Küba’da işçi sağlığı ve iş güvenliği

Akif Akalın

Blog: Sınıfın Sağlığı

“Semaşko’nun 'işçilerin sağlığı işçilerin elinde olmalıdır' ilkesini izleyen Küba’da, sendikalar iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemek üzere işçi sağlığı ve iş güvenliği gözetimi ve eğitim çalışmalarını doğrudan üstlenmişler”.

Sovyetler Birliği’nin çözülmesinden sonra işçiler ve emekçiler için giderek bir “cehennem” halini almaya başlayan gezegenimizde, milyonlarca işçi özelleştirmeler ve enformel istihdamla karakterli, haksız ve ahlaksız bir küresel ekonomik sistem altında eziliyor. Küresel ölçekte işçilerin onda dokuzu özel sektörde çalışıyor, onda altısı enformel sektörde istihdam ediliyor. Bugün dünyada her on işçiden yalnızca ikisi bir sosyal güvenlik şemsiyesi altında. Kölelik hortladı. Dünyada en az 35 milyon insanın köle olarak çalıştırıldığı söyleniyor. En az 20 milyon çocuk hayatta kalabilmek için çalışmak zorundayken, çok daha fazlası beslenme yetersizliği çekmekte, eğitimden yoksun kalmakta. Bu ortamda işçi sınıfının iktidarda olduğu Küba, işçiler için bir “cennet adası”.

2005 verileriyle Küba’da en az bir işçinin çalıştığı 13.584 işletme bulunmakta. Meslek hastalıklarının önlenmesi amacıyla yürütülen çalışmalar çerçevesinde kurşun, cıva, organik fosforlu ve karbamatlı pestisidler, silika tozu, gürültü ve Leptospira mikroorganizması gibi sağlık ve güvenlik risklerine maruz kalan işçiler, Watson-Schwartz testi, idrarda cıva aranması, kanda kolinesteraz düzeyinin belirlenmesi, akciğer grafisi, işitme testleri ve diğer tetkiklerle yakından izleniyor. Leptospira maruziyeti için enfeksiyonu önlemek amacıyla bağışıklama ve kişisel koruyucular uygulanıyor. 
Küba’da iş kazaları giderek azalıyor. İş kazalarının en çok görüldüğü alanlar tarım, enerji ve inşaat sektörleri. Küba’da her ölümlü iş kazasına karşı, 2–3 gün işten kalmaya yol açan 1.200 yaralanmalı iş kazası var.

2005 yılında meslek hastalığı şüphesiyle izlenen 18.116 işçiden 310’una meslek hastalığı tanısı konmuş. Meslek hastalıkları içinde ilk sıraları öğretmenlerde görülen kronik nodüler larenjit, petrol ürünlerinden kaynaklanan dermatoz, metal ve sanayi işçilerinde görülen işitme kaybı ve tarım sektöründe kimyasal zehirlenmeler almış.  2012 verileriyle Küba’da meslek hastalıkları tanısı alanında uzmanlaşmış 43 ofis bulunmakta.

KÜBA’DA İŞÇİ SAĞLIĞI SENDİKALARA EMANET

İşçi sağlığı ve iş güvenliğinde işçilerin iş kazalarından ve meslek hastalıklarından korunması için ilk savunma hattını sendikalar oluşturmakta. Sovyetler Birliği’nin ilk Sağlık Bakanı ve Semaşko Modeli olarak anılan Sovyet sağlık sisteminin mimarı olan Nikolay Semaşko’nun “işçilerin sağlığı işçilerin elinde olmalıdır” ilkesini izleyen Küba’da, sendikalar iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemek üzere işçi sağlığı ve iş güvenliği gözetimi ve eğitim çalışmalarını doğrudan üstlenmişler. Bu anlayış, sosyalist ülkelerde işçi sağlığı ve iş güvenliği yaklaşımının ayırt edici yönünü oluşturuyor. 

