İnsanlık tarihinde avcı-toplayıcılıktan tarıma geçiş önemli bir yer tutuyor. Genel olarak araştırmalar, avcı-toplayıcı gruplar ile tarım yapan grupları birbirinden tamamen farklı topluluklar olarak ele alıyor. Ancak yeni tamamlanan ve Current Biology dergisinde yayımlanan bir çalışma, bu ayrımın doğru olmayabileceğine dair bazı bulgular sunuyor. Yeni antik DNA bulgularına dayanan çalışmaya göre, en azından çalışmanın alanı olan bugünkü Romanya toprakları üzerinde, avcı-toplayıcı ve tarım yapan gruplar birlikte yaşamış ve aynı zamanda genetik olarak karışmışlar.
Daha önceki arkeolojik çalışmalar ve kanıtların bize gösterdiği üzere, avcı-toplayıcılarla tarım yapan grupların bir seviyeye kadar etkileşimde olduğu tahmin ediliyordu. Ancak, Almanya Potsdam Üniversitesi’nde yapılan bu son antik DNA çalışması, etkileşimin beklenenden çok daha fazla olduğunu gösteriyor.
Araştırmacılara göre elde edilen bulgular, Neolitik geçişe, yani insanların avcı-toplayıcılıktan tarım toplumuna geçtiği döneme dair yeni kanıtlar sunuyor. Bu geçiş tartışmasının temel sorusu genellikle, insanların mı yoksa kültürlerin mi göç ettiği üzerinde duruyor. Önceki bulgulara göre, Batı Avrupa’daki Neolitik dönüşümü insanların göçünün başlattığı, doğudakini ise kültürel yayılmanın tetiklediği düşünülüyordu. Bahsi geçen yeni çalışmadaki araştırmacılar ise, doğu ile batının arasında kalan ve bu açıdan etkileşime dair en ilginç arkeolojik kanıtların bulunabildiği Romanya bölgesine yönelmişler.
8,8 bin ila 5,4 bin yıllık antik insan genomlarını inceleyen araştırmacılar, binlerce yıl öncesine ait bu genomların batı Avrupalı avcı-toplayıcılarla belirgin bir bağı olduğunu bulmuşlar. İncelenen DNA’ların daha az olsa da Anadolu’daki tarım yapan gruplarla da bağının bulunması, avcı-toplayıcı ve tarım yapan grupların birden çok kez etkileşimde bulunduklarını gösteriyor.
Michael Hofreiter’a göre “avcı-toplayıcı ve tarım yapan gruplar arasındaki bu etkileşimler, gıda veya eşya alışverişinin ötesine geçmiş olmalı”, çünkü farklı bölgelerden toplanan veriler birleştirildiğinde Avrupa’da doğu ve kuzeye doğru gidildiğinde etkileşimin daha da yoğunlaştığı görülüyor. Bunun nedeni tam olarak bilinmese de Hofreiter’a göre, tarım yapan grupların zor iklim koşullarıyla karşılaştıkça daha yoğun bir şekilde yerel avcı-toplayıcılarla etkileşime girmiş olabilecekleri yorumu yapılabilir. Bu artan etkileşim, çok farklı grupların genetik olarak karışmış olduklarını gösteriyor.
Bu bulgular, tarım yapan grupların gittikleri yerlerdeki avcı-toplayıcı gruplara, neredeyse hiç etkileşime girmeden üstünlük sağladıkları ve dönüşümün bu şekilde gerçekleştiği düşüncesini yeniden sorgulatıyor. Araştırmacılara göre, bu iki grup birbirleriyle beklenenden fazla bir şekilde etkileşim içerisinde olmuş, genetik olarak karışmış ve hatta birlikte yaşamışlar. Bir sonraki adım ise bu etkileşimlerin neden farklı yerlerde oldukça farklı sonuçlara evrildiğine dair bir şeyler bulabilmek.
Kaynak haber: https://phys.org/news/2017-05-ancient-dna-evidence-hunter-gatherers-farm...
Kaynak makale: Current Biology, Gonzalez-Fortes and Jones et al.: "Paleogenomic Evidence for Multi-generational Mixing between Neolithic Farmers and Mesolithic Hunter-Gatherers in the Lower Danube Basin" http://www.cell.com/current-biology/fulltext/S0960-9822(17)30559-6 , DOI: 10.1016/j.cub.2017.05.023