Fotoğraf sanattır ve her zaman da olacaktır

Çeviri: Levent Karaoğlu

Blog: Serbest Kürsü

Sean O'Hagan, Fotoğraf Eleştirmeni
11 Aralık 2014, Perşembe – The Guardian

Jane Bown, William Eggleston ve Diane Arbus bir galerinin duvarında şarkı söyleyemez mi? Fotoğraf eleştirmeni Sean O’Hagan, Jonathan Jones’nın “fotoğraf sanat değildir” savını yanıtlıyor.

Sakin Yoğunluk / Still intensity … Samuel Beckett. Fotoğraf: Jane Bown 

İsterseniz şöyle bir sahne düşünün. NG(1) uğradım. Eski moda diyebileceğimiz resimlerden oluşan 2014 BP National Portrait Award sergisini kafakarışıklığı içinde dolaştım. İnsanın hayal gücünü harekete geçirmeyen bir sergi, bir döküntü, sıradan. Açıklanamayacak biçimde öfkelendim ve 21. Yüzyıl için çağdaş olmayan, gerçekten aptalca bir sergi olduğunu savlayan bir yazı kaleme aldım. Sadece bununla da yetinmedim; Caravaggio, Rubens, Picasso, Hockney, Richter ve diğerlerinin çalışmalarının sıkı ve ahmak olduğu çıkarımlarında bulundum.

Iowa, 1956. Fotoğraf: Robert Frank

Kasım ayında bizim sanat eleştirmenimiz Jonathan Jones NHM(2)’deki Yılın Vahşi Yaşam Fotoğrafçısı ve NPG(3)’deki Taylor Wessing Fotoğrafik Portreler 2014 -çoğunluk insanların evcil hayvanlarıyla göründüğü- sergilerine gitti. Bu sergileri niye seçtiğini pek anlayamadım. Bunların bir sanat fotoğrafı sergisi olduğunu mu düşündü acaba?

O tarihte iki nedenle yanıt vermedim: “fotoğraf sanat değildir” tartışması oldukça eskiydi, yeniden açmaya değmezdi ve bir vahşi yaşam ödülleri sergisini fikri temel almak tuhaf olurdu. Fakat, ne yazik ki, “6.5 milyon dolarlık kanyon: gelmiş geçmiş en pahalı fotoğraf” yazısıyla savlarını bu hafta tekrarladı. Buna benim yanıtım şudur: Ne yani? İşte Küresel Kapitalizm. Tiksindirici bir biçimde zenginler, algı ya da zevkten ziyade paraları var. Jonathan için, yine de “Bu rekor kıran fotoğraf kendini sanatçı sanan fotoğrafçılar için bir şeylerin ters gittiğini simgeliyor.” Hayır değil. İşte size fotoğrafı kullanan bir kaç sanatçı: Cindy Sherman, Jeff Wall, Gillian Wearing. İşte size işleri sanat olan birkaç fotoğrafçı: Julia Margaret Cameron, Edward Steichen, William Eggleston, Nan Goldin, Robert Frank, Stephen Shore, Diane Arbus, Paul Graham, Hiroshi Sugimoto. Onların çalışmaları galeri duvarında şarkı söyler, dünyaya farklı bakmanızı sağlar.

Biloxi, Missisippi, 1972. Fotoğraf: William Eggleston.

Jonathan’ın akıl yürütmelerinden bazıları yanlış. En azından resmin hala fotoğrafla bir yarışma içinde olduğunu düşünüyor. Ne şirin. Ayrıca fotoğrafın resmin bir türetilmiş hali olduğu düşüncesine sahipmiş gibi görünüyor. Açıkça değil. William Eggleston’ın mükemmel fotoğrafı (Biloxi, Missisippi, 1972) soyut resimden etkilenmişliği ifade bulsa da, kendi uzayını yaratıyor, kendi kurallarına sahip.

Bir grup Kalutara köylüsü, 1878. Fotoğraf: Julia Margaret Cameron

Jonathan fotoğrafların bilgisayar ekrarınlarında basılmış hallerinden daha iyi göründüğünü yazıyor. Bazıları evet ama çoğunluğu için söylenemez. Acaba kendisi bir Julia Margaret Cameron portresi onünde merakla durdu mu? Şüpheliyim. Acaba sukünet ve yoğunluk ifedelerine sahip John Minihan ya da Jane Bown tarafından çekilmiş bir Samuel Beckett fotoğrafı gibi bir Samuel Beckett resmi ya da çizimi gördü mü? Beklemem.

Fotoğraf türleri arasında hiş ayrım yapmıyor ve farkında olmadığı bir şey var fotoğraf Henri Cartier-Bresson sonra tamamiyle değişti. Broomberg ve Chanarin’in politika yüklü kavramsallığına bakın, Joan Fontcuberta’nın kurgusal serilerinin şakacı buluşlarına, Cristina de Middel ya da Viviane Sassen ve benzerleri tarafından yapılmış sanatçı kitaplarına. Jonathan’ın herkesi büyük fotoğrafçı yaptığı gibi hatalı düşüncesine rağmen digital dünyasıyla beraber fotoğraf olmadığı kadar canlı. Büyük fotoğrafçı yaptığı yok, sadece insanların fotoğraf çekmelerini -ve yaymalarını- kolaylaştırdı. Hepsi bu. Mükemmel fotoğrafçı kamerasından bağımsız mükemmel fotoğraf yapabilir. Kötü fotoğrafçı herşeyi sizin için yapıveren ucuz digital fotoğraf makinasıyla hala kötü fotoğraf yapacaktır. Herşey görme biçimi ile ilgidir, teknolojiyle değil.