İki gün sürecek NATO Liderler Zirvesi, bugün Brüksel'de başladı. NATO Devlet ve Hükümet Başkanları Toplantısı'nın ilk kez bu yıl NATO'nun yeni karargah binasında yapılacağı belirtildi.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin ilk cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'a, katıldığı ilk uluslararası zirvede Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Genelkurmay Başkanı Yaşar Güler eşlik ediyor.
TRUMP: ALMANYA RUSYA'NIN KONTROLÜNDE
Beyaz Saray ve Avrupa başkentleri arasında bir süredir devam eden bütçe gerilimi, NATO zirvesinden yaklaşık bir ay önce ABD tarafından yeniden gündeme getirilmişti.
NATO üyesi ülkelerin, anlaşmalara göre, savunma harcamalarını Gayri Safi Yurtiçi Hasılaları'nın (GSYH) yüzde 2'si düzeyine çıkarmaları gerekiyor. Ancak 28 NATO üyesi ülkeden yalnızca 5'i (ABD, İngiltere, Polonya, Estonya, Yunanistan) bu hedefe ulaşmış durumda.
Daha yoldayken Twitter'dan "Avrupa'nın bütçe hedefinin çok altında olmasına" ilişkin sert mesajlar paylaşan ABD Başkanı Donald Trump, Brüksel'e iner inmez beklenen tartışmayı başlattı.
Basına konuşan Trump, Almanya'yı, "Rusya'ya petrol ve doğalgaz için milyarlar ödediğini ancak GSYH'sinin sadece yüzde 1'den biraz fazlasını savunmaya harcadığını söyleyerek eleştirdi.
Bu durumun, Almanya'nın tamamen Rusya tarafından kontrol edilmesi anlamına geldiğini öne süren Trump, şu ifadeleri kullandı:
"Rusya'ya karşı gardımızı kaldırmamız gerekiyor ancak Almanya gidip her yıl Rusya'ya milyarlarca ve milyarlarca dolar ödüyor.
Almanya tamamen Rusya tarafından kontrol ediliyor çünkü enerjisinin yüzde 60-70 arasında bir kısmını Rusya'dan ve yeni bir boru hattından almayı planlıyor.
Bütün bunlara ek olarak Almanya sadece GSYH'sinin yüzde 1'inin biraz üzerinde (savunma) harcama yapıyor, ABD ise yüzde 4,2 düzeyinde. Dolayısıyla ben bunun da doğru olmadığını düşünüyorum."
MERKEL: KARARLARIMIZDA BAĞIMSIZIZ
Alman Başbakan Merkel'in Trump'ın bu sözlerine yanıtı gecikmedi. "Politikalarımızı bağımsız bir şekilde belirliyoruz" diyen Merkel, Alman Demokratik Cumhuriyeti'ni kast ederek, "Şahsen ben Almanya'nın bir kısmının Sovyetler Birliği tarafından kontrol edildiği dönemleri yaşadım" iddiasında bulundu.
"Bugün Federal Almanya Cumhuriyeti'nde, özgürlükte, birleştiğimiz için çok mutluyum. Çünkü böylece kendi bağımsız politikalarımızı belirleyebiliyor, kendi bağımsız kararlarımızı alabiliyoruz" diyen Merkel, sözlerini şu şekilde sürdürdük.
"Almanya NATO için çok şey yapıyor. Almanya NATO'nun en büyük ikinci askeri birlik sağlayıcısı, askeri kapasitemizin en büyük kısmı NATO'ya sunulmuş durumda ve bugüne kadar Afganistan'da ciddi bir angajman içerisinde olduk. Bunda aynı zamanda ABD'nin çıkarlarını savunduk"
TRUMP'IN TEHDİTLERİ İŞE YARADI
ABD Başkanı Trump'ın, diplomasi kurallarına aykırı bulunan ve tepki çeken açıklamaları, ortaya karikatür bir görüntü çıkarıyor.
Ancak durum hiç de gülünüp geçilecek gibi değil, çünkü Trump'ın tehditleri işe yaramış gözüküyor.
