Makedonya’da öğrenci eylemleri büyüyor

Makedonya’da iktidar partisinin yükseköğretimde gerçekleştirmek istediği reformlarla üniversiteler üzerindeki hakimiyetini artırmaya çalışması ülkede tepki yarattı.

soL - Makedonya

Makedonya’da iktidar partisi VMRO-DMPNE'nin (Vnatrešna makedonska revolucionerna organizacija – Demokratska partija za makedonsko nacionalno edinstvo / İç Makedonya Devrimci Örgütü – Makedonya Ulusal Birliği Demokratik Partisi), yükseköğretimde gerçekleştirmek istediği reformlar ve üniversiteler üzerindeki hakimiyetini artırmaya çalışması ülkede büyük ölçekte tepkilerin oluşmasına yol açtı.

Eğitim ve Bilim Bakanlığı’nın önerdiği ve Başbakan Nikola Gruevski’nin de desteklediği ekstern (dışarıdan notlandırma) sınavını ilk olarak 17 Kasım’da protesto eden öğrenciler dün yine sokağa çıktı.

 Üsküp’te düzenlenen öğrenci yürüyüşü, Makedonya tarihinde eşi benzerine az rastlanan ölçekte bir kitleselliğe sahip iktidar karşıtı yürüyüşlerden biri olarak görülüyor. Yaklaşık 10.000 öğrencinin katıldığı yürüyüş, Üsküp’teki Kiril ve Metodi Üniversitesi’nden başlayıp meclisten geçerek hükümet binasında son buldu ve iktidara güçlü bir mesaj verilmiş oldu.

Makedonya Eğitim ve Bilim Bakanı Abdülhakim Ademi’nin öğrencilerin bilgisini test etmeyi ve kaliteyi yükseltme amacıyla ortaya attığı, fakat bu amaçtan ziyade üniversiteye devam edebilmeyi 2. sınıfın sonunda ve diploma alma şartını da 4. sınıfın sonunda yapılacak olan sınavlara bağlayan öneriyi hükümet partisi VMRO-DPMNE destekliyor. Bu sınavların üniversitedeki öğretim üyeleri tarafından yapılmayarak, özel olarak görevlendirilmiş yetkililer tarafından yapılması öngörülüyor. İktidar partisi bunu her ne kadar akademide yaygın olan rüşvet ile ders geçmenin önüne geçecek bir adım olarak sunsa da, arka planda farklı amaçların yattığı baskın görüşler arasında. Sınav komisyonlarına iktidar yanlısı kişilerin atanarak, bu kanun değişikliğinin esas olarak muhalif öğrencilerin sesini kısmaya yönelik bir tehdit aracı olarak kullanılacağı düşünülüyor.

ÖNCEKİ EYLEMLER
İlk olarak 17 Kasım Uluslararası Öğrenci Günü’nde önerinin yasalaşmaması için Aziz Kiril ve Metodi Üniversitesi’nde toplanan öğrenciler önce meclise ardından da Eğitim ve Bilim Bakanlığı’na yürüyerek taleplerini dile getirmişlerdi. Ardından hükümet tarafından açıklama yapılmış, yapılacak reformların üniversiteye şu an devam etmekte olan öğrencileri etkilemeyeceği ve gelecek nesillerle ilgili reformlar olduğu açıklanmıştı. Yapılan bu açıklama tatmin edici olmaktan uzak kalarak, tepkilerin büyümesinin önüne geçememişti.

Önerinin hala gündemde olması sebebiyle öğrenciler bugün Üsküp ve Manastır şehirlerinde sokağa çakarak taleplerini tekrar dile getirdiler. Yürüyüşe lise öğrencileri, akademisyenler, öğrenci velileri de yoğun destek gösterdiler. “Adalet yoksa huzur da yok”, “Düşünüyorum, demek ki fişlendim” ve “Sadece öğrenciyiz” yazılı pankartlar taşıyan ve bu sloganları atan öğrenciler önerinin geri çekilmesi ve sorunlarının çözülmesini talep ettiler. 

HÜKMET MEDYASININ KAMPANYASI TUTMADI
10 Aralık’ta yeni bir yürüyüşün yapılacağının ilan edilmesi üzerine, iktidar koalisyonunda panik havası oluşmuştu. Sızan bazı bilgilere göre, lise müdürlerine öğrencilerin eyleme gitmemesi yönünde talimat gönderildi.

Diğer bir yandan resmi devlet kanalı Makedonya Radyo Televizyonu ve hükümet yanlısı medya kuruluşlarının karalama kampanyalarına başlamaları yoğun tepki gördü.

Yandaş medya kuruluşlarının öğrencileri fişleme girişimlerine yönelik öğrenciler bu kuruluşlarının duvarlarına “Biz de sizi fişliyoruz” yazılamaları yaptılar.

Dünkü yürüyüşte de, hükümet yanlısı medya hedef tahtasına oturtuldu.

NEOLİBERAL VE MUHAFAZAKAR BİR PARTİ OLARAK VMRO-DPMNE
İktidar partisi VMRO-DPMNE, koalisyon iktidarının merkezinde duran parti. Göreve geldiğinden beri özellikle kendine muhalif kurumlar üzerinde uyguladığı baskı ve tasfiye politikaları, kamu üzerinde mutlak kontrol sağlama çabalarının büyük ölçüde başarılı olması ülkede yaşanan huzursuzluğun boyutlarını artırdı.

Bu politikalar aynı zamanda Yugoslavya döneminde elde edilen kamusal kazanımların, Yugoslavya sonrası başlayan karşı devrim hamlelerinin günümüzdeki karşılığı olarak görülüyor.

VMRO DPMNE iktidarı, Avrupa Birliği yanlısı muhafazakar bir parti olarak biliniyor. VMRO-DPMNE, son yıllardaki AKP ile yakın ilişkileri ile de dikkat çekiyor.