Sendikaların işyerlerinde işçi sağlığı ve iş güvenliği düzenlemelerinde sıralanan görev ve yetkileri şunlar:

  • Planlama çalışmalarına katılmak
  • Yönetmeliğe uyum izlemlerine katılmak
  • Toplu İş Sözleşmesi’nde belirlenen İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği tedbirlerinin uygulanmasını gözetmek
  • İş kazalarının analiz ve soruşturmasına katılmak
  • İşçilerin işe giriş, düzenli ve özel eğitimlerini vermek

Küba’da işyerlerinde işçi sağlığı ve iş güvenliği çalışmaları Movimiento de Areas Protegidas (Korunmuş Alanlar Hareketi - KAH) Yönetmeliği ile düzenlenmiş. İşyerlerinde sağlık ve güvenlik, işletme (empresa) içindeki çalışma alanları (birimleri) için “korunmuş” payesi alma prosedürleri adı altındaki düzenlemelerle sağlanmakta. Korunmuş Alanlar Hareketi’nin (KAH) “korunmuş alanlar” kavramı, sürdürülebilir sanayiler için, işletme yönetimi, işletme işçileri ve işletme işçilerini temsil eden sendikaları kapsayan, demokratik bir işçi sağlığı ve iş güvenliği yaklaşımının şart olduğu ilkesine dayanıyor.

Bir işletmede izlenecek sağlık ve güvenlik ilkelerini/kurallarını, işletmede çalışan bütün işçilerin oluşturduğu işletme İşçi Meclisi oluşturuyor, uyguluyor ve sistemleştiriyor. İşletme yönetimi, işçiler ve sendikalar, işçilerin güvenli çalışma hakkını kabul eden işçi sağlığı ve iş güvenliği düzenlemelerini ve standartlarını benimseyen genel ilkelere dayalı bir toplu iş sözleşmesi (TİS) oluşturuyorlar. TİS, işletmede güvenli iş pratikleri geliştirilmesine işçilerin katılımı için bilinç, bilgi ve teşvikler oluşturulmasına yardımcı oluyor.

TEK BİR İNSANIN YAŞAMI, DÜNYANIN EN ZENGİN İNSANININ BÜTÜN MÜLKLERİNDEN DAHA DEĞERLİDİR

Che Guevara’nın “tek bir insanın yaşamı, dünyanın en zengin insanının bütün mülklerinden daha değerlidir” sözünü rehber edinen KAH, işçilerin kendilerini işyerlerinde güvenli hissettiklerinde daha verimli olacaklarını, bu nedenle üretimin en iyi hale getirilmesi için önce sağlık ve güvenliğin en iyi hale getirilmesi gerektiğini savunuyor.

KAH, yalnızca kurallar ve düzenlemelerle zararlı üretim faktörlerini ve yöntemlerini azaltmayı, kontrol altına almayı ve ortadan kaldırmayı garanti edecek bir sistemi kurulamayacağını kabul ediyor. İşçi sağlığı ve iş güvenliğini garanti altına almanın asıl unsuru, işyerinde güvenli çalışma kültürü yaratmak. Güvenli çalışma kültürü yaratmanın anahtarı, tehlikeli pratikleri tanımlamak ve ortadan kaldırmak. Bu da ancak işletmede işçilerin ve sendikaların karar mekanizmalarına katılımıyla sağlanabilir. Korunmuş alanlar prosedürlerini izleyen sendika, işçiler ile işçi sağlığı ve iş güvenliği uzmanları, tehlikeli iş pratiklerini ve donanımları tanımlayan başlangıç ve periyodik işyeri teftişlerine katılıyorlar.

İşyerinde işletme yönetimi, işçi temsilcileri ve sendika temsilcileri tarafından yaralanmaları önlemek üzere geliştirilen program ve prosedürler, işyerinde çalışan bütün işçilere bildiriliyor. Planın yürürlüğe girebilmesi için İşçi Meclisi’nde, işyerinde çalışanların en az yüzde 75’i tarafından onaylanması zorunluluğu var.      

Korunmuş alanlar programı bir işletmedeki en küçük iş (çalışma) biriminden başlıyor. Program, güvenli olmayan uygulamaları ve koşulları ortadan kaldırıyor veya yaralanma riskini asgariye getirecek şekilde kontrol altına alıyor. Bu eşiğin belirlenmesinde birçok faktör inceleniyor. İşçilerin yaralanmaların nasıl önleneceğine ilişkin eğitimleri ve eğitimlerin belgelenmesi sağlanıyor. İşyerinde hijyen ve sanitasyon tedbirlerinin, sağlıklı çevre koşulları için tedbirlerin alınması ve uygulanması sağlanıyor. Bütün kaza, hastalık ve yangın önleme uygulamalarının gerektiği gibi yerine getirilmesi sağlanıyor. Zararlı maddelere potansiyel maruziyetleri belirlemek için periyodik muayenelerin ve çevre ölçümlerinin yapılması sağlanıyor. Yaralanma, hastalık ve ölümlerin kayıtları tutuluyor.

