Küba’da kadınlar toplumsal yaşamın belkemiği

Küba’da sosyalizmin 60’ıncı yılında kadınların toplumsal ve ekonomik hayata katılım oranı gurur verici. Yine de 8 Mart vesilesiyle kongresini toplayan Kübalı Kadınlar Federasyonu, daha iyi hale getirilebilecek noktalara işaret ediyor.

soL - Dış Haberler

 

Küba Devrimi’nin ardından kurulan Kübalı Kadınlar Federasyonu (FMC), Çarşamba günü başlattığı ulusal kongresini bugün, 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nde tamamlayacak. Bu yılki kongrenin ana sorusu, emek gücüne katılımda cinsiyet eşitliği verilerinin nasıl korunup daha da ileri taşınabileceği ve kadınların bütünlüklü bir gelişiminin nasıl sağlanabileceği.

Küba, halihazırda emek gücü ve toplumsal yaşama kadınların katılımı konusunda iyi verilere sahip:

- Küba ulusal meclisindeki milletvekillerinin yüzde 53,22’si kadın. Bu oran, Küba’yı meclisteki kadın vekil oranında dünyanın en yüksek ikinci oranına sahip ülke yapıyor. En yüksek orana sahip olan ülke, yüzde 61,3’le Ruanda.

- Küba’nın kolektif önderlik mekanizması olan Devlet Konseyi üyelerinin yüzde 48,4’ü kadın.

- Küba hükümetinde 8 bakan, 42 bakan yardımcısı kadın var. Bunlar sırasıyla yüzde 35,6 ve yüzde 38’e tekabül ediyor.

- Adanın toplam işgücünün yüzde 37’si kadın.

- Küba’daki yüksek öğrenim mezunlarının yüzde 60,5’i kadın.

- Küba’daki teknik ve profesyonel meslek sahiplerinin yüzde 67,2’si kadın.

- Küba’daki sivil devlet memurlarının yüzde 49’u kadın.

- Küba’daki yöneticilerin yüzde 48,6’sı kadın.

- Küba’daki üniversite öğretim üyeleri, öğretmenler ve bilim insanlarının yüzde 81,9’u kadın.

- Küba’daki savcılar ve hakimlerin yüzde 75’i kadın.

- Adadaki kadın işçilerin yüzde 83’ü lise veya yüksek öğrenim mezunu.

Kongrede söz alan FMC İkinci Sekreteri Arelys Santana, “Kadınların katılımı giderek daha da dikkat çekici hale geliyor çünkü ada ekonomisinin çeşitli sektörlerine kadınların katılım sayıları giderek artıyor. Diğer ülkelerin gerçekliğiyle aramızda ciddi bir farklılık olduğunu görüyoruz” tespitinde bulundu.

Mayabeque ilinin Santa Cruz del Norte ilçesi, Küba’nın önemli sanayi bölgelerinden biri, zira ülkede üretilen enerjinin beşte biri burada üretiliyor. Santa Cruz delegesi Miriela Hoyos, kadınların mesleki formasyonlarının her bir kadının kişisel iradesine bırakılmaması gerektiğini, kadınların ülkenin öncelikli sektörlerine katılım oranlarını artırmak üzere planlı bir stratejinin şart olduğunu belirtti.

“Eğer ilgili kurumlar kadınları mesleki beceri edinme süreçlerinde yönlendirmezse, mühendislik, tarım uzmanlığı, mekanik, termoenerji gibi alanlara ilgi duymaları zor… ve bu alanlar, daha fazla kadın katılımına muhtaç alanlar.”

Santa Cruz’da bunu sağlamak için Kübalı Kadınlar Federasyonu, kimi örgütlenmelere gidiyor ve kadınlarla yerelliklerde tartışmalar yürütüyor. Hoyos, bu deneyimin başka yerlerde de yapılacağı görüşünde.

Bir diğer delege, Guantánamo’daki bir tarım kooperatifinden gelen bir köylü olan Magalis Rodríguez, Kadın Federasyonu’yla Tarım Kooperatifleri Birliği’nin ortak yürüttüğü çalışma tugayları çalışması sayesinde son yıllarda kendi illerinde tarımda çalışan kadın sayısında önemli artış olduğu örneğini verdi.

Camagüey delegesi Anielka Fernandez’se, bu noktadaki sıkıntılardan birinin kreş eksikliği olduğuna işaret etti. Küba’da her yerellikte kreş var, fakat bunların bir kısmı tam gün değil, yarım gün hizmet verebiliyor. Bu durum kadınların iş yaşamına katılımını kısıtlıyor.

Kübalı Kadınlar Federasyonu (FMC), 4 milyon 200 binin üzerinde üye sayısıyla, 11 milyonluk adanın en büyük kitle örgütlerinden biri. Küba’daki siyasi yaşam, devlet kurumlarının kendi mekanizmalarının yanı sıra, ülkenin kitle örgütlerinin tüm karar alma ve uygulama süreçlerine dahlinin üzerinde yükseliyor.

FMC Genel Sekreteri Teresa Amarelle Boué, kongrede yaptığı konuşmada, özellikle taban örgütlenmelerine ve gençleri örgütleme çalışmalarına vurgu yaptı. Amarelle, bu noktada gençler arasındaki çalışmanın hem kazanım hem de eksikliklerine işaret eden bir örnek verdi: 2016’da yapılan Ulusal Cinsiyet Eşitliği Anketi.

Söz konusu ankete, yüzde 28’i 15 ila 29 yaş arasında olan 20 bin Kübalı katılmıştı. Amarelle, “Her ne kadar ankete katılanların çoğunluğu adada ayrımcılık olmadığını söylese de, hatta yüzde 74’ü her bireyin cinsel yönelimine saygı gösterilmesi gerektiğini belirtse de, ankete katılanların yalnızca yarısı eşcinsel evliliklerini kabul ettiğini belirtmişti” dedi.

Küba, geçen Haziran ayında Anayasa değişikliği sürecine girmiş, ilk hazırlanan taslakta eşcinsel evliliklerinin yasallaşması da yer almıştı. Ancak Ağustos-Kasım ayları arasında 9 milyondan fazla Kübalı’nın katılımıyla yürütülen tartışmalarda bu maddeye gelen itirazlar sonucunda Meclis, eşcinsel evliliği başlığını Anayasal bir konu olmaktan çıkarıp, daha sonra özel bir yasa değişikliğiyle düzenlemeye karar vermişti.

Anayasa taslağının son hali 24 Şubat’ta oylandı. Seçmenlerin yüzde 90,15’inin oy kullandığı referandumda yüzde 85,85 oranında “evet” oyu çıkmasıyla birlikte yeni Anayasa kabul edildi.