Özlem Başarır - soL

Nijerya’da bir İslam Devleti kurmak için savaşan Boko Haram’ın 2009’dan bu yana düzenlediği silahlı saldırılarda tahmini 3 bin 700 kişi hayatını kaybetti. Örgüt bugüne kadar okulları, kiliseleri, camileri ve pazarları hedef alan çok sayıda saldırı düzenledi ancak örgütün öncelikli hedefi polis merkezleri ve askeri tesisler gibi devlet kurumları oldu. Örgütün saldırıları özellikle bu yıl Mayıs ayında büyük bir artış gösterdi, öyle ki Nijerya hükümeti üç eyalette olağanüstü hal ilan ederek bu gruba karşı askeri bir operasyon başlattı.

Ordu, son haftalarda yaptığı açıklamalarda Boko Haram’la mücadelede önemli bir ilerleme kaydettiğini iddia ediyor ancak Boko Haram’ın saldırıları sürüyor. Boko Haram son olarak geçen hafta düzenlenen üniversite saldırısıyla gündeme geldi. Ülkenin kuzey doğusundaki Yobe eyaletinde bulunan devlete ait bir ziraat üniversitesine düzenlenen saldırıda çoğu öğrenci 50 kişi uykusunda öldürüldü. Boko Haram iki hafta önce Borno eyaletinde düzenlediği bir başka saldırıda 87 kişiyi öldürmüştü. Eylül ayı başlarında Borno eyaletinde Boko Haram militanlarınca düzenlenen bir başka saldırıda da çoğu sivil 70 kişi öldürülmüştü.

2002’de Maiduguri’de kurulan Boko Haram’ın liderliği ve üyeleri hakkında çok az şey biliniyor. Önceleri tabanını güçlendirmek ve İslami okulları yaygınlaştırmak için uğraşan örgüt, 2009’da lideri Muhammed Yusuf’un gözaltında öldürülmesinin ardından polislere yönelik intikam saldırılarına başladı. 2010’dan bu yana ise saldırılar giderek daha fazla yoğunlaştı ve 15 Mayıs 2013’te Devlet Başkanı Goodluck Jonathan’u üç eyalette olağanüstü hal ilan etmeye zorladı.

Örgütün amacı, Nijerya’yı şeriat kanunlarıyla yönetilen bir ülke haline getirmek. Boko Haram, Türkçe’de “Batılı tarzda eğitim haram” anlamına geliyor. Örgütün faaliyetlerinin merkezinde de Batı eğitimi yer alıyor.

Batı eğitiminin İslami öğretiye ters olduğunu savunan örgütün hedefinde okullar sık sık yer alıyor. Bu nedenle ülkede binlerce aile çocuklarını Batı okullarına göndermeye korkuyor. Bu sayede örgüt, çocukların Batılı okullardan alındığı ve bu okulların kapanmak zorunda kaldığı bir ortam yaratmayı başarıyor.

Boko Haram, kiliseler gibi Hıristiyan kurumları sık sık hedef almasına rağmen, örgütün saldırılarında ölenlerin büyük bir kısmını Müslümanlar oluşturuyor. Bunun nedeni ise örgütün güçlü olduğu ve eylemlerini yoğunlaştırdığı kuzeyde Müslümanların ağırlıkta olması.

Boko Haram saldırıları ülkede büyük bir göçe de neden oluyor. Boko Haram’ın saldılarından kaçan binlerce kişi Kamerun ve Nijer gibi komşu ülkelere kaçıyor. BM, yalnızca Kamerun’da 8 bin sığınmacı olduğunu tahmin ediyor, yerel örgütler gerçek sığınmacı sayısının 20 bine yaklaştığını söylüyor.

Türkiye ve Somali’den Eş Şebab işbirliği
Somali Başbakanı Abdi Ferah Şerdun önceki gün yayımlanan bir röportajda, ülkesinin Türkiye’yle terörle mücadele konusunda işbirliğini geliştireceğini duyurdu. Ülkesi sık sık El Kaide bağlantılı Eş Şebab örgütünün saldırılarına maruz kalan Şerdun, “Buradan ilk kez söylüyorum: Güvenlik ve terörle mücadele konusunda işbirliğimizi geliştireceğiz. Resmi imzalar henüz atılmadı ancak sözlü bir anlaşmaya vardık. Türkiye bize terörizm konusunda eğitim ve destek sağlayacak” dedi.

Ancak Türkiye’nin Somali’de mücadele etme sözü verdiği El Kaide bağlantılı militanları, Suriye’de desteklediği biliniyor.

Eş Şebab, Temuz ayında Mogadişu’daki Türkiye Büyükelçiliği’ne de saldırı düzenlemişti. El Kaide bağlantılı örgüt, saldırıyı, Türkiye’nin Somali’ye olan desteğinden rahatsız olduğu için düzenlediğini açıklamıştı. Eş Şebab son olarak Kenya’nın başkenti Nairobi’de bir alışveriş merkezine düzenlediği ve 70’ten fazla sivilin hayatını kaybettiği saldırıyla gündeme gelmişti.