Wikileaks'in yayınladığı belgelere ilk tepkiler

Wikileaks, uzun süredir merakla beklenen ABD Dışişleri Bakanlığı'na ait belgeleri dün gece yayımladı. Bomba etkisi yaratan gizli belgelere yönelik dünyadan ilk tepkiler de gelmeye başladı.

İsveç Dışişleri Bakanı Carl Bildt, Wikileaks internet sitesinde gizli Amerikan diplomatik yazışmalarının yayımlanmasına tepki göstererek, belgelerin yayınlanmasıyla birlikte dünyada diplomasinin de tehlikeye gireceğini söyledi. Belgelerin yayımlanmasının ardından İsveç radyosuna konuşan Bildt, bu şekilde dünyanın daha az güvenilir hale geleceğini savundu.

ABD gün içinde açıklama yapacak
ABD Dışişleri Bakanı Hilary Clinton'ın Wikileaks belgeleri hakkında Türkiye saatiyle 17.15'te bir konuşma yapacağı açıklandı.

İtalyan gazetelerinde Başbakan Silvio Berlusconi’nin bu sabah hükümet yetkililerinin kendine Wikileaks belgeleriyle ilgili yaptığı açıklamaların ardından, kahkaha attığı ve alaycı bir şekilde belgelerin “şüphesiz doğru bilgileri” verdiğini söylediği belirtildi.

AKP inanmak istemiyor
Başbakan Erdoğan, 3. AB-Afrika Zirvesi için bir gün gecikmeyle Libya'ya gitmeden önce havaalanında düzenlediği basın toplantısında dün açıklanan Wikileaks belgeleriyle ilgili kısa bir değerlendirme yaptı. Erdoğan, "Site önce eteklerindeki döksün, sonra ne kadar ciddi olduğuna bakarız" dedi.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Wikileaks internet sitesinde açıklanan belgelerle ilgili olarak, gazetecilere yaptığı açıklamada, “Şu an ortalık toz duman, bunun yatışması lazım” dedi. Yıldız, Erciyes Üniversitesi'nin akademik yıl açılış törenine katılmak üzere geldiği Sabancı Kültür Sitesi önünde gazetecilerin sorularını cevaplandıran Yıldız, şunları söyledi:

"Bildiğiniz gibi 250 bin adet belgeden bahsediliyor. Bunların 9-10 bin tanesi de Türkiye ile ilgili deniliyor. Şu anda ortalık toz duman, bunun yatışması lazım. Belgelerin tamamını görelim. Benimle de alakalı cümlelerimin olduğunu orada görüyoruz. Diğer bakan arkadaşların da aynı şekilde var ama böyle parça bölük açıklama yapmanın doğru olmadığını düşünüyorum. Hepsini hep beraber kucaklayıcı, ne kadar aslı var ne kadar aslı yok bunları görmemiz lazım. Toz dumanın dinmesini bekleyelim."

Avusturya soruşturma başlattı
Avustralya Adalet Bakanı Robert McClelland, polisin, Wikileaks’in yayımladığı belgelerin hukuku ihlal edip etmediği konusunda soruşturma başlattığını söyledi. McClelland ayrıca, ABD’nin Wikileaks’in kurucusu Julian Assange’ın Avustralya pasaportunun iptal edilmesi konusundaki talebi hakkında bilgi sahibi olmadığını ifade etti.

Associated Press’in haberine göre, Irak Dışişleri Bakanı Hoşyer Zebari, uluslararası alanda sızıntıyı kınayan isimler arasına katıldı. Zebari, konuyla ilgili detaylı açıklama yapmaktan kaçındı, ancak sızıntının “faydasız ve zamansız” olduğunu söyledi.

ABD - Afganistan ilişkileri ile iyice gerilecek
Belgelerin Washington’la Afganistan’da Karzai hükümeti arasındaki ilişkileri daha da germesi bekleniyor. New York Times önümüzdeki günlerde yayımlanacak belgelerin ABD’nin Afganistan rejimindeki yolsuzluklarla ilgili şüphelerinin detaylarını vermesi bekleniyor. ABD’nin Afganistan Büyükelçisi Karl Eikenberry tepkiyi önlemek için bir mesaj yayımladı.

