5 Mart 1963 Leipzig, “Kommunistim”…

Ulvi İçil

Blog: Kent Kültür Sanat

Nâzım Hikmet Kültür Merkezi’nin, sevgili Ali Rıza Aydın’ın Estonya’nın başkenti Tallinn’de edindiği 1965 basımı Estonca şiir seçkisinde yer alan şiirin kendisi ile sonundaki “5 Mart 1963 Leipizig” bilgisinin kaynağı konusunda net bir bilgiye ulaşması geçtiğimiz günlerde mümkün oldu.

Estonca’daki şiir seçkisinin iki çevirmenden biri olan Ly Seppel-Ehin, Nâzım Hikmet Kültür Merkezi’nin ricası üzerine Tartu Edebiyat müzesinde bir inceleme gerçekleştirdi.

Ly Seppel-Ehin bu incelemesinde, müzedeki bir klasörde, Estonca seçkinin editörü olan Radi Fiş’in, kendi el yazısıyla yazarak, şiiri Türkçe’den  Estonca’ya çeviren Ain Kaalep’e verdiği özgün bir sayfaya ulaştı.

Fiş’in el yazısıyla Tartu’daki müzede bulunan özgün sayfada, Nâzım’ın “Komünistim” şiirinin, Rusçadaki gibi,  iki “m” ve “u” harfi ile yazılmış hali dikkat çekiyor. Fiş, ayrıca, Estonyalı çevirmen Ain Kaalep’e verdiği şiirin altına, Kaalep için “sevda” sözcüğünün uygun çevirisinin nasıl olabileceğine dair bir not düşmüş.

Böylece, Nâzım’ın Yaşamak Güzel Şey Be Kardeşim romanının sonundaki şiirin, özgünlüğü bir yana, 5 Mart 1963 tarihine ve Leipzig’e ait olduğu bilgisine, Nâzım’ın kendisine ait bir belge ile ulaşmak henüz mümkün olamamış olmakla birlikte, bu yönde önemli bir adım atılmış; romandaki şiirin sonundaki  “5 Mart 1963 Leipzig” bilgisine dolaylı da olsa ulaşılmış oluyor.