Brezilya’nın sağcı devlet başkanı Jair Bolsonaro, 1 Ocak itibariyle başladığı görevinden itibaren tartışma yaratacak kararlara imza attı. Amazon yerlilerini ve eşcinselleri hedef almaktan çekinmeyen Bolsonaro, Brezilya topraklarının yüzde 13’ünü oluşturan Amazon yerlilerinin koruması altındaki toprakların tarım şirketlerinin kullanımına açılmasını sağlayan ve ormanların yok edilmesinin de önünü açan kanunla, yerlilerin Amazon’daki toprakları hakkında karar verme yetkisini tarım tekellerinin kontrolündeki Tarım Bakanlığı’na verdi. Yemin töreni esnasında yaptığı konuşmada sosyalizmden kurtulacağız ifadelerini kullanan Bolsonaro, göreve gelir gelmez sözleşme ile çalışan 300 solcu memuru da işten çıkardı. Gözünü şimdi emekli maaşlarına diken Bolsonaro, yine çok tartışma yaratacak kararlara imza atmaya hazırlanıyor.
BÜTÇE AÇIĞI EMEKLİDEN KESİLENLERLE KAPATILACAK
Citywire’da yer alan haber, Bolsonaro’nun ülkenin emeklilik sisteminde düzenleme yaparak, 10 yıl içinde 287 milyar dolar tasarruf edeceğini iddia ediyor. Emeklilik sistemi için verilecek tekliflerden birinin de çalışanların bireysel tasarruf hesabında maaşlarının bir kısmını ayırmalarını gerektirecek bir tasarruf sistemi olduğu öngörülüyor. Fonların, kamu ve özel kuruluşlar tarafından yönetilerek, yerel düzenleyiciler tarafından onaylanacağı belirtiliyor. Bu çerçevenin, işçiler ve işverenler tarafından ödenen vergilerle finanse edilen mevcut modelin kademeli olarak yerini alacağı ve hükümetin de herhangi bir boşluğu dolduracak şekilde devreye girebileceği kaydedildi. Yapılan hesaba göre, bu teklif uygulanırsa yeni sistem ülkenin yaklaşık 100 milyar dolar açığını kapatacak.
Bolsonaro’nun emeklilik yaşını değiştirerek kadınlar için 62, erkekler için 65’e taşıyacağı kaydedildi. Teklif anayasada değişiklik yaratacağı için, önce iki özel komisyon tarafından gözden geçirildikten sonra senatoya gönderilecek. Teklifin, altı özel emeklilik fonunun yerel işçilerin bireysel emeklilik tasarruflarını yönettiği Şili'nin emeklilik sistemini çağrıştırdığı kaydediliyor.
TASARIYA SERMAYEDEN TAM DESTEK
Aralık 2018’de görevini tamamlayan eski devlet başkanı Michel Temer, sistemi yaklaşık iki yıl boyunca değiştirmeye çalıştı, fakat yolsuzluk iddialarını takip eden süreçte yeterli yasal desteği alamadı. Sermaye çevrelerinde Bolsonaro’nun planının yatırımcılar tarafından yakından takibe alınacağı ve bütçe açığının kapatılması ve Brezilya’nın gelişimi için Bolsonaro’ya güvenin tam olduğu vurgulanıyor. Emperyalist çevreler yayın organlarında övgüler sıralamaya başladı bile. Citywire sayfasında Daniela Sirtori Cortina imzasıyla hazırlanan yazıda ilk olarak Şili’de uygulanan bu sistemin, Latin Amerika ülkeleri için rol model olacağı vurgulansa da, uygulama pek çok Latin Amerika ülkesinde tepkiyle karşılanmış, emekli maaşların yeterli olmadığı gerekçesiyle protestolar düzenlenmişti.
The Economist’te yer alan habere göre, Bolsonaro’nun başarısının ülkenin durağan ekonomisini yeniden canlandırabilmesine bağlı olduğu ifade edildi. Suç ve yolsuzluk karşıtı söylemleriyle geçtiğimiz Ekim ayında seçilen Bolsonaro’nun ekonomiye getireceği çözüm önerisi konusunda The Economist sayfalarında yer verilen beklenti şu biçimde: ülkenin eski “cömert” emekli aylığı sisteminin bütçeye bindirdiği yükten kurtularak Başkan yatırımcılara güven verecek. Hükümetin şimdiye kadar GSYH’nin yüzde 12’sini emekli maaşlara harcadığı belirtilerek, bu oranın zengin OECD ülkelerinde yüzde 8 olduğu vurgulandı.
20 Şubat’ta Kongre’de emeklilik harcamalarının kontrol altına alınması için anayasa değişikliği taslağı sunan Bolsonaro, ardından çıktığı televizyon programında bu reform ile tarihin değişeceğini ifade etti. Bolsonaro’nun emeklilik konusunda karışık sinyaller gönderdiği biliniyor. Henüz kongre üyesi iken, önceki başkan Michel Temer'in desteklediği emekli aylığı reform planına karşı çıkmıştı. Seçimden sonra, Temer’in planını tekrar eleştiren Bolsonaro, “Brezilya’yı, yaşlıları öldürerek kurtaramayız” ifadelerini kullanmıştı.
Bolsonaro’nun, yeni düzenleme için yatırım bankeri ve yeni ekonomi bakanı olarak Paulo Guedes’ten umutlu olduğunu belirttiği kaydedildi. Ekonomi hakkında çok az bilgisi olduğunu itiraf eden Bolsonaro, Guedes’i tam teşekküllü benzin istasyonu anlamına gelen “Posto Ipiranga” olarak adlandırıyor.