soL( HABER MERKEZİ ) Özelleştirme Yüksek Kurulu tarafından özelleştirme kapsamına alınan Türkiye Şeker Fabrikaları'na (TÜRKŞEKER) Hazine'nin verdiği desteğin çekilmesi, fabrikaları zor durumda bırakıyor. Ekim 2007'de 24 ay içinde özelleştirilmesi kararı verilen şeker fabrikalarının görev zararlarının artık Hazine tarafından karşılanmadığı bildiriliyor. TÜRKŞEKER, geçen yılı 3 milyon 74 bin YTL kar ile kapatırken, görev zararı önceden olduğu gibi Hazine'ce karşılansaydı, şirket, 131,9 milyon YTL kar açıklayacaktı.
Şekerli mamul ihracatçılarını desteklemek için dünya fiyatlarından verilen şeker, Türkiye Şeker Fabrikaları'nın (TÜRKŞEKER) ''karının" azalmasına yol açıyor. Dünyada şekerin fiyatı 400-450 dolar civarında seyrederken, ucuz şeker, şeker kamışından elde ediliyor. Türkiye'de şeker pancarından elde edilen şekerin ortalama fiyatı ise daha yüksek. Aradaki farkın Hazine tarafından karşılanmaması durumu ise üreticileri zora sokuyor. İhracatçılara dünya fiyatından şeker verilmesi, ihracatta rekabet gücünün artırılması yanında, ihtiyacın yurt içinden sağlanarak şeker stoklarının eritilmesi ve pancar şekeri üretiminin devamı açısından da önem taşıyor.
Hazine özelleştirme kararının ardından çekildi
Hazine'nin desteği çekilince şekerli mamul ihracatçılarına, ihracatta rekabet gücü kazandırmak amacıyla, dahilde işleme rejimi (DİR) kapsamında, yurt içinde dünya fiyatlarından şeker alma imkanı sağlanırken, önceki yıllarda, şeker fabrikalarının söz konusu ihracatçılara dünya fiyatlarından verdiği şekere ilişkin fiyat farkı, görev zararı olarak hazine tarafından karşılanıyordu. Şeker fabrikalarının özelleştirme kapsamına alınmasından sonra bu uygulamanın kaldırıldığı ve bir şekilde özelleştirilme sürecine hız verildiği görülüyor.
2004 yılından itibaren DİR kapsamında ihracatçılara verilen şekerden kaynaklanan zarar, Hazine tarafından karşılanmıyor. Ancak, ihracatçıların desteklenmesi amacıyla, DİR kapsamında dünya fiyatlarından şeker sağlanması uygulaması sürdürülüyor. Yüksek Planlama Kurulu (YPK) Kararları doğrultusunda, bu fiyat farkı, şeker fabrikaları tarafından karşılanmaya başlanırken, uygulama, şirketin karını düşürüyor.
Fiyat farkı devlet tarafından karşılanmadığı için özel şeker fabrikaları şekerli mamul ihracatçılarına düşük fiyattan şeker vermiyor. Yılda dahilde işleme rejimi (DİR) kapsamında ortalama 130-140 bin ton şeker kullanılıyor. Bunun tamamı kamu şeker fabrikaları tarafından karşılanıyor. Buna göre, şeker fabrikalarının yurt içi piyasaya ortalama tonu bin 300-bin 400 dolara sattığı şeker, imalatçı ihracatçılara ortalama 400 dolardan veriliyor.
TÜRKŞEKER, geçen yılı, 3 milyon 74 bin YTL dönem karı ile kapattı. Ancak şirket, ihracatın desteklenmesi amacıyla, DİR kapsamında satılan şekerden 108 milyon 503 bin ihracat kaydıyla satılan şekerden de 20 milyon 349 bin YTL olmak üzere toplam 128 milyon 852 bin YTL zarar etti. Zarar, 2003 yılında olduğu gibi Hazine tarafından karşılanmış olsaydı, TÜRKŞEKER, geçen yıl 131 milyon 926 bin YTL kar açıklayacaktı.