Herkesin bildiği üzere, tütün ve mamullerindeki bağımlılık yapıcı maddenin adı “nikotin”. Tütünün yanması sonucu ortaya çıkan ve minik parçacıkları taşıyan aerosol, nikotinin akciğerin derinliklerine taşınmasına ve buradan kana emilimi ile beyne ulaşmasına neden oluyor. Bu yanma eylemi esnasında ise hastalıklara yol açan zehirli maddeler ortaya çıkıyor.
50’lerde sigara içmenin ölüme yol açtığı ortaya çıktığından beri milyonlarca insan sigarayı bırakmaya çalışıyor. Buna karşın, kârlarını insanların sağlığından üstün tutan sigara firmaları, 60’lardan beri sigara içen nüfusu arttırabilmek için sözüm ona “güvenli sigara” üretmeye hedeflenmiş durumda. Ürettikleri ürünlerden bazıları yanmayı önleyen ve tütünü sadece ısıtarak aktif hale getiren elektronik sigaralar veya nikotin benzeri terapiler. Bunlardan IQOS ise, Philip Morris’in piyasaya sürdüğü en yeni ürünlerden.
IQOS elde tutulabilen ve kimyasal içeren tütünü yakmadan, sadece ısıtarak nikotin aeresolü üretebilen bir cihaz. İddialara göre IQOS tütünü yakmadığı için, sıradan sigaraya göre daha az zehirli kimyasalın ortaya çıkmasını sağlıyor. Bu ürün yeni olduğundan, ilk etapta Amerika’nın Gıda ve İlaç İdaresi tarafından onaylanması gerekiyor ve şu ana kadar yapılan kamuoyu araştırmalarına göre IQOS ve sıradan sigaralar arasında sağlıksal risk oluşturmada istatistiksel olarak herhangi bir fark görülmemiş.
IQOS, sıradan sigaralar ve elektronik sigaralara göre daha az zehirli kimyasal üretiyor, fakat bu yöntemle sağlıksal riskin azaltılması mümkün değil. Özellikle pasif içicilerin de çok daha az dumana maruz kalmalarına rağmen kalp ve damar hastalıkları geliştirebildikleri biliniyor. Bunun en genel örneklerinden biri, sigarasız alanların yasal olarak zorunluluk haline geldiği günden beri kalp ve damar hastalıklarında yaşanan düşüşler. Bütün bu bilinen gerçeklere ve istatistiksel sonuçlara rağmen, Philip Morris hala aktif bir şekilde IQOS’in sigaraya göre daha az zararlı olduğunun reklamını dünya çapında yapmaya devam ediyor. En büyük dayanağı ise, tütünün sadece ısıtılması ile daha az zehirli kimyasalın ortaya çıkıyor olması, ki bu bilgi de bağımsız bir araştırma tarafından reddedilmiş durumda. Daha az kimyasal daha az zarar anlamına gelmiyor.
Buna karşılık olarak Philip Morris bilimsel yollarla ürününün propagandasını yapmaya kararlı. İnsanlar ve hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarla ürünün sigara kadar zararlı olmadığını kanıtlamak istiyor. Bu amaçla yapılan testlerde, 24 farklı kişinin kan değerleri (kolesterol, oksidatif stres, vb.), tansiyon ve akciğer fonksiyonlarına bakılmış. Detaylı bir incelemede görülebilir ki, yapılan bu testlerde sıradan sigaralar ve IQOS arasında istatistiksel bir fark bulunmuyor. Aslında bu sonuç şaşırtıcı değil çünkü IQOS tütünü 350 °C’de ısıtarak “proliz” adı verilen bir reaksiyonu aktif hale getiriyor, bu da zehirli maddelerin oluşması için yeterli bir sıcaklık. Fakat Philip Morris bu sonuçları IQOS’in daha az zararlı olduğu yönünde yorumlamaya devam ediyor.
Kısacası Philip Morris elde ettiği bilimsel sonuçları kendi lehine yorumlayarak halkın sağlığıyla oynamaktan çekinmiyor. Maalesef bu alanda bu tür manipülasyonlar sadece Philip Moris tarafından değil, bilinen bütün sigara üretici büyük firmalar tarafından yapılıyor. Bilimsel sonuçların ortaya koyduğu tek ve yegâne gerçek ise, tütün kullanımı kaynaklı risklerden kurtulmanın tek yolunun sigarayı bırakmak olduğu. Elbette bu bilgi Philip Morris gibi firmaların kazanç kapılarını kapatacağı sebebiyle reklamlara konu olmuyor.