Bütün işçilerin işe giriş ve periyodik muayenelerinin yapılması ve bulgular hakkında bilgilendirilmeleri sağlanıyor. Kişisel koruyucu donanımların bulundurulması ve işçilerin bunların kullanımı ve onarımına ilişkin eğitimi sağlanıyor. İşçi sağlığı ve iş güvenliği konularıyla ilgilenmek üzere işçilerden oluşan bir grup görevlendiriliyor. KAH’ın uygulanması ve kontrolü kayıt altına alınıyor.

Bir işletme içinde yukarıdaki bütün şartları karşılayan ve aralarında sağlık ve güvenlik programları bakımından eşgüdüm sağlanan korunmuş alanlar (birimler) toplamına “korunmuş merkez (tesis)” deniyor ve bir işyerinde bütün korunmuş alanlar, korunmuş merkezlerde (tesislerde) toplandığında, işyeri “korunmuş işletme” olarak tanımlanıyor.

ULUSAL ÖNCÜ

Her korunmuş birim türünün durumunu değerlendirmek için katı prosedürler var. Mesleki yaralanmalar veya hastalıklar ya da işçi sağlığı ve iş güvenliği kurallarının ihlali, “korunmuş” statüsünün kaybına neden olabiliyor. Bir işletmenin Ulusal Öncü (Vanguardia Nacional) işletme ilan edilmesinde en büyük faktör, işletmenin güçlü ve olumlu bir işçi sağlığı ve iş güvenliği sicili olması. Ulusal Öncü ilan edilen işletmelerin yöneticileri ve işçileri ekonomik olarak ve başka özendiricilerle ödüllendiriliyorlar.

 

İşçi sağlığı ve iş güvenliğini teşvik için özendiriciler oluşturmak güç bir görev. Bir işçi sağlığı ve iş güvenliği programının etkinliğini belirlemekte en nesnel faktör, işyerinde yaralanma ve hastalıklarının olmaması veya sayılarının anlamlı derecede azalması. Bu durum yönetimin, işçilerin veya işçi temsilcilerinin, tehlikeli durumları veya yaralanmaları, eğer üretim, gelir veya olumlu politik bir atama şansı (terfi) kaybı ile sonuçlanabilecekse, yeterince araştırmama veya bildirmeme potansiyeli barındırır. Bu nedenle KAH’nin başarıyla uygulanabilmesi kurallara ve düzenlemelere değil, işçilerin işçi sağlığı ve iş güvenliğini diğer bütün kaygıların üzerine koyan bir işyeri sağlık ve güvenliği kültürü ve etiği yaratılmasına bağlı.

Son olarak yukarıda anlatılan düzenlemelerin, Küba’da yaptıkları iş veya çalıştıkları yer ne olursa olsun (fabrika, tarım işletmesi, hastane, okul vb) bütün emekçiler için ve bütün işyerlerinde (tek bir emekçinin çalışıyor olsa bile) geçerli olduğunu belirtelim. Darısı dünya emekçilerinin başına.  


KAYNAKLAR

Cabrera, T. (2007). Study on intersector practices in health in Cuba. Document complementing the report to the Pan American Health Organization. Escuela Nacional de Salud Pública de la República de Cuba.

Evenson, D. (2002). Workers in Cuba: Unions and Labor Relations. Detroit: NLG/Maurice and Jane Sugar Law Center for Economic and Social Justice. 

Gomez, RM. (1981). Occupational Health in Cuba. AJPH, 71(5): 520 – 524.

Ministerio de Trabajo y Seguridad Social. http://www.mtss.cu/ (Erişim: 06 Kasım 2014).

PAHO. (2007). Health in the Americas 2007. Vol: 2 – Countries. Scientific and Technical Publication No. 622. Pp. 262 – 279. 

PAHO. (2012). Health in the Americas 2012. Country Volume. Scientific and Technical Publication No. 636. P. 243.


