Biyomedikal araştırmacıları ile tıp araştırmacılarının ortaklaşa çalışarak geliştirdikleri bir teknoloji, uzun süreli kullanılması gereken ilaçlar için pratik bir çözüm sunuyor. Bir kere yutulan plastik bir kapsül, mide içinde yıldız biçiminde açılıyor ve günler içinde belli dozları mideden salgılamaya devam ediyor. Yutulduktan sonra midede yıldız biçiminde açılan kapsül bu geometrisi nedeniyle mideden öteye gidemiyor ve iki hafta boyunca midede kalıyor. Domuzlar üzerinde yapılan denemelerde başarılı sonuçlar alınmış.
Uzun süreli kullanılması gereken ilaçların, dünyada sadece %50 oranında gerçekten doktorun öngördüğü sürenin sonuna değin kullanıldığı biliniyor. Bu ise, özellikle bulaşıcı hastalıkların tedavisinde büyük zorluklar doğuruyor, çünkü bu durumda, erken bırakıldığı için iyileşmeyen hastalık sadece hasta için değil tüm toplum için sorun olabiliyor.
Kapsül nasıl çalışıyor?
Resimde görülen kapsülün altı kolunun her birisinde ilaç yüklü. Kollar polikapraloktan adı verilen katı bir polimerden oluşuyor. Merkezdeki plastik-benzeri yapıya bağlı olan bu altı kol, zaman içinde dağılacak şekilde yapılmış. Altı kollu yıldız katlanıp, yukarıdaki avuç içinde görülen kapsül olarak yutuluyor. Midedeki asit, kapsülü açarak yıldız şekline gelmesini sağlıyor. Yıldız işini gördükten sonra, kolları kopuyor ve bu süreçten sonra sindirim sisteminden (mideden ince bağırsağa doğru) sorunsuz şekilde geçerek vücut dışına atılıyor.
Araştırma ekibinde yer alan Musa Jafari, “Bu platform ile sık sık kullanılması gereken herhangi bir ilacı uygulayabilirsiniz.” diyor.
Midede uzun süre kalabilen tıbbi cihazların tek kullanım alanı uzun dönemli oral tedavi değil. Elektronik takip ve kilo verme için de bu teknolojinin uygulanabileceği düşünülüyor. Bu cihazların 1.5-2 cm. çapındaki mide altındaki ince bağırsağa açılan delikten (plorus) geçemeyecek kadar büyük, ancak mideye ve sindirime de zarar vermeyecek geometriye ve kompozisyona sahip olması gerekiyor. Araştırmacıların geliştirdiği, aside duyarlı olan ve biyolojik olarak çözünebilir olan polikapraloktan adı verilen polimer, mide asidi içinde bozulmadan kalırken, ince bağırsak yakınındaki nötral asitli ortamda çözülmeye başlıyor. Aşağıdaki resimde benzer başka bir kapsül görülebilir:
Araştırmanın fonu
Bu araştırmanın fonlayıcıları Bill and Melinda Gates Foundation, ABD Ulusal Sağlık Enstitüsü (NIH) ve Max Planck Research Award. Bu araştırmanın makalesinin isminde de yer aldığı gibi, bu teknolojinin sahra altı Afrika’da bulaşıcı bir hastalık olan sıtma ile mücadelede çok işe yarayacağı düşünülüyor. Ancak sahra altı Afrika ülkelerindeki temel sorun ekonomik olarak az gelişmiş olmaları, çok fakir olmaları. 2.5 dolar ederindeki sinek tülünü alamayan insanların ya da çevredeki bataklıkları kurutamayacak kadar çözümsüz çevre sorununa sahip bu toplumların bu teknolojiye de para veremeyeceği açık.
İlgili haberler:
http://news.mit.edu/2016/new-capsule-long-term-drug-delivery-malaria-1116
http://haber.sol.org.tr/toplum/bugun-dunya-sitma-gunu-400-bin-insanin-ol...
İlgili makale:
Andrew M. Bellinger vd., “Oral, ultra–long-lasting drug delivery: Application toward malaria elimination goals”, Science Translational Medicine 16 Nov 2016, Vol. 8, Issue 365, pp. 365ra157 DOI: 10.1126/scitranslmed.aag2374