Syriza döneminde ABD ve İsrail politikası: Yakın askeri işbirliği, yeni üsler…

Yunanistan hükümeti, son yıllarda ABD ve İsrail'le askeri işbirliğini artırırken, yapılan askeri tatbikatlarla bölgedeki saldırılar için teknik destek sağlanıyor. ABD'ye yeni askeri üsler kurmasını teklif eden Yunanistan, Akdeniz'de birlikte doğalgaz çalışması yürüttüğü İsrail'e de Suriye hava savunmasını aşması konusunda yardımcı oluyor.

Tulga Buğra Işık

Yunanistan’da Syriza’nın iktidara geldiği 2015 yılından beri Yunanistan-ABD ilişkilerinde yeni bir döneme girildi. Bu yeni dönemde Yunanistan’ın ABD ve İsrail’le askeri işbirliği giderek artarken, peş peşe tatbikatlarla bölgede yeni bir eksen oluşturuldu. Yunanistan hükümeti, ABD’nin ülkede yeni askeri üsler kurmasına onay verirken, İsrail’in bölgede etkinliğini artıracak adımlar atıldı. Türkiye-ABD ilişkilerinin inişli çıkışlı seyri, Yunanistan'ın bölgede daha fazla rol kapma çabalarına uygun bir zemin hazırladığı yorumlarını yapanlar da var.

‘ORTAK DEĞERLERİMİZ VAR’

ABD ile Yunanistan hükümeti arasındaki temas son yıllarda giderek artarken, ABD Başkanı Donald Trump'la geçtiğimiz yıl görüşen Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras, “İlişkileri geliştirmek için harika bir an” diye konuştu.

Seçimlerden önce Trump’ı eleştirdiği hatırlatılan Çipras, “Ortak değerlerimiz var” diyerek, “Demokrasi ve özgürlük değerlerinin Yunanistan’da doğduğunu unutmayın, bunlar Amerikan kültürüne ve Amerikan geleneğine geçmiş değerlerdir. Şimdi bu geleneği Trump sürdürüyor” ifadelerini konuştu.

Çipras, Trump ile görüşmesinin ardından ABD ile ilişkiler konusunda “Çok iyimser” olduğunu söyledi.

GİRİT’E ABD ASKERİ ÜSSÜ TEKLİFİ

Yunanistan yönetiminin Girit’te ABD’ye yeni bir üs vermesi geçtiğimiz yıldan beri gündemde. ABD Genelkurmay Başkanı Joseph Dunford, Yunanistan ile temaslarının ardından kendilerine Kerpe ve Girit adasında yeni üsler kurulmasının teklif edildiğini açıklamıştı.

Dunford, Yunanistan temaslarında ülkede ABD askeri varlığının artırılması ve yeni tatbikatlar konusunda uzlaşıldığını ifade etmişti. Yunanistan basını, ilişkilerin gelişmesini ABD-Türkiye geriliminin sonucu olarak da yorumladı. Bu teze göre Syriza hükümeti, Türkiye ile sorun yaşayan ABD’ye alternatif sunmak istiyor.

1,5 MİLYAR DOLARLIK F-16 ANLAŞMASI

Trump yönetiminin NATO ülkelerine yönelik “askeri harcamaları artırma” talebine de uyan Yunanistan hükümeti, ABD ile 1,5 milyar dolarlık F-16 anlaşmasına imza attı. Bu anlaşmanın kemer sıkma politikaları sürerken yapılması dikkat çekti.

ABD Savunma Bakanı Jim Mattis, Yunanistan Savunma Bakanı Panos Kammenos ile bu ay yaptığı görüşmede Yunanistan’ı “harika” ve “güvenilir” bir müttefik olarak niteleyerek, Yunanistan ile imzalanan silah anlaşmasını övdü.

Yunanistan gazetesi Ekathimerini ise Mattis’in açıklamasının Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki doğalgaz arama faaliyetlerini başlatacağı açıklaması sırasında yapıldığına dikkat çekerek, ABD’li enerji şirketi ExxonMobil’in Kıbrıs’ta yıl sonuna kadar doğalgaz çıkartma faaliyetine başlayacağını hatırlattı.

ABD TİCARET BAKANI: ABD YUNANİSTAN’I DESTEKLEMEK İSTİYOR

Yakın dönemde Yunanistan’ı ziyaret eden bir başka ABD’li yetkili, ABD Ticaret Bakanı Wilbur Ross oldu. Ekonomi konusunda temaslarda bulunan Ross, “ABD Yunanistan’ı ve ekonomisini desteklemek istiyor” ifadelerini kullandı.

Ross’un ziyareti sırasında konuşan Çipras, bu ziyaretin “Önemli bir sembolik ve ekonomik mesaj gönderdiğini” ve “İki ülke arasındaki tarihsel ilişkilerin önemine işaret ettiğini” söyledi.

İSRAİL’LE YAKINLAŞMA: AKDENİZ ‘BARIŞ DENİZİ’ OLACAK

ABD ile temasları artıran Yunanistan hükümeti, aynı dönemde İsrail’le de yakınlaşmaya girdi. İsrail’le ilişkilerde doğalgaz önemli bir unsur olurken, Çipras Doğu Akdeniz Boru Hattı’nın İsrail-Yunanistan-Kıbrıs işbirliğinin sembolü olduğunu ifade etti.

Yunanistan, Kıbrıs ve İsrail arasında yapılan üçlü zirvelerle bölgede enerji paylaşımı konusunda yeni bir eksen oluşturuldu. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, “Büyük bir ittifak kuruyoruz” diye konuşurken, Yunanistan Başbakanı bu ittifak ile birlikte Akdeniz’in “barış denizi” olacağını öne sürdü.

İSRAİL’LE ‘KUVVETLER STATÜSÜ’ ANLAŞMASI

İsrail, daha önce yalnızca ABD ile yaptığı “kuvvetler statüsü” anlaşmasını Syriza döneminde Yunanistan ile de imzaladı. Bu anlaşmayla iki ülke birbirlerinin askeri kuvvetlerini barındırmayı kabul etmiş oldu.

Bölgede birlikte doğalgaz faaliyeti sürdüren Yunanistan, İsrail ve Mısır 2015 yılında ortak askeri tatbikat kararı almıştı. Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi dönemindeki Mısır-İsrail yakınlaşmasıyla birlikte başlayan bu deniz ve hava tatbikatlarıyla, Yunanistan-İsrail-Mısır askeri ittifakı oluştu.

İSRAİL’E SURİYE KONUSUNDA ‘S-300’ DESTEĞİ

Yunanistan hükümeti, geçtiğimiz yıllarda elindeki S-300 hava savunma sistemini askeri tatbikatlara dahil ederek, İsrail’in bu sistemi aşabilmesi için eğitim verdi. İsrail böylece sistemi henüz Suriye’ye verilmeden test etme fırsatı oldu.

Yapılan askeri tatbikatlarda S-300 sisteminin nasıl “kör edilebileceği” de öğretildi. Yunanistan hükümeti Suriye’ye karşı hava harekatlarına doğrudan katılmasa da, İsrail’in hava savunmasını aşmasına yardımcı olmuş oldu.

İsrail’in Suriye’deki hava saldırıları ABD için de önem taşıyor. ABD doğrudan İran hedeflerine saldırı düzenlemezken, İsrail yönetimi Suriye’de İran askeri varlığına izin vermeyeceğini söyleyerek Suriye içerisindeki İran hedeflerini vuruyor.