KORUNMUŞ ALANLAR HAREKETİ (KAH) YÖNETMELİĞİ

I. Adı: Korunmuş Alanlar Hareketi.

II. Amaçlar:

Önleyiciliğin işyerinde sağlık ve güvenlik (İSG) sisteminin temel ilkesi olmasını garanti altına almak.
Sağlıklı ve güvenli çalışma koşullarının yaratılması ve sistemli olarak iyileştirilmesi çalışmalarına yönetim ve işçilerin katılımıyla, işçilerin sağlık ve güvenliğine ilişkin sorunların çözümlerini toplumsallaştırmak.

III. Paye Kategorileri:  

Korunmuş Alan: Bir veya daha fazla işçinin çalıştığı, çalışma koşullarının işçilerin sağlığının ve güvenliğinin riske atılmadan sürdürüldüğü veya işçilerin sağlığı ve güvenliği için tehlike oluşturmayacak düzeylerde kontrol altına alındığı işyeri alanı.  

Korunmuş Merkez veya Tesis: İşyeri içinde, bünyesinde iki veya daha fazla iş (çalışma) alanı bulunan ve kendisine bağlı bütün alanların “korunmuş” alan payesini aldığı ve sürdürdüğü birim.

Korunmuş İşletme: Bünyesindeki merkezler veya tesislerin tamamının “korunmuş” merkez veya tesis payesini aldığı ve sürdürdüğü işletme.  

Bu birimlerin hepsi, düzenlemede belirlenen kriterleri karşılamak zorundadır.

IV. Korunmuş payesi verilmesi için değerlendirme göstergeleri:

Alanlar için:

Bütün işçiler işyeri sağlık ve güvenliği ile ilgili konularda eğitim almıştır; yapılan başlangıç, düzenli ve özel eğitimler belgelenmiştir.
Sağlıklı ve güvenli çalışmak için elverişli hijyen ve çevre (aydınlatma, havalandırma, gürültü, hava kirliliği, optimal iç ve dış çalışma ortamı, temizlik ve güzelleştirme ve sanitasyonla ilgili) koşulları oluşturulmuştur.
İş kazaları, mesleki hastalıklar ve yangınları önlemeyi garanti etmek için bütün güvenlik tedbirleri alınmıştır.
Risklerin kaldırması için planlar hazırlanmış, güncellenmiş ve periyodik olarak izlenmektedir; her işçi doğrudan veya dolaylı olarak maruz kaldığı riskleri bilmektedir.
Değerlendirme döneminde hiçbir yaralanma veya meslek hastalığı görülmemiş veya önemli ölçüde azalmıştır. Hiçbir ölümlü iş kazası görülmemiştir. (Bunlar görüldüğü takdirde paye iptal edilir).
Bütün işçilerin uygun tıbbi muayeneleri yapılmış, işçilere sonuçları bildirilmiştir (işe giriş, periyodik, uzman muayenesi vb).
İşçilerin korunması için gerekli olan Kişisel ve Yangına Karşı Kolektif Koruyucu Donanımlar mevcuttur; her işçi donanımları nasıl kullanacağını, bakımını ve onarımını nasıl yapacağını bilmektedir ve işyerinde kazaları ve meslek hastalıklarını önlemek için rutin olarak kullanmaktadır.
İş kazaları, meslek hastalıkları ve yangınların önlenmesi için yeterli açıklamalar vardır.
Sendika’nın eğitimli bir İş Müfettişi vardır.
KAH uygulamaları ve kontrolü belgelenmiştir.
Öz-denetim düzgün işlemektedir.

Merkezler için:

