Orta Çağ'da Asya'dan Doğu Akdeniz'e uzanan ve İpek Yolu adı verilen ticaret yollarının nasıl evrildiği halen araştırılıyor. Örneğin Asya'nın dağlık bölgelerinde İpek Yolu tüccarlarının neden belli yolları kullandıkları bugüne kadar spekülasyon konusuydu. 

ABD ve İngiltere'de çalışan antropolog ve arkeologlar, İpek Yollarının hayvan güden göçebeler tarafından açıldığı fikrini bilgisayar benzetimleriyle (simülasyon) test etti.

Hayvancılık dünya tarihinde ilk defa Orta Doğu'da günümüzden 10 bin yıl önce başlamıştı. Orta Asya'ya ise bu yaşam tarzı günümüzden 5 bin yıl önce (M.Ö. 3000) ulaşmıştı. Bu bölgede, yazın hayvanların yaylaya çıkarıldığı göçebe hayvancılık tipi çok başarılı oldu. Bunu takip eden iki bin yıl içinde Çin'in Tien Şan Dağlarından Hindukuş ve Altay Dağlarına kadar geniş bir coğrafyada göçerlik başlıca ekonomik faaliyetlerden biri haline geldi.

Göçerlerin ticaret merkezleri arasındaki bağlantılarda rol oynadığı da biliniyordu. Ancak yeni çıkan makalenin yazarları, göçerlerin İpek Yollarının oluşumuna yaptıkları katkının belirsiz olduğunu söylüyorlar.

Yazarlar, bunu test etmek için göçerlerin farklı bölgelerde ovalar ve yüksek yaylalar arasında yıllık seyahat rotalarını tahmin eden bir model kullandı. Modelde mevsimler, yükselti ve ot kalitesi gibi parametreler kullanıldı. 

Ardından modelin tahmin ettiği rotalar tarihsel İpek Yollarının bilinen rotalarıyla karşılaştırıldı. Yazarlar, göçerlerin açtığı yolların tüccarların kullandığı bilinen rotalarla istatistiksel olarak anlamlı derecede örtüştüğünü buldu.

Yazarlar bu sonucun, tarihte mikro ölçekli hareket örüntülerinin nasıl makro ölçekli hareketleri şekillendirebildiğinin bir örneği olduğunu söylüyorlar.

İlgili makale: Frachetti vd, 2017, Nature, "Nomadic ecology shaped the highland geography of Asia’s Silk Roads", dx.doi.org/10.1038/nature21696