Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti'ne (KDHC) yönelik kara propaganda, bu hafta yeni bir boyuta geçti.
Her şey, Associated Press (AP) fotoğrafçısı Wong Maye-E ve AP Pyongyang Büro Şefi Eric Talmadge'ın aylık rutin olarak yaptıkları Pyongyang gezisi sırasında bir hayvanat bahçesini ziyaret etmeleriyle başladı.
KDHC hakkındaki efsanelerin bir bölümünü yıkan bu bilgi, TIME dergisinde verildi. Batı basının (ve tabii Türk medyasında) çıkan haberlere göre, KDHC kimsenin girip çıkamadığı, içeriden çok zor bilgi alınan bir ülke. Ama görülüyor ki, ünlü ajanslardan AP burada bir büroya sahip; ayrıca AP çalışanları ayda 1 kere, on gün boyunca Kore'de yaşananları görmeye, fotoğraf ve görüntü almaya gidiyor.
Her gün binlerce kişinin ziyaret ettiği hayvanat bahçesine giden Wong ve Talmadge, burada Azalea (Korecedeki takma adı "Dallae") isimli 19 yaşındaki bir şempanze ile karşılaşıyorlar.
Şempanze Dallae, kendi sigarasını kendi yakıyor ve o sigarayı "tüttürüyordu." İddiaya göre günde bir paket sigara içen Dallae'nin bu görüntüsü, Wong'un çektiği kareyle birlikte ölümsüzleşti.
Ölümsüzleşti ve bu fotoğrafın etrafında küçük çaplı bir kıyamet kopartıldı.
Önce, hayvan hakları savuncusu olarak bilinen PETA Başkanı Ingrid Newkirk, TIME'a bir açıklama yaptı ve "İnsanların eğlencesi için bir şempanzeyi bilerek tütün bağımlısı hâline getirmek çok zalimce" dedi.
Hayvanat bahçelerinin artık şempanzelerle çay partilerinin, fillere binmenin ve kaplanlarla fotoğraf çektirmenin "uygunsuz" ve "mütecaviz" olduğunu anlamaya başladığını savunan Newkirk, "Şimdi sormamız gereken soru vahşi hayvanları hapsetmeli miyiz?" dedi.
Daha sonra PETA Asya da devreye girdi ve Twitter hesabından, "Kuzey Kore'deki hayvanat bahçesi, insanları eğlendirmek için şempanzeyi günde 20 sigara içmeye zorluyor" paylaşımında bulundu.
Ancak PETA'nın ısrarla üzerinde durduğu, ancak doğruluğu konusunda şüphelerin bulunduğu şey şuydu: Dallae'yi sigara içmesi için zorluyorlar mıydı?
AP fotoğrafçısı Wong Maye-E'nin TIME'a yaptığı açıklama var. Wong bu açıklamada gördüğü sahneyi anlatıyor. Fotoğrafçının anlatımı şu:
Dallae ile ziyaretçileri birbirinden ayıran bir hendek var. Hendeğin beri yanındaki ziyaretçiler, öbür taraftaki Dallae'ye bağırarak "komut" veriyorlar.
19 yaşındaki dişi şempanze, kalabalığa küçük gösteriler yapıyor. Örneğin burnuna dokunuyor, sonra eğiliyor ve insanları selamlıyor. Ayrıca dans figürleri de sergileyebiliyor.
Daha sonra, şempanzenin eğitmeni olduğu söylenen kişi, kalabalıktan sigara ve ateş istiyor. Sigarasını yaktıktan sonra ise Dallae, ateşi gerisin geri eğitmenine fırlatıyor.
Wong'a göre bu bir rutine benziyor ve "eğlencenin bir parçası." Ona göre sigara içme rutini, onun "şarkı söyleme ve dans etme" numarasının da bir parçası. Hayvanat bahçesi yöneticileri, şempanzenin sigara dumanını "içine çekmediğini" de savunuyorlar.
Fotoğrafçı şöyle devam ediyor:
Kimsenin incindiğini görmedim. İnsanları, o [Dallae] sigarasını üflemeye ve yeni sigarasını bir öncekiyle yakmaya başlamasıyla eğleniyor görünüyorlar ve keyifle gülüyorlardı. Bazıları telefonlarıyla fotoğraf. bazıları da video çekiyorlardı. Çoğu, bir şempanzenin sigara içiyor olmasından hayrete düşmüş görünüyordu.
Hayvanlarla bu şekilde "eğlenilmesinin" etik olmadığı açık. Ancak fotoğrafçı ortada bir "zorlama" olduğundan bahsetmiyor.
Maymunsu hayvan türlerinin sigara alışkanlığına (evet, alışkanlık!) dair bilimse araştırmalar mevcut. Örneğin makak (rhesus monkey) türü maymunlarda, "gönüllü içiciliğe" dair bir araştrmaya ulaşılabiliyor.
Bunun yanı sıra, daha önce Çin ve Endonezya'da da sigara içen hayvanlar haberlere konu olmuştu.