Bütün alanlar "korunmuş" payesi almıştır.
Bir sağlık görevlisi vardır veya sağlık hizmeti almak için bölge yönetimiyle anlaşma yapılmıştır.
İşyeri sağlık ve güvenlik etkinlikleri için bir Yönetim Kurulu üyesi atanmıştır (eğitilmiş olmalı veya bir İSG uzmanının danışmanlığında çalışmalıdır); aynı zamanda bu etkinliklere Sendika şube yöneticisi katılmaktadır.
Toplu İş Sözleşmesi’nde (TİS) belirtilen İSG kuralları yerine getirilmekte ve kontrol edilmektedir.
Önleme programının ve önleyici tedbirlerin riskleri ortadan kaldırdığı Yönetim Kurulu ve Sendika Yönetimi tarafından kontrol edilmiştir.
İşe giriş muayeneleri uygun şekilde yapılmaktadır; özel bir tıbbi muayene programı vardır, yerine getirilmekte ve kontrol edilmektedir.
Başlangıç ve periyodik işçi eğitimi programı vardır ve uygulanmaktadır.
İş kazalarını, meslek hastalıklarını ve yangınları önlemek için kapsamlı bir destek programı vardır.
İşçilerin çalışma yaşamının uygun seyrini garanti edecek sıhhi koşullar vardır.
Eğitimli ve gerektiği gibi çalışan Sıhhiye-Hijyen Ekipleri ve Yangın Koruma Ekipleri oluşturulmuştur; her çalışma alanında, işyeri düzeyinde görevli eğitimli Sendika Müfettişleri vardır ve düzenli teftişler yapılmaktadır.
Yönetim Kurulu ve Sendika Yönetimi tarafından periyodik bir değerlendirme planı vardır ve merkezde İSG kayıtları değerlendirilmiştir.
Tesiste işçilere gerekli nitelikte gıda sağlanması için uygun bir yer ayrılmıştır.
KKD, yangın kontrol donamımı tedariki ve dağıtımına, bakımına, onarımına ve işçiler tarafından rutin kullanımına ilişkin bir plan vardır ve uygulanmaktadır.
İSG eğitim programı ve eğitimlerden sorumlu bir görevli vardır.
Değerlendirme döneminde hiçbir yaralanma veya meslek hastalığı görülmemiştir veya önemli ölçüde azalmıştır. Hiçbir ölümlü iş kazası görülmemiştir. (Bunlar görüldüğünde paye iptal edilir).
KAH uygulamaları ve kontrolü belgelenmiştir.
Çalışma koşullarının iyileştirilmesi için yapılan uygulama ve kontrollerin finansmanı işletme tarafından yapılmaktadır.
Öz denetim düzgün işlemektedir.

İşletmeler için:

Bağlı bütün merkezler veya tesisler "korunmuş" payesi almıştır.
İSG yönetim sisteminin gerekleri yerine getirilmektedir.
İSG etkinlikleri için bir ehliyetli görevli atanmış ve bir Yönetim Kurulu üyesi ve bir Sendika Şube Yönetimi üyesi ile birlikte çalışmaktadır.
İşletme işçilerin sağlığı üzerine etkisi olabilecek çevresel koşullarının iyileştirilmesi ve kontrolüyle ilgili önleyici tedbirleri almıştır.
TİS’de İSG çalışmaları yeterince yansıtılmıştır.
İşletme riskleri ortadan kaldırmış, önleyici tedbirleri planlamış ve düzenli olarak kontrol etmektedir.
İSG eğitim planı vardır, uygulanmakta ve belgelenmektedir.
İş kazalarını, meslek hastalıklarını ve yangınları önlemek için kapsamlı bir destek programı vardır.
İşletmenin İSG durumu Yönetim Kurulu ve Sendika Şube Yönetimi tarafından periyodik toplantılarda analiz edilmektedir.
Çalışma koşullarının iyileştirilmesi için ayrılan finansmanın dağıtımı kontrol edilmektedir.
Sendika teftişleri kurumsallaştırılmıştır; müfettişler eğitimli ve işletme yönetiminden bağımsızdır. Teftişlerinin sonuçlarını Çalışma Bakanlığı’na bildirirler.
Hiçbir iş kazası veya meslek hastalığı görülmemiş veya önemli ölçüde azalmıştır; hiçbir ölümlü iş kazası görülmemiştir. Bunlar görülürse paye geri alınır. Bunlar üzerinde sendikanın kontrolü vardır.
Sıhhiye-Hijyen Ekipleri ve Yangın Koruma Ekipleri oluşturulmuş, eğitilmiş ve gerektiği gibi işlevseldir. KAH uygulamaları belgelenmektedir.
Sendika tarafından işçiler ve ustabaşılar için yinelenen eğitim programları uygulanmaktadır.
Öz denetim düzgün işlemektedir.

V. KAH uygulamasının yöntemi.

İşletme Yönetim Kurulu ve Sendika Yönetim Kurulu arasında karşılıklı anlaşma ile oluşturulan KAH uygulama önerisi, İşçi Meclisi’nin onayına sunulur ve bütün işçilerin yüzde 75’inden fazlasının onayı ile yürürlüğe girer.
Taraflar (yönetim ve sendika), her yönetim düzeyinde KAH uygulamasının örgütlenmesi ve izlenmesi için temsilciler atar.
Departmanlar için riskleri önleme ve ortadan kaldırma eylem planları yapılır.  Bu planlar işçiler tarafından her alan, merkez ve bütün işletme için ayrı ayrı tartışılarak onaylanmalıdır.
Hareket, sağlık, güvenlik, çevre ve yangın önleme konularında bütün sorunları çözmek için tedbirleri göz önüne alan bir kapsamda olmalıdır.
Hareket, her düzeyde eylem planlarının yerine getirilmesini kontrol için işletme yönetimi ve sendika yönetimi tarafından onaylanacak bir program yapar.

