petrol piyasası sektörü temsilcileri, akaryakıt ürünlerindeki yüksek vergiler nedeniyle düşük kar marjlarıyla satış yaptıklarını, bunun da rekabet gücünü azalttığını iddia ediyor.

Rekabet Kurumu, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'na (EPDK) bir yazı göndererek, akaryakıt sektöründe uygulanan fiyatların çok yüksek olduğunu, bunun sektörde rekabetin sağlanmamasından kaynaklandığını bildirdi. Sektörün fırsat karları elde ettiğini kaydeden Rekabet Kurumu, EPDK'dan sektöre ilişkin yasayı değiştirmesini, yüksek akaryakıt fiyatlarına neden olan sistemi yeniden düzenlemesini ve yeni rafineri başvurularını karara bağlamasını istedi.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Başkanı Hasan Köktaş, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, kurşunsuz benzinde yüzde 58-60 civarında vergi bulunduğuna işaret ederken, dağıtıcı ve bayinin geriye kalan yüzde 42'lik kısıtlı bir bölüm içerisinde rekabet etmek zorunda olduğunu söylemişti. Köktaş, dünya petrol fiyatlarına müdahale edemediklerini, en azından iç pazarda oluşan fiyatların bileşenlerine müdahale edebileceklerine değindi ve bunun bir aracının da vergiler olduğunu savundu. Köktaş, açıklamasında politika değişikliğinin gerekliliği üzerinde durdu.

AB örneği ile hareket ediyorlar
Shell Türkiye Genel Müdürü Canan Ediboğlu, Rekabet Kurumu'nun akaryakıt sektörünün fırsat karları elde ederek fiyatları yüksek tuttuğu yönündeki çalışması ile ilgili olarak, fiyatlar belirlenirken tüm Akdeniz ülkeleri için referans olan İtalya'nın örnek alındığını, Türkiye'de fiyatların vergiler nedeniyle yüksek olduğunu savundu.

Avrupa Komisyonunun Haziran 2008 tarihli verilerinden derlediği bilgilere göre, AB ülkelerinde tüketicinin 1 litre benzine ödediği rakamın ortalama yüzde 54,8'i vergi ve harç yoluyla devletlerin kasasına giriyor. Türkiye'de ise vergi ve harç oranı yüzde 59,7'yi buluyor.

TÜPRAŞ da suçlu
Petrol Ürünleri İşverenler Sendikası (PÜİS) Başkanı Muhsin Alkan, yüksek vergiler nedeniyle sektörde tam bir rekabetin yaşanamadığını ileri sürdü. Akaryakıt fiyatlarının yüzde 50-60'ının vergi olduğunu, bunun yanı sıra dağıtıcı payı, TÜPRAŞ'ın karı gibi unsurlar da çıkarıldığı zaman yüzde 5-6 kar marjı kaldığını kaydeden Alkan, ''Yüzde 5-6 karla bayi asıl kar yapsın, nasıl rekabet yapsın. Zaten rekabetin en büyüğünü bayi promosyonda yapıyor, bunun dışında rekabet yapacak bir kar marjımız kalmıyor''diye konuştu.

Yüksek vergi kaçağı teşvik ediyor
Türkiye Akaryakıt Bayileri Petrol ve Gaz Şirketleri İşveren Sendikası (TABGİS) Başkanı Atıf Ketenci ise yüksek vergilerin rekabet için önemli bir tahribat yaptığını, piyasa yapısını bozduğunu ve kaçak akaryakıtı teşvik ettiğini söyledi. Piyasanın açık ve şeffaf olabilmesi için TÜPRAŞ'ın ana dağıtım şirketlerine yaptığı satış rakamlarının da bilinmesi gerektiğini kaydeden Ketenci, ''TÜPRAŞ'ın ana dağıtım şirketlerine yaptığı satış maalesef piyasalar tarafından ve bayiler tarafından bilinmemektedir. TÜPRAŞ unu 'müşterimle kendi aramdaki ilişkidir, gizlidir' gerekçesiyle açıklamamaktadır. Bunu da 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununa aykırı buluyoruz''dedi.

BP Türkiye Genel Müdürü Türkiye temsilcisi Tahir Uysal, yıllardır yüksek vergilerin akaryakıt kaçakçılığını teşvik ettiğini söylediklerini, fakat vergilerin olduğu yerde kaldığını söyledi. Uysal, ''Aslında piyasada çok ciddi bir rekabet var, neredeyse karlılık bile kalmadı. Pompa fiyatları arasında fiyat farkı az, fakat Avrupa pazarında da fiyat farkları birkaç sent. Fakat rekabet promosyonlarla çok ciddi şekilde yapılmaktadır. Belki bunu EPDK'ya daha iyi anlatmamız gerekiyor'' diye konuştu.