Hürriyet'ten Zeynep Gürcanlı'nın haberine göre, Türkiye'ye sığınan Suriyeli sayısının 65 binin üzerine geçmesi üzerine, hükümet Suriyeli sığınmacılara "sınırın 0 noktasında yardım yapılması" konusunda karar verdi. Karar, "tampon bölgeden önce son adım" olarak nitelendiriliyor.
Açıklama, Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı'ndan (AFAD) geldi. AFAD açıklamasında, "Suriye’nin kuzeyinde son dönemde yoğunlaşan şiddet nedeniyle bu bölgelere insani yardım ulaştırılmasında yaşanan güçlükler göz önüne alınarak, uluslararası hukuka uygun olarak, Başbakanlık AFAD’ın koordinasyonunda ülkemizce Suriye sınırının sıfır noktasında insani yardım dağıtımı uygulanmasına başlanmıştır. Bu konuda Hükümetimizce Birleşmiş Milletler’e, ayrıca, Türk Kızılayı tarafından da muhataplarına bilgi verilmiştir" denildi.
Peki bu ne anlama geliyor?
'Henüz' Türk vatandaşları sınırı geçemeyecek
Dışişleri yetkililerinin Hürriyet'e verdiği bilgiye göre, "0 noktasında yardım" çerçevesinde Türk yardım görevlileri sınırı geçmeyecek. Ancak yardımlar, sınırın öteki tarafındaki Suriyelilere kapılardan, dikenli teller üzerinden iletilecek.
Türkiye, yaklaşık bir yıl önce bir kez daha benzer bir yardımda bulunmuştu. Geçen yılın yaz başında Suriye'de çatışma endişesi yaşayan büyük bir sığınmacı grubu Türkiye sınırına kadar gelmiş, bir süre sınır bölgesinde beklemiş, ancak yaşadıkları kentlerde çatışma çıkmadığını anlayınca, evlerine geri dönmüştü. Türkiye'ye geçmeyen bu kişiler, sınır bölgesinde bekledikleri süre içinde yiyecek ve içecek gibi yaşamsal ihtiyaçlarını karşılayamadıklarından, Türk görevliler o dönemde alınan bir kararla yine tam 0 noktasında, sınırın öte tarafına, dikenli teller üzerinden sığınmacılara yardım ulaştırmışlardı. Ancak o dönemde bu "acil gelişen" bir durum karşısında alınan tek seferlik bir karardı.
AFAD'ın yaptığı açıklama ise, Türk hükümetinin sınırın 0 noktasında Suriyeli sığınmacılara yardım konusunu artık "sürekli, Suriye'de durum düzelene kadar uygulanacak bir süreç" olduğunu gösteriyor. Nitekim bu yüzden de, "tampon bölge öncesinde atılabilecek son adım" olarak nitelendiriliyor.
BM'ye bilgi verildi çünkü...
AFAD'ın açıklamasında, konuyla ilgili olarak BM'ye bilgi verildiği de vurgulandı. Dışişleri'ne göre, bu bilgilendirmeye de Türkiye'nin "uluslararası hukuka uyduğunun altı çizilmek" için ihtiyaç duyuldu.
Çünkü uluslararası hukuk uyarınca, bir ülkeye insani yardım ancak o ülkenin resmi makamlarının onayı ile ve o ülkede faaliyet gösteren Kızılay/Kızılhaç gibi yardım kuruluşlarıyla "birlikte ve koordinasyon içinde" yapılabiliyor.
Ancak Suriye'de yaşanan durum nedeniyle, Şam hükümetinden böyle bir yardım izni almak için Ankara'nın imkanı yok. Suriye'deki Kızılay gibi resmi yardım kuruluşları da çalışır durumda değil. Bu nedenle, Türk Kızılay'nın Suriye'deki muhattapları ile "birlikte çalışmasının" imkanı da bulunmuyor.
Bu nedenle Türkiye, doğrudan BM'ye "niyetini bildirerek", 0 noktasından Suriye topraklarına, Türk görevlileri geçirmeden yardım ulaştırıyor.
Tampon bölge de BM şartına göre kurulur
"0 noktasındaki yardım" uygulaması çerçevesinde toplanan yardımların, sınırın birkaç noktasına Kızılay ve diğer yardım kuruluşu görevlileri tarafından ulaştırılacak .Oralarda da, sınırın karşı tarafına, kimi zaman dikenli teller üzerinden ya da altından, orada bulunan Suriyelilere teslim edilecek. Türk görevliler sadece yardımın teslimini yapacak, ancak Suriye topraklarına giremeyeceklerinden dağıtımına hiç karışmayacak.
Hükümet yetkilileri, Suriye'de durumun giderek kötüleştiğini, Türkiye'nin ise sığınmacı kabul sınırına ulaştığına dikkat çekiyorlar .Hürriyet'e konuşan bir yetkili, "kamplar doldu. Şimdi okullar da doldu. Daha fazla sığınmacı kabul etmemiz, hele de çok büyük gruplar halinde gelirlerse, mümkün görünmüyor. O yüzden bu tip yöntemleri devreye sokuyoruz" dedi.
Bir sonraki aşama, sığınmacılara Suriye içinde yardım ulaştırılması sözkonusu olunca ise, yani tampon bölge durumunda ise, Türkiye yine BM ile iletişim halinde hareket edecek. Suriye içinde Suriyelilere yardım ulaştırılması konusu sözkonusu olduğunda ise BM şartı'ın 51. maddesi devreye sokulacak. tampon bölge kurulması halinde, bu bölgeye Türk resmi görevlilerinin de geçişi sağlanarak, yardım sığınmacılara ulaştırılıp, dağıtılacak. BM Şartı'nın 51. maddesi olağanüstü hallerde, özellikle üye bir ülkenin sınırına doğru yoğun hareket olduğu takdirde, o ülkenin "nefs-i müdafa" kapsamında, BM güvenlik Konseyi kararı olmadan, tehdidin geldiği ülkeye müdahele etmesine izin veriyor.