VI. Her düzey için “korunmuş” ilan edilme kuralları:

Alanlar için:

Alan sorumlusunun başvurusu ve Sendika İSG Müfettişi’nin onayı ile alan paye için önerilir; eylem planına uyulup uyulmadığı değerlendirilir; işletme Yönetim Kurulu ve İşyeri Sendika Yönetimi’ne başvurulur; uygun görüldüğü takdirde işletme İşçi Meclisi’nin onayına sunulur; paye işletme yönetimi ve sendika tarafından işçilere ilan edilir.

Merkezler veya tesisler için:

Merkeze (tesise) bağlı bütün alanlar yukarıdaki süreçlerle işletme İşçi Meclisi tarafından “korunmuş” alan ilan edildiğinde, merkezin veya tesisin “korunmuş” payesi alması için başvurulur; gerekli kontroller yapıldıktan sonra paye işletme yönetimi ve sendika tarafından işçilere ilan edilir.

İşletme:

Merkezlerde izlenen prosedür izlenir fakat başvuru eyalet veya ulusal düzeyde Sendika Yönetimi ve İşletmeler Ortak Yönetimi’ne yapılır. Çalışma Bakanlığı’nın bölgesel kurumları ve bölgesel İşçi Sağlığı ve Güvenliği kurumlarının desteği ile onay alınır.  

VII. “Korunmuş” statüsünün onaylanması veya iptali.

“Korunmuş” statüsü her yıl yenilenir. Her düzey için “korunmuş” ilanı için gerekli koşulların sürdürülüp sürdürülmediği bir üst organ tarafından değerlendirilir. Her düzey için paye alma süreçleri aynen izlenerek statünün devamına onay verilir.

Denetimlerde “korunmuş” ilanı şartlarını sürdüremediği tespit edilen her düzeydeki birime verilen “korunmuş” statüsü geri alınır. Bir birimde ölümlü veya çok sayıda iş kazası ve meslek hastalığı görülmesi durumunda işyerinde sağlık ve güvenlik koşullarının ihlal edilmiş olması nedeniyle statü hemen iptal edilir. Çalışma Bakanlığı müfettişleri de denetimlerinde kuralların ihlal edildiğini tespit ettiklerinde “korunmuş” statüsünün kaldırılmasını önerebilirler.

“Korunmuş” statüsünü İSG etkinliklerini denetleyen ulusal Sendika Birliği müfettişleri de kaldırabilir.   

VIII. “Korunmuş” statüsü alan birimlerin ödüllendirilmesi:

Alanlar: Diploma veya Sertifika; başarılı alan yönetici ve işçileri işletme yönetimi ve sendika tarafından ödüllendirilir.

Merkezler ve İşletmeler: Diploma veya Sertifika; yönetim ve sendika tarafından başarılı yönetici ve işçiler ödüllendirilir.  

IX. Diğer Hususlar:

İşyeri Sağlığı ve Güvenliği bakımından başarılı merkezler ve işletmeler Ulusal Öncü statüsü kazanırlar.

KAH kayıtlarının içermesi gereken belgeler:

Hareketin uygulanması için Yönetim Kurulu, İşçi Birliği ve Sendika Yönetimi kararları
Tedbir planları ve planlara uyum izlemleri
Hareket kapsamındaki işletmelerin yönetim düzeyi bazında listeleri ve kontrol belgeleri
“Korunmuş” statüsü ilanı için Yönetim Kurulu, İşçi Birliği ve Sendika Yönetimi kararları
Çalışma Bakanlığı onayı.

Toplu İş Sözleşmesi, KAH uygulaması, geliştirilmesi ve kontrolüne ilişkin görevleri yansıtmalıdır.


KAYNAK: Ministerio de Trabajo y Seguridad Social. http://www.mtss.cu/ (Erişim: 06 Kasım 2014).