Brüksel'deki NATO Karargahı'nın önünde sabah saatlerinde yaptığı açıklamaların ardından, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ile kahvaltı yapan Trump, burada da Almanya'ya dönük sert eleştirilerini yineledi. İkili toplantının ardından gazetecilerin sorularını yanıtlayan Stoltenberg, Trump'ı eleştirmekten kaçınarak, ABD Başkanı'nın "doğrudan iletişim kurduğunu" ve "açık sözlü" davrandığını belirtti.
Trump'ın pozisyonunu anladığını ifade eden Stoltenberg, "Evet, NATO’da masraflar adil bir şekilde dağıtılmıyor. Şunu anlıyorum, ABD Kanada ve Avrupa Birliği’nin daha fazla harcamasını istiyor. Ama bu zaten olmaya başladı ve ABD buna güvenebilir" açıklamasında bulundu.
"Transatlantik ticari bağ zayıfladı ama transatlantik savunma bağı güçlendi" yorumunu yapan Stoltenberg, "2014’te sadece üç üye GSYH’sinin yüzde 2’si savunma harcamalarına ayırırken bu yıl bu sayı sekize çıkacak" diye ekledi.
İNGİLTERE'DEN TRUMP'A JEST
İngiltere Başbakanı Theresa May, Afganistan’da bulunan İngiliz askeri güçlerinin sayısını arttırarak binin üzerine çıkarmaya karar verdiklerini duyurdu.
Her yıl Gayri Safi Yurtiçi Hasılalarının (GYSH) yüzde 2'sini NATO bütçelerine ayırmaları istenen üye ülkelere, bu kurala uymaları çağrısında da bulunan May, Afganistan'da kurulan çok uluslu askeri birliğe 440 asker daha yollayacaklarını ifade etti.
May, NATO’nun "hayati öneme" sahip olduğunu vurgulayarak İngiltere'nin üzerine düşen harcamaları yerine getirdiğini ve dünyanın dört bir yanındaki askeri operasyonlara son teknolojiye sahip kapasiteleri ile destek vereceklerini ilan etti.
Afganistan'da bin 100 askerden oluşan birliğini 4 yıl önce çeken İngiltere, Taliban’a karşı savaştıklarınıöne sürerek ülkede 13 yıl boyunca askeri varlık göstermişti.
---GÜNCELLEME 17.45---
TRUMP VE MERKEL GÖRÜŞTÜ
Bugün sabah saatlerinde basına yaptıkları açıklamalarda birbirini eleştiren Almanya Başbakanı Merkel ve ABD Başkanı Trump ikili görüşme gerçekleştirdi.
NATO zirvesinin ilk gün programının sonlanmasıyla ikili görüşme gerçekleştiren liderler, daha sonra basına "dostluk" mesajı veren kısa açıklamalarda bulundu.
Trump, "Askeri harcamalara ilişkin harika bir toplantı ve tartışma yapıyoruz, ticaret hakkında konuşuyoruz. Başbakan (Merkel) ile çok çok iyi bir ilişkimiz var. Almanya ile müthiş bir ilişkimiz var. Müthiş bir başarı elde ettiniz ve sizi kutluyorum. Müthiş başarı. Ve inanıyorum ki ticaretimiz artacak ve daha pek çok başka şey artacak. Ama önümüzdeki birkaç ayda neler olacağını göreceğiz" diye konuştu.
Merkel ise Trump'la görüşmesine ilişkin, "Şunu söylememe izin verin; buradaki fikir alışverişi olanağı beni gerçekten çok memnun etti. Göç sorunu ve ayrıca ticari ilişkilerimizin geleceği gibi ekonomik gelişmeler hakkında fikir alışverişi yapma olanağı bulduk. Aynı zamanda, Başkan'ın gelecek ziyaretlerine kısaca değindik. Bu tip görüşmeleri yapmak çok önemli çünkü, ne de olsa, biz ortağız ve biz iyi ortaklarız. Ve işbirliğini gelecekte de sürdürmeyi istiyoruz" açıklamasında bulundu.