Birleşmiş Milletler, ABD’nin, BM’nin Genel Sekreteri Ban Ki-mun dahil üst düzey yöneticileri hakkında ajanlık yapmasını talep ettiği yönündeki belgelere cevap verdi. BM sözcüsü Ferhan Hak, Guardian’a yaptığı dikkatle hazırlanmış üç maddelik açıklamada, ABD’ye BM’nin dokunulmaz olduğunu hatırlattı.

Dünya basınından ilk tepkiler...
Wikileaks'in paylaştığı belgeler, ABD'nin son dönemde yurtdışında ve Birleşmiş Milletler'de bulunan diplomatlarına daha fazla istihbarat toplama görevi verdiğine işaret ediyor.

Guardian
ABD elçiliklerinin iç yazışmaları küresel diplomatik krize neden oldu ABD bugün elçiliklerinin kendi içindeki 250 binden fazla iç yazışmasının medyaya sızmasının ardından dünya çapında bir diplomatik krizin içine çekildi.

Birçoğunun “gizli” olarak nitelendirilen belgelerde, Arap liderler özel olarak İran'a bir hava saldırısı düzenlenmesi için kulis yapıyor.
Belgelerde ayrıca, ABD'li yetkililere BM'nin üst düzey görevlileri hakkında casusluk yapmaları talimatı veriliyor.

Daily Telegraph
Wikileaks: ABD Mahmud Ahmedinejad'ı Hitler olarak adlandırıyor Wikileaks tarafından yayımlanan ABD belgelerinde Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad “Hitler”, Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy ise “çıplak imparator” olarak adlandırılıyor.

New York Times
Belgeler ABD eski Başkanı George W. Bush ve halefi Barack Obama'nın İran'ın üstesinden gelmek için gösterdiği çabaları ve Obama'nın daha sert yaptırımlar için nasıl deste sağladığını anlatıyor.
Belgelerde, Çin'in İran'a olan enerji bağımlılığından kurtulması için Suudi Arabistan'ın Pekin'e düzenli olarak petrol sağlamasını amaçlayan bir ABD planından da söz ediliyor.

Jerusalem Post
Barak: Dünyanın kaderi İran'ın durdurulmasına bağlı Wikileaks'in yayımladığı belgelerde İsrail Savunma Bakanı Ehud Barak'ın barış süreci ve İran'ın nükleer hırsları konusundaki görüşleri de yer alıyor.
ABD'nin Tel Aviv Büyükelçiliği'nden gönderilen 2 Haziran 2009 tarihli bir belgeye göre, Barak, “İran ve Kuzey Kore'nin önünü kesmek için hiçbir opsiyonun masadan kaldırılmaması gerektiğini”söylüyor.
Barak ayrıca, ABD ve İsrail'in İran konusunda aynı istihbaratı paylaştığı ancak edindikleri bilgiyi farklı analiz ettiklerini söyledi.
Barak'a göre, ABD, İran'ı “suçluluğu ispatlanana kadar masum” olduğunu düşünüyor, oysa “bölgenin ve dünyanın kaderi İran'ın nükleer silah elde etmesini engellemekten geçiyor.”

Haaretz
Barak'tan “İran'a saldırı 2010 yılı içinde yapılmalı” uyarısı ABD hükümetine ait 2009 tarihli bir iç yazışmada, Savunma Bakanı Ehud Barak'ın İsrail'i ziyaret eden Amerikan yetkililere, İran'ın nükleer tesislerine yönelik bir saldırının 2010 yılı sonuna kadar uygulanabilirliği olduğunu, ancak bu tarihten sonra ortaya konacak herhangi bir askeri çözümün sonuçlarının kabul edilemeyecek derecede hasarlara neden olabileceğini söylüyor.

Der Spiegel
ABD Dışişleri Bakanlığı'na ait 251 bin gizli belge Washington'ın dünya üzerindeki etkisini nasıl korumaya çalıştığını gösteriyor.
Yayımlanan belgelere göre, ABD'nin eski Berlin Büyükelçisi William Timken Dışişleri Bakanlığı'na yaptığı bildirimde, iki ülke arasındaki ilişkilerinde bir gelişme olduğunu ancak Almanya Başbakanı Angela Merkel'in ilişkilerin daha da ileriye gitmesi için gerekli olan cesur adımları atamadağını belirtiyor.

(soL -Haber Merkezi)